نسل های مبارزان می توانند با هم مهربان تر باشند

نویسنده

‏‏aminikar.jpg

رسا قاضی نژاد ‏

مراسم بزرگداشت نصرت الله امینی، از جمله فعالان سیاسی و قضایی ایران که سوابقی چون وکالت، قضاوت، شهرداری ‏تهران در زمان دولت مصدق و همچنین وکالت وی در دادگاه نظامی راداشته، روز یکشنبه در آستانه نود و سومین سالگی ‏وی با حضور سخنرانان سرشناسی در ایالت ویرجینیای آمریکا برگزار شد.‏

در این مراسم که نصرت الله امینی علیرغم کهولت سن، بر روی ویلچر در آن حاضر شده بود، دکتر احسان یار شاطر ‏بنیانگذار دانشنامه ایرانیکا، در سخنانی با تجلیل از “امینی” وی را نمونه کاملی از یک قاضی با شرافت و درستکار خواند ‏و با بیان خاطراتی از دوران آشنایی چند دهه ای خود با امینی، به بررسی ابعاد فرهنگی و ادبی او اشاره کرد و گفت: “شاید ‏خیلی ها آقای امینی را به واسطه حضورش در عرصه سیاست بشناسند اما نصرت الله امینی همواره به ادبیات علاقمند بود ‏و از جمله کسانی است که من شاهدم که ابیات زیادی را از حفظ بود.“‏

دکتر یارشاطر همچنین یادآور شد: “در سالهای خفقان پس از 28 مرداد، جلسات هفتگی در منزل امینی برقرار بود و اتفاقا ‏در آنجا محور هم نشینی ها ادب و هنر بود.“‏

درباره نصرت الله امینی اینجا بخوانید

‎ ‎نماد اعتراض مسالمت آمیز‎ ‎

در این مراسم همچنین مهرانگیز کار، حقوقدان سرشناس ایرانی نیز با اشاره به سابقه آشنایی اش با نصرت الله امینی، از ‏فاصله نسل ها سخن گفت و اینکه از وقتی با امینی در آمریکا دیدار کرده امیدوار شده است که نسل های مختلف به هم ‏نزدیک تر شوند و بتوانند از تجربیات گذشتگان به نحو مناسب تری بهره بگیرند. ‏

این حقوقدان همچنین یادآور شد: “من از درون چشمان زلال آقای امینی امید به آینده را به دست آوردم و درک کردم که نسل ‏های مبارزان در ایران می توانند تا چه اندازه با هم مهربانانه رفتار کنند.“‏

کار با اشاره به سابقه حضور امینی به عنوان وکیل و قاضی دادگستری، گفت: “من سالهای زیادی از عمرم را در ‏دادگستری گذراندم اما مایلم در مقابل شرافت آقای امینی به عنوان یک قاضی مستقل، بی طرف و شرافتمند سر تعظیم فرود ‏بیاورم چرا که من معتقدم قاضی بی طرف و شرافتمند مثل کیمیاست که در همه کشورها و بخصوص در ایران جایگاه ‏رفیعی در میان مردم دارد. “‏

این استاد مهمان در بوستون آمریکا همچنین گفت: “از نظر بی طرفی وشرافت، آقای امینی می تواند یک نماد پربرکت ‏برای قضات جوان ایران باشد.“‏

مهرانگیز کار با اشاره به پذیرش پرونده وکالت دکتر مصدق توسط نصرت الله امینی، همچنین افزود: “شرح زندگی ایشان ‏به عنوان یک وکیل مدافع برای من درس گرفتنی است. من وقتی نامه های ایشان به عنوان وکیل دکتر مصدق و دکتر ‏مصدق به عنوان موکل را خواندم هرگز آرزو نکردم به جای آقای امینی، وکیل دکتر مصدق باشم چون دکتر مصدق خود ‏یک حقوقدان برجسته بود که اتفاقا به وکیلش خیلی سخت می گرفت با این حال آقای امینی از این امتحان سربلند بیرون آمد.“‏

کار در ادامه سخنان خود تاکید کرد: “این افتخار برای آقای امینی بس که وکیل مصدقی بود که خود او وکیل ملتی بوده ‏است.“‏

کار همچنین در بخش پایانی سخنان خود از نکات دیگر شخصیت امینی، وجه “تکثرگرایی” او را مورد توجه قرار داد و ‏گفت: “امینی برای من مظهری از پلورالیسم و تکثر گرایی است و او خود را هرگز در چارچوب یک دوره مبارزاتی خاص ‏محصور نکرد و با همه اندیشه های سیاسی در ارتباط بود. به همین دلیل است که من آقای امینی را نماد حرکت های ‏مسالمت آمیز و صلح آمیز اعتراضی می دانم و امیدوارم ایشان همیشه نمادی زنده برای آن باشد که بمانیم و زندگی کنیم.“‏

‎ ‎انسانی آزاد‏‎ ‎

‏ اما سخنران دیگر این مراسم اکبر گنجی، فعال سیاسی و سرشناس ایرانی بود که در سخنان خود بااشاره به سیر اندیشه های ‏کامو و داستایوفسکی، این دو را نماد دو فرد بی خدا و مذهبی معرفی کرد که در پس اندیشه ی هر دو آنان یک سوال اساسی ‏وجود دارد و آن این است که اگر خدایی در پس این زندگی مادی نباشد، این جهان بی معنی می شود.‏

وی با اشاره به نظر داستایوفسکی گفت: “او معتقد بود که انسان آزاد است و این باید دغدعه او باشد.” گنجی سپس از این ‏سخنان اینگونه نتیجه گرفت که “وقتی انسان پس از گذراندن پروسه هایی می خواهد از این آزادی تعریف شده استفاده کند به ‏انحراف کشیده می شود لذا انسان می خواهد از زیر بار مسوولیت فرار کند.آزادی خود را نقض می کنیم و مسوولیت آن را ‏به گردن دیگران می اندازیم. این موضوع بخصوص در میان نیروهای سیاسی وجود دارد.“‏

وی افزود: “همیشه وقتی یک سیستم را مورد بررسی قرار می دهیم یک رهبر یا رییس دیکتاتور وجود دارد که ما همه ‏تقصیر ها را گردن او می اندازیم و انگار خودمان هیچ نقشی نداریم.مسولیت با او است.این در حالی است که کامو، کانت و ‏دیگران آمده بودند که بگویند که ای آدم تو آزادهستی و اتفاقا تو مسوول هستی.سوال داستایوفسکی این بود که همه آزادیم و ‏آیا ما آدم ها از این آزادی درست استفاده کنیم.من بر همین اساس است که می گویم آقای نصرت الله امینی کسی بوده که با ‏توجه به این آزادی زندگی کرده است و هرگز از زیر بار این آزادی شانه خالی نکرد.“‏

وی یادآور شد: “براساس همان اندیشه هایی که عرض کردم ما باید قدردان آدمهایی باشیم که به دنبال آزادی واقعی بوده اند ‏و با دو پا مثل همه آدم های دیگر بر روی زمین راه می روند و البته از زیر بار مسوولیت ها شانه خالی نمی کنند. ما وظیفه ‏نداریم فضایی را فراهم کنیم که به زور همه آدم ها را به راه سعادت بکشانیم.“‏

وی افزود: “ما همیشه جای اصل و فرع را عوض می کنیم. ما چهار مقوله دین، ایدئولوژی، کشور و خاک را داریم که ‏همیشه انسان را براساس آن وضع می کنیم. در این میان اندیشه هایی چون کمونیسم می خواهند انسان ها را کمونیست کنند، ‏یعنی انسان را در حقیقت فدای ایدئولوژی کنند یا مذهبیون می خواهند انسان را فدای مذهب کنند. یا کسانی که طرفداران ‏خاک هستند و می خواهند انسان را فدای خاک کنند. ما همه می خوانیم «کی ارزشی دارد جان ما». این یعنی ما خاک را بر ‏انسان ترجیح می دهیم.“‏

گنجی همچنین گفت: “اگر چیزی در زمین ارزشمند است همین انسان دوپاست. ما حق نداریم انسان رای فدای هیچ چیز ‏دیگر بکنیم. ما حق نداریم انسان را فدای خاک، مذهب، ایدئولوژی و دولت کنیم.“‏

گنجی افزود: “به گمان من آقای امینی در طول زندگی شان از آزادی که داشتند شانه خالی نکردند و به عنوان انسانی که ذاتا ‏آزاد هستند، مسوولیت های این آزادی را پذیرفتند. راه درست این است نه اینکه مفاهیمی انتزاعی چون خاک، دولت و مذهب ‏را ارجح بر انسان بدانیم. “‏

گنجی تنها وظیفه انسان را نجات انسان از فقر و بدبختی دانست و در پایان گفت: “آقای امینی همیشه این دغدغه را داشت و ‏هرگز در خانه اش کلید نداشت پس بکوشیم درخانه ما نیز کلیدی نداشته باشد.“‏

‎ ‎امینی مردی با نیکی نهاد‏‎ ‎

احمد کریمی حکاک، استاد دانشگاه مریلند آمریکا دیگر سخنران مراسم بود که گفت: “نصرت الله امینی فقط مختص خانواده ‏اش نیست و در حقیقت خانواده امینی تولیت گوهری را بر عهده دارند.“‏

وی همچنین به بیان سابقه آشنایی خود با امینی اشاره کرد و گفت بارها در جایی به یاد آقای امینی افتاده ام که خود ایشان ‏حضور نداشت. از جمله آن زمان ها تابستان 2006 در افغانستان بود که وقتی در گردش روزانه از مقابل عمارت ‏دادگستری کابل می گذشتم دیدم بر روی پرد ه ای نوشته اند : “اگر می خواهی جلوی قاضی نایستی، از پس و پشت قانون ‏راه برو”. من همان لحظه به یاد ایشان افتادم که در حقیقت برای نسلی از دانشجویان تحصیل کرده ایرانی در خارج، پدری ‏کرده است.ایشان همواره به خوشنامی و سرسپردگی به قانون مشهور بوده اند.“‏

دکتر کریمی حکاک همچنین گفت: “خوشنامی سیاسی در ایران ما کالای نادری است و حال آنکه خوشنامی در ادبیات و ‏فرهنگ به گمان من آسانتر است. از امیرکبیر در دوران تجدد، پیرنیا، مشیرالدوله، احمد قوام تا مصدق و دیگرانی که هنوز ‏زمان شان نرسیده، می بینیم که اینها نادر روزگار خود بوده اند. نصرت الله امینی یک از همین هاست که خوشنامی سیاسی ‏دارد که نهایت آن شهامتش در پذیرش وکالت دکتر مصدق است.“‏

وی همچنین به بیان خاطره ای از امینی پرداخت و افزود : “در یکی از نوروزهای خارج از کشور که به دیدار ایشان رفتم، ‏ایشان را برافروخته دیدم. خودشان سر صحبت را باز کرد و با گلایه از فرزندانش گفت این جوان نوار سه رنگی را که من ‏با سختی از یک فروشگاه ایتالیایی برای این سبزه هفت سین آماده کرده بودم، برداشته و بجای آن یک روبان سرخ دور آن ‏بسته است”.‏

کریمی حکاک در پایان سخنانش با خواندن شعری از حافظ گفت: “من میهن دوستی و نیکی نهاد را در آقای امینی به رای ‏العین دیده ام.“‏

در مراسم بزرگداشت نصرت الله امینی به غیر از این سخنرانان مهندس حسین ابن یوسف، دریادارامیرهوشنگ آرین پور، ‏دکتر ناصر طهماسبی، دکتر رودی مته و محمد امینی هم سخنرانی کردند.‏

‎ ‎در حاشیه‎ ‎

‏-‏ در ابتدای این مراسم سه تن از دوستان قدیمی امینی به بیان خاطراتی از امینی پرداختند که اکثر آنان از دکتر ‏مصدق با عنوان “پیشوا” نام بردند.‏

‏-‏ دو تن از نوه های امینی در سخنان کوتاهی از پدر بزرگ و مادر بزرگشان تقدیر کردند. ناهید همسر امینی چهره ‏ای بود که از سوی بسیاری از سخنرانان مورد تقدیر قرار گرفت.‏

‏-‏ در این مراسم همچنین فیلمی پخش شد که در آن عباس امیر انتظام پیام خود را به مناسبت بزرگداشت امینی قرائت ‏کرد.‏

‏-‏ در این مراسم دکتر رودی مته، استاد هلندی الاصل دانشگاه دلاور نیز سخنرانی کرد. وی که داماد دکتر امینی ‏است به زبان فارسی سخنان جالبی بیان کرد که مورد توجه حاضران واقع شد. وی با اشاره به مسلمان شدن خود ‏برای ازدواج با دختر آقای امینی، روحیه تساهل و تسامح امینی را ستود. وی همچنین موفقیت امینی را مدیون ‏همسر فداکارش دانست.‏

‏-‏ مراسم در هتل مجلل هایت واقع در منتطقه روستون برگزار شد.‏

‏-‏ در این مراسم همچنین محمد امینی پسر بزرگ نصرت الله امینی از انتشار قریب الوقوع کتاب خاطرات پدرش خبر ‏داد. ‏

‏-‏ مهدی امینی فرزند کوچکتر امینی نیز پیام استفان کینگزر نویسنده کتاب “همه مردان شاه” را قرائت کرد. ‏

‏-‏ فریبا امینی تنها دختر نصرت الله امینی نیز در این مراسم سخنانی بیان کرد. همچنین در بخشی از این مراسم فیلمی ‏پخش شد که وی سه سال پیش از احمد آباد آخرین محل زندگی مصدق تهیه کرده بود.‏