انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران، امسال نیز در سالگشت روز جهانی مطبوعاتی پنج تن را به عنوان روزنامه نگاران برتر سال برگزید و در مراسمی که جمعی از روزنامه نگاران و اهل قلم حضور داشتند از آنان تجلیل کرد و لوحی به یادگار به آنان داده شد.
فرزانه روستائی، جلال رفیع، علی دهباشی، فریدون صدیقی و بهروز بهزادی روزنامه نگاران برتر سال جاری شناخته شدند که ابتدا بوالحسن مختاباد عضو هیئت مدیره انجمن آنان را معرفی کرد و بعد علیرضا رجایی ازاعضاء هیئت مدیره “انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران” بیانیه انجمن را به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات خواند.
در بخشی از بیانیه امسال انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران آمده است “ مطبوعات را رکن چهارم دموکراسی لقب داده اند و این به معنای آن است که مردم سالاری درجوامع با هرنام و عنوانی بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل و فعالیت های آزاد رسانه ای تحقق خارجی نمی یابد و به امری میان تهی و فاقد محتوا و اثر تبدیل می شود، به ویژه نقش موثر و سازنده وپیش برنده مطبوعات درامر توسعه ملی درکشورهای در حال توسعه وعقب مانده را زایل می کند”.
بیانیه در بخش دیگری با تاکید بر این که وضعیت مطبوعات در هر کشوری به عنوان مهمترین شاخص در اندازه گیری میزان آزادی معیار سنجش مردم سالاری و محک توسعه انسانی است نوشته “ روزجهانی مطبوعات فرصتی است تا با طرح این مضایق و مشکلات پیش رو در اندیشه فردای بهترباشیم و با تجلیل ازهمکارانمان که در راه حرفه خود جانشان را نثارنثار کردند و نیز همه همکارانی که دراین راه متحمل رنج های مادی و معنوی بسیار هستند و با فشردن دست همه آنانی که درهموارسازی زمینه های آزادی مطبوعات از هیچ کمکی دریغ نمی کنند؛ این روز را به همه آزادی خواهان ودرصدر آنها همکاران روزنامه نگار تبریک می گوئیم با تاکید بر ضرورت همبستگی صنفی.
نماینده سازمان ملل
سپس نماینده دبیر کل سازمان ملل درایران جناب سونیل نارولا متن پیام بان کی مون دبیر کل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات را قرائت کرد که در آن آمده “حملات علیه روزنامه نگاران به گونه ای زشت و به دفعات زیاد به قوت خود باقی مانده است. بر اساس کمیته حمایت از روزنامه نگاران، امسال یازده روزنامه نگار در حین انجام وظیفه کشته شده اند.“
دبیرکل سازمان ملل در بخشی از پیام خود گفته قتل و بازداشت وقیحانه ترین راه هایی هستند که بوسیله آنها روزنامه نگاران سرکوب می شوند. غالباً وحشت موجب می گردد روزنامه نگاران خود سانسوری کنند و این نیز غیر قابل قبول است و روز نامه نگاران باید بدون تهدید و اذیت وآزاربه کار خود بپردازند”
دبیرکل سازمان ملل در پیام خود به اهمیت اینترنت در آزادی مطبوعات اشاره کرده و ابراز نگرانی کرده که پاره ای از دولت ها ازطریق دسترسی به اینترنت، کار روزنامه نگارانی که اساس فعالیت آنها از راه اینترنت است و سایرین را که از “رسانه های نوین” بهره می برند سرکوب می کنند.
گزارش مزروعی
درادامه جلسه رجبعلی مزروعی ریاست “انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران” طی گزارشی وضعیت روز نامه نگاری در ایران نگران کننده خواند و گفت “مطبوعات ایران درسال 1387 شرایط سختی را پشت سرگذاشت. سالی که سه حق رسانه ای : ا. حق برخورداری ازانتشارآزاد مطبوعات، 2. حق امنیت شغلی برای روزنامه نگاران و3. حق امنیت قضایی برای روزنامه نگاران درمحاکم دادگستری در معرض شدید ترین فشارها ازسوی نظام پیشگیرانه مطبوعاتی قرار گرفت”.
به گفته رییس انجمن درسال 1387 درباره مطبوعات و نظام رسانه ای کشور تعداد 555 خبر درخبرگزاری ها، سایت ها وروزنامه های قانونی کشورمنتشر شده که متاسفانه به دلیل مبانی، پیش فرض ها، برخی قوانین و عملکردهای نهادی ناشی ازنظام پیشگیرانه مطبوعاتی، اغلب با گرایش منفی بروز یافته و منتشرشده اند.
مزروعی با استناد به گزارش حسین انتظامی نماینده مدیران مسئول درهیات نظارت برمطبوعات تاکید کرد که در سال 1386 به دقت 238 نشریه پروانه نشر گرفته و 201 نشریه لغو امتیاز شدند. ولی بسیاری از لغو امتیازها درمطبوعات و رسانه های جمعی انعکاسی نداشته است. درهمین سال از سوی ارشاد 78 مورد به مطبوعات تذکر و اخطار داده شده که به نظرمی رسد احتمالاً بسیاری از تذکرها و اخطارهای دیگر دراین آمار نیامده باشد.
وی تاکید کرد درچنین شرایطی بود که وزیر ارشاد درسخنانی انتقادات نشریات مستقل را “ چرندیات” نام نهاد و مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور نیز گفت: “برخی به طوربی شرمانه ای دولت را مورد تعرض قرار می دهند” و مدیر کل ارشاد استان کرمان نیز مطرح کرد که:” قانون گریزی مطبوعات، اعتماد مردم را سلب می کند.” محمد عطریان فر، روزنامه نگاری را حرفه ای مشقت بار خواند وعباس عبدی نوشت که “دروازه بانان خبربا هراس بسیاری از اخبار را منتشر نمی کنند” و علی اکبرقاضی زاده نیز مطرح کرد که “روزنامه نگاران با تجربه کنارگذاشته شده اند” و نیزبراساس نظرسنجی خبرگزاری فارس “ 54 درصد خبرنگاران مورد حمایت قانون نیستند.” هم چنین نقض حق امنیت قضایی برای روزنامه نگاران با توقیف 5 نشریه دربهار 87 به همراه بود. دراین فصل، روزنامه “ تهران امروز” توقیف شد وکمی بعد درپائیز نیز” شهروند امروز”. گردانندگان این نشریه نتوانستند درشکل سابق خود نشریه ای منتشرکنند. درفصل زمستان هم نشریه های “ روژه لات” و “ کارگزاران” توقیف و پس ازبرگزاری دادگاه مدیرمسئول نشریه “ نامه” نیز مجرم شناخته شده و هیئت منصفه او را مستحق تخفیف ندانست.”
سخنان منتخبان
بعد از آن از میان منتخبان نخست جلال رفیع درجایگاه قرار گرفت و پس از تشکر از انجمن از آغاز کار خود یاد کرد “من در سال 1358 وارد حوزه روزنامه نگاری شدم و درروزنامه ” کیهان” به کار مشغول گشتم و یادی می کنم ازروزنامه نگاران هم دوره ام ازجمله آقای فریدون صدیقی، آقای شمس الواعظین که شهره خاص و عام است و علاوه برایشان آقایان: فرقانی، غلامرضا موسوی، دهقانی و جواد علیزاده نیز که یادشان به خیر،دراین عرصه فعالیت داشتند. ما ازنسل اول بچه های انقلاب به شمارمی آمدیم که به این عرصه وارد شدیم و اگرچه برخی اخراج و اعتصاب کرده بودند اما به هرحال ما مهمانان خوانده و ناخوانده را پذیرا شدند”
علی دهباشی سردبیرمجله بخارا سخنان خود را با یاد و خاطره روزنامه نگارانی همچون: میرزا جهانگیرصوراسرافیل، کریم پورشیرازی، دکترحسین فاطمی وعزیزانی که در جریان انقلاب، جنگ تحمیلی ونیزروزنامه نگارانی که دروقایع هولناک طالبان و این سانحه هوایی اخیربه شهادت رسیدند و هم چنینی شریف ترین روزنامه نگار و حامی مطبوعات زنده یاد احمد بورقانی” آغاز کرد.
دهباشی دربخشی دیگرازتجربیات سه دهه کارمطبوعاتی خود سخن گفت ودرپایان نیز افزود: به نظرمن عمل رفتن پای دکّه و خریدن یکی دو روزنامه یک عمل اجتماعی است و این حداقل حمایتی است که یک فرد می تواند از مطبوعات سرزمین خویش داشته باشد.
بهروزبهزادی سردبیر روزنامه “ اعتماد” از حدود چهل و یک سال پیش یاد آورد که وارد این وادی شد و گفت “قبل ازآن نیز حدود شش، هفت سالی به طورغیررسمی روزنامه نگاری می کردم و دلخوشی ام این بود که وارد تحریریه شوم. جناب دهباشی از شوربختی روزنامه نگاران گفت و من می گویم که درتمامی این سالها از کارم لذت بردم. من روزنامه نگاری هستم که با عشق وارد فضای روزنامه نگاری شدم و امروزهم با عشق به کارم ادامه می دهم. دراین فرصت کوتاه می خواهم بگویم که طی این روزهای گذشته با برخی از دوستان درباره انتخاب وظایفمان صحبت می کردم و به دوستانم می گفتم که ما به عنوان نیروهای تاثیر گذار درجامعه موظفیم که درمورد وضعیت حرفه ای خودمان با کاندیداها حرف بزنیم وکاش جمعی ازروزنامه نگاران باشند تا بگویم که روزنامه نگاری که زیر فشار است، ناشی از شرایطی است که به آن تحمیل می شود که آنهم به دلیل دولتی بودن آن وجاری شدن یارانه ها به سمت روزنامه می باشد”.
به گفته سردبیر اعتماد “روزنامه ها بدون دولت سرپا نیستند و باید فضا را عوض کرد وعوض شدن این فضا روزنامه ها را به سمت رقابتی می برد که درآن روزنامه با آزادی تمام فعال و یارانه ها نه برای روزنامه بلکه برای مردم قطع می گردد. ای کاش می شد سیاهه ای از خواسته هایمان را نزد دو کاندید اصلاح طلب می بردیم و می گفتیم اگرکه شما موافق اید ما نیز ازشما حمایت می کنیم”
فریدون صدیقی در سخنانش گلایه کرد که چرا فضای سیاسی حاکم برروزنامه هاست “برخی از رسانه ها از فضای سیاسی دوراند و جمعی ازاساتید هم روزنامه ها را ترک گفته اند و برخی نیز به چاپ رسانه هایی تخصصی همت گماشتند همچون ” ماهنامه فیلم”، “ صنعت حمل و نقل”، “ صنعت چاپ” که این ها در فضای سیاسی نیستند در حالی که بواسطه تخصصی بودنشان نقش به سزایی دارند و عدم سیاسی بودن آنها گاه این خطا را به بارمی آورد که درارزیابی قضاوت مخاطب دچارتردید می شویم”.
فرزانه روستایی در سخنانش گفت “من کارم را درروزنامه اطلاعات با خواندن تله تکست ها آغازکردم. ازآن زمان تا کنون این قاعده را که اگرآزاد باشیم و سانسورنکنیم، کاردرستی انجام داده ایم را رعایت کرده ونسلی که که من متعلق به آن هستم درعراق و افغانستان نشدن ایران سهم به سزایی داشت. اصولاً درکشوری که روزنامه نگاران و روزنامه دارن تحت فشارند، خود کشورها هم مدام دچارتنش می باشند وآن کشورهایی که آزادی مطبوعات را به عنوان یک اصل پذیرفته اند، دیگربا تغییر رژیم و کودتا همراه نیستند. آنچه که درکشور ما روی داد، چالشی بود بین کسانی که دلشان برای این مملکت نمی سوخت و روزنامه نگاران”.
بیانیه انجمن درخاتمه، متن بیانیه “هیات انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران” قرائت شد که در بخشی از آن آمده ملاک و میزان انجمن برای انتخاب روزنامه نگاران برجسته عبارتست از: 1. داشتن فعالیت مستمر روزنامه نگاری 2. برخورداری از شخصیت مستقل حرفه ای و هویت روزنامه نگاری 3. نو آوری درعرصه روزنامه نگاری ایران 4. تلاش درجهت دفاع ازحقوق روزنامه نگاران 5. مشارکت و فعالیت درنهادهای صنفی 6. رفتار تعالی بخش در حرفه و تربیت نسل جدید روزنامه نگار 7. برخورداری ازسبک نگارش ویژه 8. داشتن تالیف، ترجمه یا پژوهش درزمینه روزنامه نگاری لذا با توجه به سوابق و پیشینه مفصل این عزیزان ، پنج روزنامه نگاربرترسال 1387 عبارتند از:جلال رفیع،بهروز بهزادی، علی دهباشی،فریدون صدیقی و فزانه روستایی
