با گذشت یک هفته از بازداشت پگاه آهنگرانی، بازیگر سینما، هنوز هیچ یک از مقامات قوه قضائیه پیرامون علل بازداشت وی توضیحی نداده اند. سایت آتی نیوز اما در گزارشی با اشاره به اینکه “پگاه به هشدار کیهان توجه نکرد” دستگیری او را مربوط به همکاری با دویچه وله دانسته است. این در حالیست که فضای مجازی مملو از اخبار متفاوت در مورد “دختری با کفش های کتانی” است و در سینماهای تهران نیز تماشاگران سینما در اعتراض به دستگیری وی شعار داده و برخوردهای حکومت را محکوم کرده اند. از منیژه حکمت، مادر پگاه نقل شده که قول هایی مبنی بر آزادی این هنرمند جوان داده شده به شرط اینکه وی از مصاحبه با رسانه ها خودداری کند.
تاریکی سالن های سینما در تهران در چند شب گذشته با کف زدن های تماشاچیانی همراه بوده که به تماشای فیلم هایی نشسته اند که یکی از بازیگران آن چند کیلومتر آن طرف تر در تاریکی زندان به سر می برد. آن ها در اعتراض به بازداشت پگاه آهنگرانی توسط ماموران امنیتی، در چند روزهای اخیر بار ها پس از اتمام فیلم هایی چون “آقا یوسف”، “ورود آقایان ممنوع” و “طبقه سوم” از جا برخاسته و ضمن فریاد زدن نام پگاه آهنگرانی، با شعار “مرگ بر دیکتاتور” از بازداشت سینماگران ابراز خشم کرده اند.
اواخر هفته گذشته و چند روز پس از ناپدید شدن پگاه آهنگرانی تایید شد این هنرمند معترض که از حامیان جنبش سبز است توسط اطلاعات سپاه دستگیر شده. اخبار حاکی از آن است که شامگاه چهار مرد و یک زن برای بازداشت هنرمند جوانی که در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 از حامیان و فعالین ستاد میرحسین موسوی بود گسیل شده بودند.
جرم ؟
هنوز هیچ مقامی از قوه قضائیه حاضر نشده است پیرامون بازداشت این بازیگر و انگیزه سپاه برای بازجویی وی توضیح دهد. آن طور که گفته می شود پگاه آهنگرانی با مادر خود مکالمه تلفنی کوتاهی داشته؛تلفنی که بر اساس شنیده ها بیشتر به گریه کردن وی سپری شده اما از مکان بازداشت و اتهام وی سخنی نرفته است.
برخی اخبار حکایت از آن دارد که این هنرمند سینما از طرف رادیو صدای آلمان برای تماشای بازی های جام جهانی زنان در آلمان و نگارش مشاهدات خود از آن وقایع در دویچه وله دعوت شده بود اما ماموران اطلاعات پس از با خبر شدن از انگیزه سفر وی به او هشدار می دهند در صورت عزیمت به سمت فرودگاه امام خمینی بلافاصله بازداشت می شود. تهدیدی که باعث می شود دختر دو فیلمساز سینمای ایران ـ جمشید آهنگرانی و منیژه حکمت ـ قید سفر به آلمان را بزند.
حمایت از موسوی با شال و دستبند سبز
با این حال گفته می شود تصمیم پگاه آهنگرانی برای سفر به آلمان تنها دلیلی نبوده که خشم ماموران اطلاعاتی علیه بازیگر فیلم “دختری با کفش های کتانی” را بر انگیخته است. آن ها همچنین به فعالیت های وی در کمپین سبز در انتخابات و مستند هایی اشاره کرده اند که وی برای نقد عریان انصار حزب الله که به هنر هفتم روی آورده اند ساخته است.
آن ها برای نمونه به عکس هایی از وی اشاره می کنند که وی را با شال سبز در کنار محمد خاتمی نشان می دهد. در آن زمان پگاه آهنگرانی در مصاحبه ای به تمجید از میرحسین موسوی و زهرا رهنورد پرداخته و گفته بود: “حضور رهنورد بسیار خوشحال و امیدوار کننده است و به نظر من اتفاق بسیار خجسته‌ای است که رییس جمهور آینده و همسر ایشان هر دو هنرمند هستند.” در بسیاری از عکس ها پگاه آهنگرانی با روبان سبز دور مچ دستش دیده می شود.
وی تنها به حمایت از رهبران جنبش سبز بسنده نکرد و در انتقادی صریح از سیاست های فرهنگی دولت محمود احمدی نژاد به “فرهنگ سازی نامناسب” دولت اصولگرایان اشاره کرده و گفته بود: “تفاوت میان رویکرد وزارت ارشاد با دوره‌های گذشته کاملا مشخص است وقتی در دوره وزارت ارشاد مهاجرانی و مسجد جامعی شاهد پرفروش شدن فیلم‌های زیرپوست‌شهر و سگ‌کشی و… بودیم این روزها می‌بینیم فیلم‌هایی به فروش بالا دست پیدا می‌کنند که موضوعی بسیار سطحی دارند و اگر این روند ادامه پیدا کند متاسفانه فرهنگ‌سازی نامناسبی شکل می‌گیرد و باید از ادامه این روند جلوگیری و کمک به تغییر جو موجود کرد.”
رو در رو با “انصار” فیلمساز
اما این نیز تمام ماجرا نیست. پرونده پگاه آهنگرانی زمانی به چشم ماموران امنیتی سیاه تر آمد که وی مستند بحث برانگیز “ده نمکی ها” را ساخت تا در آن نشان دهد چگونه رهبران پیشین گروه فشار با استفاده از رانت در دولت محمود احمدی نژاد توانسته اند عرصه سینما را نیز تصاحب کنند. وی در این فیلم که نخستین بار در برنامه آپارات تلویزیون فارسی بی بی سی منتشر شد سکانس هایی از حمایت های وزیر ارشاد از این فیلم را نشان می دهد و اینکه محمد حسینی شخصا به صحنه های فیلمبرداری فیلم “اخراجی ها” می رفته است. در این فیلم پگاه اهنگرانی همچنین نظر بسیاری از منتقدین را درباره ساخته مسعود ده نمکی می پرسد که جملگی به غیر از مسعود فراستی آن را نقد می کنند؛ گرچه مسعود فراستی نیز اخیرا در برنامه هفت، آن را فیلمی توصیف کرد که به شعور مردم توهین می کند.
منتقدان با استقبال از مستند پگاه آهنگرانی آن را فیلمی “جسورانه” و “بی طرفانه” توصیف کرده اند.
هشداری دوباره به سینماگران؟
ناظران می گویند حاکمان قصد دارند با بازداشت هنرمندان سینما، این پیام را به هنرمندان مستقل بدهند که حمایت آن ها از جنبش اجتماعی معترض و یا نزدیک شدن به خط قرمز های نظام می تواند عواقب سختی برای آن ها به دنبال داشته باشد.
گفتنی است پیشتر جعفر پناهی کارگردان سینما هم به دلیل حمایت از جنبش سبز برای ماه ها بازداشت بود و قوه قضائیه در حکمی سنگین وی را برای دو دهه از فعالیت در سینما محروم کرد. هر چند وی از نحوه گذران این روزهای خود نیز فیلمی ساخت که در جشنواره های خارجی، از حمله کن به نمایش درآمدو توسط برخی شبکه های تصویری خارجی نیز خریداری شد. در حال حاضر رامین پرچمی، دیگر ازیگر سینمای ایران نیز به علت همراهی با جنبش سبز در زندان به سر می برد.
اوین هنرمندان
بازداشت این هنرمند در شبکه های اجتماعی با اعتراض فراوان شهروندان حامی جنبش سبز مواجه شد. صفحه فیس بوکی که در خواست آزادی وی را دارد قریب به دو هزار عضو دارد. همزمان حسین زمان از هنرمندان حامی جنبش مخالفان دولت نیز با انتشار یادداشتی کوتاه به طور تلویحی تایید کرد ساخت فیلمی درباره رئیس سابق انصار حزب الله چقدر در فشارهای اخیر بر پگاه اهنگرانی نقش داشته است: “پگاه همان دختر جوانی است که با کمترین امکانات در مستند اخیر خود با مهارتی کامل نشان داد که چگونه مافیای قدرت و دشمنان هنر و هم آنان که دیروز قداره به دست به جان فیلم و سینما افتاده بودند امروز دوربین تزویر و ریا در دست گرفته اند و با آلت دست قرار دادن مشتی هنرمند نمای فرصت طلب بی اصالت در اندیشه حذف هنر متعهد و پرسشگر از صحنه می باشند.”
حسین زمان در این نوشته پگاه اهنگرانی را دختری توصیف می کند که در زندان است تا به همه مردان ما درس “غیرت، شجاعت و از همه مهم تر درس هنر و هنرمندی” بدهد. وی صراحتا از جامعه هنری می خواهد در مقابل این بازداشت سکوت نکنند چرا که به باور این روند باعث خواهد شد همچون قطعه هنرمندان در بهشت زهرا شاهد “اوین هنرمندان” نیز باشیم.
دکتر مهدی خزذلی نیز با نگارش مطلبی تحت عنوان امشب به ملاقات پگاه آهنگرانی می روم، نوشت: به ملاقات پگاه آهنگرانی در فیلم ورود آقایان ممنوع می روم، آزادیش را در این شب عزیزاز خدای منانمسئلت دارم.
حمایت از پگاه آهنگرانی
همزمان یک کمپین اینترنتی نیز برای جمع اوری امضا در اعتراض به بازداشت پگاه آهنگرانی به راه افتاده است. گفتنی است در تابستان سال 88 هم در گرماگرم خیزش شهروندان معترض به جابجایی گسترده آرای انتخاباتی اخبار تایید نشده ای مبنی بر بازداشت این هنرمند در اعتراضات خیابانی منتشر شد.
پگاه اهنگرانی در پانزده سالگی نخستین هنرنمایی خود را بر پرده نقره ای به نمایش گذاشت. او در سال 78 با بازی در نقش دختری نوجوان به نام “تدی” ( تداعی) در فیلم “دختری با کفش های کتانی “( ساخته رسول صدر عاملی) تحسین بسیاری از تماشاگران، منتقدان و داوران “خانه سینما” را بر انگیخت. او برای بازی در این فیلم برنده جایزه بهترین بازیگر زن در جشنواره “قاهره” شد.
او در این فیلم نقش دختری عاصی از سیستم اجتماعی و چارچوب های پلیسی حکومت را بازی می کند که در جستجوی معشوق خود آیدین، سفری شبانه روزی را در شهر آغاز می کند و با مصائب بسیاری مواجه می شود.
او با بسیاری از کارگردانان همچون فرزاد موتمن، محمد بزرگ نیا، ابوالحسن داوودی، علی رفیعی، رخشان بنی اعتماد، منیژه حکمت، محمدرضا اصلانی و سامان مقدم کار کرده است.
پگاه نخستین بار در شش سالگی جلو دوربین کامبوزیا پرتوی قرار گرفت و در فیلم “گربه اوازه خوان” نقش افرینی کرد.
اینو زرتشت میگه
این بازیگر و مستند ساز همچنین در فضای مجازی نیز حضوری فعال دارد و از جمله وبلاگ نویسان است. وی در یکی از نوشته هایش می نویسد: “بعد بلند شم و دستهام رو باز کنم و با تموم وجودم داد بزنم بگم: “آزاااااااااادی”، چقدر بده آدم تو این دنیا باشه اما حس کنه که نیست … حس کنه حضورش بی تاثیر … اما من می خوام باشم … می خوام خوب باشم …ستیز من تنها با تاریکیست، من برای نبرد با تاریکی شمشیر نمی کشم، چراغ می افروزم( اینو زرتشت میگه)”
برخی شهروندان برای یادآوری بازداشت پگاه اهنگرانی می گویند دختری که با کفش های کتانی راه می رفت حالا محبور است با دمپایی های اوین گام بردارد.
