توماس اردبرینک
در حالی که چند هفته بیشتر به پایان مهلت آمریکا برای شروع مذاکرات با ایران باقی نمانده است ، سخنگوی محمود احمدینژاد اعلام داشت وی قصد دارد برای ایراد سخنرانی در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در 23 سپتامبر (1 مهر) به نیویورک سفر کند. این اعلان زمانی انجام میگیرد که فشار بینالمللی برای تحریمهای جدید در صورت عدم تمایل ایران به مذاکره بر سر برنامه هستهای هنوز ادامه دارد.
این سفر با مهلت 15 سپتامبر (24 شهریور)تعیین شده توسط کاخ سفیر برای پاسخ ایران به پیشنهاد مذاکرات آزاد بر سر برنامه هستهای تلاقی پیدا کرده است. این اولین سفر احمدینژاد به یک کشور غربی پس از انتخابات خرداد ماه است که رسما خود را برنده قطعی اعلام کرد؛ا مخالفان ادعا دارند که رایها دزدیده شده است. این موضوع منجر به هفتهها تظاهرات شد که طی آن دهها معترض پس از سرکوب خشونتبار نیروهای امنیتی کشته شدند. پرزیدنت اوباما خشونتها را محکوم کرد اما از خواستههای مخالفان مبنی بر باطل اعلام کردن انتخابات جانبداری کمی کرد.
همین هفته در برلین رهبران آلمان و فرانسه تصریح کردند که ایران باید سریعا به نگرانیهای بینالمللی در مورد برنامه هستهای خود پاسخ دهد یا اینکه با عواقبی روبرو خواهد شد.
نیکولا سارکوزی رئیسجمهور فرانسه پس از دیدار با صدراعظم آلمان آنگلا مرکل گفت: «تصمیمات باید طی ماه سپتامبر که طی آن خواست ایران به همکاری یا عدم همکاری مشخص می شود، اتخاذ شود.» وی گفت اگر ایران پاسخ ندهد «آلمان و فرانسه در درخواست برای تشدید تحریمها اتفاق نظر دارند.»
احمدینژاد از زمان انتخاب در سال 2005 بصورت منظم در اجلاس سازمان ملل شرکت کرده است. سخنرانیهای او در نیویورک مناقشهآمیز بوده است و معمولا با اعتراض مواجه شده است.
مقامات سازمان ملل حضور احمدینژاد را تایید کردهاند و گفته اند با وی مانند هر رئیس کشور دیگری برخورد میشود. بان کی مون دبیرکل سازمان ملل اخیرا با فرستادن یک نامه مرسوم دیپلماتیک به مناسبت مراسم تحلیف وی، قدمی به سمت به رسمیت شناختن پیروزی احمدینژاد در انتخابات برداشته است.
مقامات آمریکا گفتند که آمریکا به دعوت سازمان ملل حتی در مورد مناقشه برانگیزترین شخصیتهای خارجی احترام میگذارد و برای احمدینژاد ویزا سفر به آمریکا صادر میکند. اما دورنمای مذاکره مستقیم با رهبری ایران با توجه به سرکوب پس از انتخابات مبهم به نظر میرسد. در ماه ژوئیه آمریکا دعوت از دیپلماتهای ایرانی را برای شرکت در جشنهای چهارم ژوئیه در سفارتخانههای آمریکا پس گرفت.
مشاور مطبوعاتی احمدینژاد، علی اکبر جوانفکر، از اظهار نظر در مورد موضع دولت ایران درباره پیشنهاد مذاکره آمریکا خودداری کرد. رهبران ایران که با بدترین بحران سیاسی پس از انقلاب سال 57 دست و پنجه نرم می کنند گفتهاند که آنها نیاز به شواهد بیشتری مبنی بر تغییر سیاستهای آمریکا دارند تا پیشنهاد مذاکره را بپذیرند.
محمد مرندی رئیس مرکز مطالعات آمریکای شمالی در دانشگاه تهران گفت: «ایران هرگونه مهلت یکجانبه را نخواهد پذیرفت. ایران قصد دارد پیشنهادهایی برای حل مسائل مهم درآینده ای نزدیک ارائه دهد.»
احمدینژاد تنها یکی از چند رهبر مناقشهبرانگیزی است که به سازمان ملل میآیند؛ ازآن جمله اند رئیسجمهور ونزوئلا هوگو چاوز و رهبر لیبی معمر قذافی که دولت وی ریاست شصت و پنجمین جلسه مجمع عمومی را بر عهده دارد. رئیسجمهور چین هو جیناتو نیز در مجمع عمومی سخن میگوید که این اولین بار خواهد بود که رئیس کشور چین در محمع سالانه سخنرانی میکند.
ایرانیان مقیم خارج در وبسایتهای فارسی زبان، خواستار تظاهرات شدهاند و رهبران مخالف در ایران گفتهاند که بعلت انتخابات مناقشهبرانگیز انتظار دارند اعتراضات در نیویورک بسیار شدیدتر از سالهای قبل باشد. سرکوب دولت علیه مخالفان اخیرا جامعه ایرانیان در خارج که تا قبل از این از هم گسیخته بودند متحد کرده است. اما جوانفکر اهمیت هرگونه اعتراض را رد کرد.
جوانفکر در مصاحبهای گفت: «آمریکاییها از هر فرصتی استفاده میکنند تا دشمنی خود را با انقلاب ایران نشان دهند. گروههای مخالف مقیم آمریکا تنها پیادهنظامهایی هستند که در این شرایط از آنها استفاده میشود.»
در سال 2007 احمدینژاد از سفر خود به نیویورک برای سخنرانی در دانشگاه کلمبیا استفاده کرد که رئیس دانشگاه او را «دیکتاتوری بیرحم و کوچک» خواند. سال گذشته احمدینژاد کشورهای غربی را به تلاش برای محروم کردن ایران از برنامه هستهای متهم کرد. اوباما و دیگر مقامات آمریکایی گفتهاند که میخواهند ایران را از فراهم آوردن قابلیت هستهای بازدارند زیرا آنها ادعای ایران را مبنی بر اینکه این تکنولوژی تنها برای مقاصد صلحآمیز استفاده میشود باور ندارند.
منبع: واشنگتن پست، 1 سپتامبر