ارتباط بحث انگیز بین ایران و ترکیه

نویسنده

ahmadinejadgol.jpg

پیر وانری

محمود احمدی نژاد به دنبال دعوت عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه، دیداری دو روزه را از این کشور انجام داد. آنکارا با ‏میانجی خواندن خود در پرونده هسته ای ایران موجی از انتقادات را در ترکیه برانگیخت. ‏

نوری مرت در سرمقاله روزنامه “رادیکال” تحت عنوان “دوستی مشکل” می نویسد که دیدار رییس جمهور ایران از ترکیه ‏در تاریخ 14 اوت 2008 از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیقت، ایران یک همسایه عادی نیست؛ ایران کشوری ‏است که امروز در اخبار جهان به باد انتقاد گرفته شده. ‏

او در این خصوص می نویسد: “در اینجا مسأله دین سالار بودن این حکومت مطرح نیست. موضوع مهم این است که ‏حکومت تهران از این پس قدرتی را به نمایش گذاشته که برای ایالات متحده ایجاد مشکل کرده. از زمان حمله امریکا به ‏عراق، قدرت ایران به یک منبع مشکل ساز برای کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، تبدیل شده. پروژه های هسته ای ‏ایران موجب شده تا سناریوهایی در خصوص حمله نظامی علیه این کشور شنیده شود. در برابر حکومتی که در جهان اسلام، ‏از جمله جوامع سنی، بسیار محبوبیت پیدا کرده، دورنمای یک حمله مستقیم علیه ایران بسیار مشکل به نظر می رسد. درحال ‏حاضر، بهترین راه حل بستن تمامی راه ها و تشدید تحریم هاست تا اقتصاد این کشور به خفقان برسد. در چنین فضایی است ‏که ترکیه در معرض فشارهای شدیدی قرار گرفته تا بدون مخالفت در سیاست اعمال تحریم علیه ایران مشارکت کند. آنکارا ‏در تلاش است تا به هر طریق ممکن در برابر این فشارها مقاومت کند. کاملاً غیرمنصفانه است اگر بگوییم رفتار ترکیه با ‏ایران تنها به دلیل منافع مشترکی است که در رابطه با کردها دارد [تهران و آنکارا بیش از پیش درخصوص پرونده جدایی ‏طلبانه کردها با یکدیگر همکاری می کنند]. تضعیف این همسایه مستقیم بی شک بر ترکیه نیز، به عنوان یک قدرت متوسط ‏منطقه ای، تأثیر خواهد گذاشت. جدا از روابط تاریخی و تشابهات فرهنگی بین دو کشور، دورنمای تضعیف ایران و ‏پیامدهای آن است که ترکیه را مجاب به خویشتن داری کرده و از مشارکت در این پرونده بازداشته. بحران ایران و غرب ‏هر چه بیشتر تشدید یابد، مطمئناً ایجاد دوستی میان ایران و ترکیه نیز مشکل تر خواهد شد. امیدوار هستیم که این دوستی به ‏یک موضوع غیرممکن و غیرعملی تبدیل نشود.“‏

محمد یلماز در روزنامه “حریت” با انتقاد شدید از دولت “حزب عدالت و توسعه” [اسلامی و محافظه کار] می نویسد: ‏‏”دولت ترکیه با دعوت احمدی نژاد، به طور غیرمستقیم از رویکردهای سازش ناپذیر رییس جمهور ایران در پرونده هسته ‏ای حمایت کرده. به نظر می رسد دولت حزب عدالت و توسعه فراموش کرده که دو کشوری که بیش از دیگر کشورها از ‏اتمی شدن ایران متضرر خواهند شد اسراییل و ترکیه هستند. مسؤولان این حزب تأکید می کنند که خواسته آنان صرفاً این ‏بوده که ترکیه به عنوان یک عامل قدرتمند سیاسی منطقه ای مطرح شود و دولت با دعوت از رییس جمهور ایران در این ‏راستا گام برداشته است. آنها متوجه نیستند که ترکیه در کنار یک ایران اتمی مجهز به قدرت حمله هسته ای، دیگر حرفی ‏برای گفتن در منطقه ندارد.“‏

ممتاز سویسل، سرمقاله نویس روزنامه “جمهوریت” که بسیار طرفدار آتاتورک و عقاید اوست، با انتقاد شدید از بازدید ‏نکردن احمدی نژاد از مقبره آتاتورک در آنکارا می نویسد: “ سران خارجی همواره از این مقبره به شکلی سنتی بازدید کرده ‏اند.” ‏

طاها آیکول نیز در روزنامه “ملیت” به این موضوع واکنش نشان می دهد و می نویسد که این جنجال نباید باعث پنهان ماندن ‏حقیقت شود. او می نویسد: “بدین دلیل است که آنکارا و تهران روابط خود را بهبود بخشیده اند و امروز همکاری تنگاتنگی ‏بین این دو دولت در زمینه های مختلف مانند مبارزه علیه تروریسم، پرونده عراق و همچنین مسایل مربوط به تأمین انرژی ‏وجود دارد [وزیر انرژی و معادن دو کشور اخیراً قراردادی را در زمینه انتقال گاز طبیعی ایران از طریق خاک ترکیه و ‏بهره برداری از حوزه های گازی در جنوب ایران توسط شرکت های ترک امضاء کرده اند]. مطمئناً از دیدار بین عبدالله گل ‏و احمدی نژاد هیچ سودی عاید نخواهد شد، ولی این مسأله که ترکیه در جریان کلیه امور این پرونده و دلمشغولی های جامعه ‏بین الملل قرار دارد، نکته ای است که در دراز مدت می تواند به عنوان یک رفتار سنجیده تلقی شود.“‏

منبع: کوریه انترناسیونال، 18 اوت ‏

مترجم: علی جواهری