پیر وانری
محمود احمدی نژاد به دنبال دعوت عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه، دیداری دو روزه را از این کشور انجام داد. آنکارا با میانجی خواندن خود در پرونده هسته ای ایران موجی از انتقادات را در ترکیه برانگیخت.
نوری مرت در سرمقاله روزنامه “رادیکال” تحت عنوان “دوستی مشکل” می نویسد که دیدار رییس جمهور ایران از ترکیه در تاریخ 14 اوت 2008 از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیقت، ایران یک همسایه عادی نیست؛ ایران کشوری است که امروز در اخبار جهان به باد انتقاد گرفته شده.
او در این خصوص می نویسد: “در اینجا مسأله دین سالار بودن این حکومت مطرح نیست. موضوع مهم این است که حکومت تهران از این پس قدرتی را به نمایش گذاشته که برای ایالات متحده ایجاد مشکل کرده. از زمان حمله امریکا به عراق، قدرت ایران به یک منبع مشکل ساز برای کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، تبدیل شده. پروژه های هسته ای ایران موجب شده تا سناریوهایی در خصوص حمله نظامی علیه این کشور شنیده شود. در برابر حکومتی که در جهان اسلام، از جمله جوامع سنی، بسیار محبوبیت پیدا کرده، دورنمای یک حمله مستقیم علیه ایران بسیار مشکل به نظر می رسد. درحال حاضر، بهترین راه حل بستن تمامی راه ها و تشدید تحریم هاست تا اقتصاد این کشور به خفقان برسد. در چنین فضایی است که ترکیه در معرض فشارهای شدیدی قرار گرفته تا بدون مخالفت در سیاست اعمال تحریم علیه ایران مشارکت کند. آنکارا در تلاش است تا به هر طریق ممکن در برابر این فشارها مقاومت کند. کاملاً غیرمنصفانه است اگر بگوییم رفتار ترکیه با ایران تنها به دلیل منافع مشترکی است که در رابطه با کردها دارد [تهران و آنکارا بیش از پیش درخصوص پرونده جدایی طلبانه کردها با یکدیگر همکاری می کنند]. تضعیف این همسایه مستقیم بی شک بر ترکیه نیز، به عنوان یک قدرت متوسط منطقه ای، تأثیر خواهد گذاشت. جدا از روابط تاریخی و تشابهات فرهنگی بین دو کشور، دورنمای تضعیف ایران و پیامدهای آن است که ترکیه را مجاب به خویشتن داری کرده و از مشارکت در این پرونده بازداشته. بحران ایران و غرب هر چه بیشتر تشدید یابد، مطمئناً ایجاد دوستی میان ایران و ترکیه نیز مشکل تر خواهد شد. امیدوار هستیم که این دوستی به یک موضوع غیرممکن و غیرعملی تبدیل نشود.“
محمد یلماز در روزنامه “حریت” با انتقاد شدید از دولت “حزب عدالت و توسعه” [اسلامی و محافظه کار] می نویسد: ”دولت ترکیه با دعوت احمدی نژاد، به طور غیرمستقیم از رویکردهای سازش ناپذیر رییس جمهور ایران در پرونده هسته ای حمایت کرده. به نظر می رسد دولت حزب عدالت و توسعه فراموش کرده که دو کشوری که بیش از دیگر کشورها از اتمی شدن ایران متضرر خواهند شد اسراییل و ترکیه هستند. مسؤولان این حزب تأکید می کنند که خواسته آنان صرفاً این بوده که ترکیه به عنوان یک عامل قدرتمند سیاسی منطقه ای مطرح شود و دولت با دعوت از رییس جمهور ایران در این راستا گام برداشته است. آنها متوجه نیستند که ترکیه در کنار یک ایران اتمی مجهز به قدرت حمله هسته ای، دیگر حرفی برای گفتن در منطقه ندارد.“
ممتاز سویسل، سرمقاله نویس روزنامه “جمهوریت” که بسیار طرفدار آتاتورک و عقاید اوست، با انتقاد شدید از بازدید نکردن احمدی نژاد از مقبره آتاتورک در آنکارا می نویسد: “ سران خارجی همواره از این مقبره به شکلی سنتی بازدید کرده اند.”
طاها آیکول نیز در روزنامه “ملیت” به این موضوع واکنش نشان می دهد و می نویسد که این جنجال نباید باعث پنهان ماندن حقیقت شود. او می نویسد: “بدین دلیل است که آنکارا و تهران روابط خود را بهبود بخشیده اند و امروز همکاری تنگاتنگی بین این دو دولت در زمینه های مختلف مانند مبارزه علیه تروریسم، پرونده عراق و همچنین مسایل مربوط به تأمین انرژی وجود دارد [وزیر انرژی و معادن دو کشور اخیراً قراردادی را در زمینه انتقال گاز طبیعی ایران از طریق خاک ترکیه و بهره برداری از حوزه های گازی در جنوب ایران توسط شرکت های ترک امضاء کرده اند]. مطمئناً از دیدار بین عبدالله گل و احمدی نژاد هیچ سودی عاید نخواهد شد، ولی این مسأله که ترکیه در جریان کلیه امور این پرونده و دلمشغولی های جامعه بین الملل قرار دارد، نکته ای است که در دراز مدت می تواند به عنوان یک رفتار سنجیده تلقی شود.“
منبع: کوریه انترناسیونال، 18 اوت
مترجم: علی جواهری