گفتگو با بهرام عظیمی کارگردان فیلم “ تهران 1500 “
در فیلم بعدی یک ابر قهرمان ایرانی خلق می کنم
“تهران ۱۵۰۰” به کارگردانی بهرام عظیمی در حالی روی پرده رفته است که قرار بود مدت ها قبل به نمایش عمومی دربیاید. این فیلم در سی امین جشنواره فجر مورد استقبال قرار گرفت و اگرچه یکی از انتقادات منتقدان و اصحاب رسانه به آن، نداشتن یک فیلمنامه قوی برای ساختش بود اما تکنیک به کار رفته در این فیلم و نو بودن تجربه ایرانی ساخت یک انیمیشن سینماییِ استاندارد و مهم تر از همه مفرح بودنش باعث می شود احتمالا کسی از دیدنش پشیمان نشود.
آقای عظیمی دوست دارم مصاحبه را با این پرسش شروع کنم که رشته تحصیلی شما یعنی صنایع دستی، چه ربطی به انیمیشن دارد؟! به نظر می رسد انیمیشن یک رشته متکی به تحصیلات آکادمیک است.
بگذارید سوالتان را با مثالی از “ تهران ۱۵۰۰” پاسخ بدهم. در کل، ۲۵۰ نفر روی پروژه انیمیشن سینمایی “ تهران ۱۵۰۰” کار کردند که هیچ کدام به صورت آکادمیک انیمیشن نخوانده بودند! تنها سه نفر از تیم ما در دانشگاه، در رشته هنر تحصیل کرده بودند! من فکر می کنم ارتباطی بین ساخت انیمیشن با تحصیلات آکادمیک در این زمینه وجود ندارد، به خصوص آنکه در ۲۰ سال گذشته که کامپیوتر وارد خانه ها شده، افراد راحت تر توانسته اند با آموزش های مختلف و یا حتی از طریق آموزش های مجازی با نرم افزارهای ساخت انیمیشن کار کنند.
من همیشه فکر می کردم افرادی که در ساخت یک انیمیشن سنگین مانند “ تهران ۱۵۰۰” کار می کنند، باید حداقل تحصیلات آکادمیک مرتبط داشته باشند!
خیر، می بینید که حداقل در فیلم ما اینگونه نیست. دوستانی که با ما در این پروژه کار کردند، تحصیلات آکادمیک در رشته انیمیشن نداشتند اما در کلاس های مختلف آموزش دیده اند؛ چرا که در هر صورت نفس آموزش برای کسی که بخواهد در حد ساخت یک فیلم سینمایی، انیمیشن کار کند لازم است.
شما در گذشته، انیمیشن های پرمخاطبی مانند “سیاساکتی” و “داود خطر” را ساخته و در تلویزیون مخاطبان زیادی را به سوی خود جذب کرده بودید؛ در واقع در ساخت تیزرهای تلویزیونی به شهرت خوبی رسیده بودید. چرا با این حال سراغ ساخت اولین انیمیشن جدی سینمای ایران که تا این حد مورد توجه قرار گرفته، رفتید؟
من از سال ۷۲ ساخت انیمیشن را شروع کردم. در زمینه ساخت انیمیشن هایی که مرتبط با فرهنگ سازی بودند نیز از سال ۷۸ به بعد تعداد زیادی انیمیشن برای اداره راهنمایی و رانندگی، اداره برق، سازمان ملی جوانان، شهرداری و … ساخته ام. من همیشه دوست داشتم یک انیمیشن پرمخاطب سینمایی برای مردم کشور خودم بسازم و فیلمهایی که در گذشته ساخته بودم باعث شد تا به من اعتماد کنند و ساخت چنین فیلمی را به من بسپارند. ضمنا “ تهران ۱۵۰۰” اولین انیمیشن سینمایی ایرانی نیست. تاکنون ۵ تا ۶ انیمیشن سینمایی ساخته شده اما در هر صورت این انیمیشن سینمایی معروف ترین آنهاست، در واقع چون بازیگرهای شناخته شده ای در آن هستند تا این حد به چشم آمده است.
چرا سراغ سال ۱۵۰۰ رفتید؟! سال ۱۵۰۰ چه شاخصه دارد که فیلم در آن مقطع روایت می شود؟
من در سال ۸۶ مدیر خانه انیمیشن شهرداری تهران بودم در آن زمان قرار شد تا فیلمی در ژانر طنز درباره تهران و آینده تهران بسازم. از همان ابتدا هدف مان ساخت یک فیلم هنری و جشنواره ای نبود بلکه می خواستیم تهران ۱۰۰ سال دیگر را به مردم نشان دهیم تا برایشان به تصویر کشیدن چنین فضایی جالب باشد. البته نام “ تهران ۱۵۰۰” به پیشنهاد آقای سهیل جهان بیگلری بود. همان یک ایده و طرح باعث شد که ما چهار سال درگیر ساخت این انیمیشن سینمایی باشیم .
پس در حال حاضر تهیه کننده ی اصلی کار، شهرداری تهران است؟
خیر! شهرداری تهران در شروع از ساخت “ تهران ۱۵۰۰” حمایت کرد و موقعی که کار جان گرفت، پروژه را واگذار کرد. اکنون آقای محمد ابوالحسنی تهیه کننده این فیلم هستند و اولین پروژه جدی انیمیشن سینمایی کشور کاملا بصورت خصوصی سرمایه گذاری شده است .
فکر نمی کنید این موضوع کمی خطرناک است؟! تلویزیون مخاطب میلیونی دارد، اما سینمای فعلی کشور ما به هیچ وجه پرمخاطب نیست. ضمن آنکه اکنون در وضعیت بدی از نظر مخاطب هستیم. به نظرم تهیه کننده خصوصی برای اولین تجربه انیمیشن کمی خطرناک است !
خطرناک است اما سینمای ایران حساب و کتاب مشخصی ندارد. تجربه نشان داده اتفاقات سینمای ایران بیشتر شانسی است! بعضی فیلم ها هستند که در سال های گذشته فروش زیادی کرده اند اما این فروش به هیچ وجه نشانگر خوب و ساختارمند بودن این فیلم ها نیست . در حال حاضر از شبکه های مختلف ماهواره ای، دی وی دی ها، سی دی ها و … فیلم های زیادی پخش می شود و مردم به دنبال اتفاقات جدید و خاص هستند. ما سعی کردیم “ تهران ۱۵۰۰” یکی از همان اتفاقات خاص باشد که مخاطب را به سالن های سینما جذب کند.از آن طرف هم اگر در مملکت اتفاق خاصی نیفتد مردم برای سینما رفتن شور و حال زیادی دارند. این شور و حال باعث می شود فیلمی که تصور نمی کنی ۱۰۰ میلیون تومان هم بفروشد، فروشی میلیاردی می کند
پس این وسط تکلیف چیست؟! بالاخره خودتان می گویید که سینما به اتفاقات بند است !
ببینید! اگر بخواهیم مدام به اینکه چه می شود یا چه نمی شود فکر کنیم به هیچ نتیجه ای نمی رسیم و سردرگم می شویم. ما کار خودمان را انجام می دهیم. کار من مانند یک نانواست! نانوا مگر کارش را با اتفاقات تعطیل می کند؟! خیر. من احساس می کنم مردم کشورم به یک انیمیشن در سینما نیاز دارند و من کار خودم را می کنم. کاسبی من انیمیشن و حداقل به خاطر وضعیت مالی خودم و مجموعه ام هم که شده باید یک فیلم انیمیشن خوب بسازم. احساس می کنم اگر با این دید کار کنم هم مردم فیلم را می بینند و دعایم می کنند و هم پول به جیبمان می رود .
حالا شما برای جذابیت “ تهران ۱۵۰۰” چه برنامه ای داشتید؟
در انیمیشن “ تهران ۱۵۰۰” گفتیم که مردم باید فیلم را در سینما ببینند و ممکن است منتقدها اصلا خوششان نیاید! نه اینکه مردم را سطح پایین گرفته باشیم، بلکه قصد داشتیم یک خانواده ای با هم به سینما بیایند و فیلم را ببینند و احساس خوبی از “ در سینما بودن” داشته باشند. به همین دلیل ما در داستان این فیلم پیچیدگی آنچنانی نداریم و مواردی که مردم دوست دارند و با آن سرگرم می شوند را در فیلم گنجانده ایم؛ مواردی مانند عشق و عاشقی، معرفت، رقابت، درگیری و … نه تنها مردم ایران بلکه همه مردم دنیا با این موضوعات سرگرم می شوند. اگر بگردید، ۹۰ درصد کل فیلم های پرمخاطب دنیا از همین موضوعات برای جذب مخاطب استفاده می کنند، چون این مسایل سرفصل های سینمای مخاطب پسند است.
بازیگران ایرانی کمتر تجربه دوبله را دارند. بازیگران “ تهران ۱۵۰۰” چگونه با دوبله شخصیت خودشان کنار امدند و با این کار ارتباط برقرار کردند؟
بازیگران واقعا از لحاظ دوبله سنگ تمام گذاشتند. شاید این موضوع برایتان جالب باشد که بگویم اکثر صداهای فیلم چهارسال قبل که هنوز تصویرها ساخته نشده بود، ضبط شده است! ما آن موقع فیلمنامه را به بازیگر می دادیم و صدا را ضبط می کردیم. شاید بگویید پس حس گرفتن چه می شود؟! در هر صورت افرادی که ما با آن ها کار کردیم، بازیگران کار بلدی بودند و معنی و مفهوم حس را کاملا درک می کردند و به همین دلیل همه به خوبی از پس دوبله برآمدند .
آقای عظیمی! دوست دارم آخرین سوالم از شما درباره وضعیت فعلی انیمیشن در کشور باشد. ما در انیمیشن روز دنیا چه جایگاهی داریم؟
کیفیت انیمیشن های ما خوب نیستند و کلا کارهای شاخص کم داریم. شاید یکی از دلایلی که در این بخش پیشرفت کندی داریم، عدم رقابت است. به عنوان مثال کمپانی های “ دریم ورکز”، “ پیکسار” و … در سطحی از استاندارد قرار دارند. رقابت آن ها با یکدیگر باعث شده تا از سطح استانداردی که تعریف کردند، بالاتر روند، اما متاسفانه رقابت در بین دوستان در داخل کشور، کلامی است نه کاری !
آیا تهران ۱۵۰۰ قسمت دوم هم خواهد داشت؟
بعید می دانم. اگر از “ تهران ۱۵۰۰” استقبال شود و هزینه میلیاری اش برگردد، دوست دارم در فیلم سینمایی بعدی ام یک “ ابرقهرمان ایرانی” خلق کنم .
منبع : ایسنا