هنر روز، در بخش کتاب روز می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مسائلی درخور دارند را به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود و این به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
po box 94000 creteil cedex
France10014
مسکوب رفت و ماند
سالی از خاموشی چراغ همیشه روشن ادبیات و مهر ایران در پاریس می گذرد. سال پیش در فروردین بود که صدای زمینی مسکوب خاموش شد و یاران از دیدار مردی که در پستوی آن لباسشوئی فرهنگ ایران را باجان پاس می دا شت؛ محروم شدند.
درسالی که او نبود کتاب ارمغان مورش در ایران از چاپ درآمد و انتشارات “اکته سود” در پاریس سه اثر او را در یک مجلد منتشر کرد: رفتن – ماندن- بازگشتن. سه گا نه ای که می توان اندیشه شاهرخ مسکوب را درآن بازیافت.
انتشارات” اکته سود” یکی از بزرگترین انتشارات فرانسه است که بخش های متعددی برای انتشار آثاری دارد که در فرهنگ های دیگر خلق شده و به زبان فرانسه برگردانده شده اند.
بخش فارسی این انتشارات که توسط سرور کسمائی نویسنده و مترجم ایرانی مقیم پاریس اداره می شود، در ادامه گلچین های خود که با رنج فراوان به زبان فرانسه در می آید وروانه بازاری می شود که وسعت آن در برابر بازار کتاب ایر ان به غولی در برابر موری می ماند، اکنون اندیشه شاهرخ مسکوب را به خانه های کتابخوانان فرانسوی زبان فرستاده است.
کتاب که مثل بقیه کارهای ایرانی” اکته سود” نفیس و زیبا ست، بر جلد خود نام های سرورکسمائی- میشل پارفونوف وامیر مغانی رابعنوان مترجم دارد.
سرور کسمائی مقدمه مشروحی بر سه گانه صد ونود و شش صفحه ای شاهرخ مسکوب نوشته که “روز” امیدوار است بزودی ترجمه فارسی آن را منتشر کند.
مسافر هیچ کجا
رضا دا نشور
انتشارت خاوران – پاریس
172 صفحه
رضا دانشور در سال 1326 در مشهد به دنیا آمده است و اکنون در پاریس زندگی می کند. حاصل نزدیک به سی و پنج سال تلاش بی وقفهء او در عرصهء قلم چنین است: داستان های بلند عاشورا، عاشورا، کپرنشین ها، نماز میت و خسرو خوبان. مجموعه داستان های هی هی جبلی جبلی قم قم، شش داستان لوح، محبوبه و آل و پراکنده هایی در نشریات. نمایش نامه های کجای سال دو هزار منتظرت باشم، خورشید روی یخ، شهر لوط، عقرب، شاهزاده و اژدها، رامرودی ها، یک بار دیگر ابوذر، ابوالقاسم فردوسی به روایت مرشد رستم خراسانی و سفغر دوزخی آقای ارداویراف. پژوهش های خواف، مبارکی ها، اسپکه، زین الدینی ها، مهاجرت و درآمدی به تاریخ بلوچستان.
انتشارات خاوران آخرین اثر رضا دانشور را که “مسافر هیچ کجا” نام دارد به بازار فرستاده است. کتاب مانند دیگر خاوران نفیس و آراسته است.
تکثیر تاسف انگیز پدر بزرگ
نادر ابراهیمی
143ص، تهران: نشر مرکز، 1385، چاپ سوم
قهرمان این رمان تخیلی – علمی، پدربزرگ، قربانی یک اشتباه است؛ اشتباه دوستانی مصلحت اندیش که فقط خیر او را می خواهند. اما این خیرخواهی، در عصر رایانه ها و لیزرها و انرژی خورشیدی و اعضای مصنوعی و مهندسی ژنتیک، به بهایی گران تمام می شود، به از دست دادن پدربزرگ، با آن سبیل های سفیدش، حکایت های نگاهش، با لبخندها، خشم ها و مهربانیش، با فردیتش. فاجعه از اعتنا نکردن به حرف خود پدربزرگ آغاز شد. او مرتب می گفت: شما به چه حقی فکر می کنید که مصلحت مرا بهتر از خودم می دانید؟ چرا خود را مجاز می دانید به جای دیگران درباره منافعشان تصمیم بگیرید؟
سینمای مردم شناختی ایران
(نقدی بر قوم پژوهی در سینمای مستند ایران)
همایون امامی
254ص، تهران: نشر افکار، 1385، چاپ اول
یکی از شاخه های مهم دانش مردم شناسی که رویکردی بصری به پدیده های فرهنگی و اجتماعی دارد، سینمای مردم شناختی است. سینمای مردم شناختی با رویکردی مردم نگار، به ثبت وقایع مشاهده شده از دریچه دوربین می پردازد. در کتاب “سینمای مردم شناختی ایران”، نویسنده به نقد و بررسی قوم پژوهی در سینمای مستند ایران می پردازد. در بخش اصلی کتاب، نمونه های شاخصی که در سینمای مستند ایران به قوم پژوهی پرداخته اند، مورد توجه قرار گرفته است. این آثار از ارزش های یکسانی در قوم پژوهی برخوردار نیستند. پاره ای، قوم نگارند و تنها به تصویر یک موضوع قومی پرداخته اند؛ پاره ای دیگر، مصداق کامل یک اثر قوم شناس محسوب می شوند. در این بخش، نویسنده تلاش کرده است در مورد هر فیلم، با سازنده آن به گفتگو بپردازد تا از این رهگذر، علاوه بر پیشینه فیلم سازی او، یعنی بیوگرافی و فیلموگرافی؛ بستر شکل گیری رویکردش به قوم شناسی و نیز سیر تحولی فیلم سازی او در حوزه مستند قوم پژوهی روشن شود.
فرهنگ اندیشه های سیاسی
(برگرفته از فرهنگ تاریخ اندیشه ها)
سرویراستار: فیلیپ پل وینر
ویراستار بخش سیاسی: آیزیا برلین
ترجمه: خشایار دیهیمی
632ص، تهران: نشر نی، 1385، چاپ اول
کتاب “فرهنگ اندیشه های سیاسی”، ترجمه مدخل هایی از بخش سیاست و فلسفه سیاسی کتاب “فرهنگ تاریخ اندیشه ها” است که مهم ترین کتاب مرجع نیمه دوم قرن بیستم شناخته می شود. مزیت بزرگ مقالات این کتاب آن است که علاوه بر شرح و توضیح مفاهیم، تاریخچه پدید آمدن آن ها و سیر تکوین و تحول شان نیز مورد بحث قرار گرفته است و می تواند دیدی تاریخی به خواننده بدهد. در این کتاب مقالات به سه دسته کلی تقسیم شده اند: نخست مفاهیم کلی، سپس مفاهیم مرتبط با لیبرالیسم و سرانجام مفاهیم مرتبط با سوسیالیسم و مارکسیسم.
زنی از استر آباد
از زنان پیشگام ایرانی: خدیجه افضل وزیری، دختر بی بی خانم استرآبادی
نرجس مهرانگیز ملاح
176ص، تهران: انتشارات شیرازه، 1385، چاپ اول
در پژوهش های تاریخی موجود در ایران، آنچه کمتر به چشم می خورد، مطالعه زندگی زنان برجسته ایرانی در دوره معاصر است. متنی که کتاب حاضر بر اساس آن تدوین شده است، بخشی از بازگویی تاریخ شفاهی و از خاطرات شخص خانم “خدیجه افضل وزیری” است که در سال 1351 ضبط شده بود و به وسیله فرزند ایشان، خانم “مهرانگیز فلاح” به نگارش آمده است. “خدیجه افضل وزیری” فرزند “بی بی خانم استرآبادی” است. “بی بی خانم” از مبارزان و پیشگامان زمان خود در دوره مشروطیت و از زنان فعال و مبارز در زمینه حقوق زنان در آن دوره و نیز مؤسس دبستان دوشیزگان است. شرح زندگی خانم “افضل وزیری”، به منزله پژوهشی است در مورد مختصات فرهنگی و اجتماعی دوران خود و بیانگر شیوه مبارزات فردی زنان و نیز دلایل عدم حضور آنان در عرصه تاریخ. در پرتوی زندگینامه این زن پیشگام، صدای گام های مادرش، “بی بی خانم استرآبادی”، شنیده می شود.
درس های یک نهضت
آسیب شناسی نهضت ملی ایران (1332-1325)
نویسنده: بهنام کریمی
344ص، تهران: انتشارات قصیده سرا، 1385، چاپ اول
در این پژوهش، نویسنده نخست به مروری تاریخی – رخدادی بر سیر حوادث سال های 1320 تا 1332 خورشیدی می پردازد. سپس نهضت ملی ایران در این سال ها، فراز و فرود و نقاط ضعف و قوتش را مورد بررسی قرار می دهد. او نشان می دهد که نهضت ملی ایران دارای یک ایدئولوژی منسجم نبود؛ افق مرحله ای و آرمانی اش به اندازه کافی واضح و برا نبود؛ تشکیلات متناسبی نداشت، و در نتیجه نتوانست آینده خود را تضمین کند. اما در کنار همه کمبودها، از دو امتیاز بزرگ برخوردار بود: 1- حمایت افکار عمومی، 2- سیاست های صحیح. به عقیده نویسنده، با اتکای به همین دو عامل بود که نهضت توانست به طور موقت، کمبودها و نقص هایش را ندیده بگیرد.
صداهای پرشورتر
(نقد و تحلیل شعر)
مشیت علایی
270ص، تهران: نشر اختران، 1385، چاپ اول
این کتاب، مجموعه مقالاتی است که در سال های گذشته در نشریات مختلف منتشر شده و در آنها، اشعار بعضی از شاعران معاصر ایران نقد و بررسی شده است. نویسنده در نقدهای خود تلاش کرده است با پی بردن به ماهیت نمادین ادبیات، تحلیل و تفسیر را از حیطه سلیقه ای امپرسیونیسم بیرون آورد و با بخشیدن صبغه ای علمی به آن و تکیه بر استدلالی روشمند، به معناهای صریح و کم ابهام تر دست یابد. عناوین بعضی از مقالات این مجموعه عبارتنداز: “از حماسه تا تغزل: شعر مسعود احمدی”، “از حماسه تا مرثیه: شعر کامران جمالی”، “کوه و کلاغ: درآمدی بر شعر احمد شاملو”، “نگاه های آفتابی: نگاهی به شعر منصور اوجی”، “در کوچه ها و شعرهای شبانه: شعر احمد رضا احمدی”، “شعر سهراب سپهری” و “هوشنگ ایرانی و سوررئالیسم ایرانی”.
درس های فلسفی
کتاب آبی
نویسنده: لودویگ ویتگنشتاین
ترجمه: مالک حسینی
121ص، تهران: انتشارات هرمس، 1385، چاپ اول
این کتاب، درس های “لودویگ ویتگنشتاین” در سال دانشگاهی 34-1933 در کمبریج است؛ درس هایی که او به هفت تن از دانشجویان خود املاء می کرد. بعدها آنها را به حروف چاپی درآورد، غلط گیری و در نسخه های معدود تکثیر کرد و به کسانی که خود می خواست داد. در این کتاب کوچک، موضوعات مختلفی مطرح می شوند که به ویژه در حیطه فلسفه زبان و روان شناسی فلسفی جای می گیرند و بخش هایی از آن در بررسی اندیشه های “ویتگنشتاین” بسیار مورد ارجاع واقع می شوند.
از ایران و ایران
چکیده های ایران شناسی، جلد 26: سال 1382-1381
360ص، تهران: انتشارات طهوری، 2006، چاپ اول
نشریه “چکیده ایران شناسی” به همت انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران و به عنوان ضمیمه سالیانه Studia Iranica در پاریس منتشر می شود. این نشریه، کتاب شناسی گزیده و انتقادی آثار و پژوهش های مربوط به همه زمینه های فرهنگ و تمدن ایرانی از آغاز تا امروز است. این آثار را پژوهشگران و متخصصان هر حوزه مورد نقد و بررسی قرار می دهند. شماره 26 “چکیده های ایران شناسی” به بررسی آثاری می پردازد که در سال 2003 (زمستان 1381 تا زمستان 1382) به چاپ رسیده، و یا تاریخ چاپ آنها به پیش از این سال باز می گردد ولی پیش از این، فرصت بررسی آنها دست نداده است.
دست نوشت های دکتر فاطمی
چشم انداز ایران: شماره 42 (اسفند 1385 و فروردین 1386)
“چشم انداز ایران” نشریه ای سیاسی – راهبردی است که هر دو ماه یکبار منتشر می شود. این نشریه به طور عمده دیدگاه ها و نظرگاه های بخشی از نیروهای ملی، ملی – مذهبی و روشنفکران دینی در ایران را منعکس می کند. شماره 42 این دو ماهنامه شامل مطالب زیر است:
دو تجربه راهبردی؛ نفت ملی و انرژی هسته ای/لطف الله میثمی
دست نوشته متن دفاعیه دکتر حسین فاطمی/گفتگو با دکتر احمد صدر حاج سید جوادی/ندا حریری
آرای ملت اساس مشروعیت و قانون اساسی است/گفتگو با حجت الاسلام حسین انصاری راد
تعامل تاویل با تفسیر/گفتگو با تقی رحمانی
اصلاح طلبی و انقلابی گری در دوران پهلوی دوم/دکتر حبیب الله پیمان
انتخابات تجمیعی/گفتگو با سعید لیلاز
انتخابات 24 آذر 1385: توفیق نسبی با موانع جدی/گفتگو با دکتر علیرضا رجایی