جنبش اسکاتلند خاموش شدنی نیست

نویسنده
جلال یعقوبی

» جشن سه ساله جناح راست برای احتمال تجزیه بریتانیا

همه پرسی استقلال اسکاتلند در بریتانیا از مدتها پیش توجه رسانه های راستگرای ایران را جلب کرد. حتی در سال ۱۳۹۰ هم که اولین زمزمه های همه پرسی استقلال اسکاتلند مطرح بود، رسانه های راستگرای ایران از آن استقبال کرده بودند. از جمله سایت بازتاب، وابسته به محسن رضایی در گزارشی با عنوان “ نوبت تجزیه استعمار پیر رسیده است” نوشته بود: “انگلیسی‌ها که بخش گسترده‌ای از جهان را با مشکل شکاف و تجزیه و مرزهای پرتنش روبه‌رو‌ کرده‌اند، حال باید انتظار بکشند تا ببینند در رفراندوم سال ۲۰۱۴، چه بر سر استعمار پیر خواهد آمد. آیا ۲۰۱۴ سال مرگ امپراتوری دو قرن پیش خواهد بود؟!”

 با نزدیک تر شدن زمان همه پرسی در بریتانیا، خوشحالی رسانه های ایران از احتمال استقلال اسکاتلند افزایش یافت. هفته نامه راستگرای ۹ دی حدود دو هفته پیش به حسن روحانی پیشنهاد کرد که: “در برابر انگلیس خبیث، از استقلال اسکاتلند حمایت کنید.” این هفته نامه در گزارشی نوشته بود: “برخی ویژگی های اسکاتلند مانند منابع عظیم نفتی، ثروت طبیعی، مساحت زیاد، حضور ناوگان هسته‌ای انگلیس در آن به علاوه آثار منفی گسترده‌ای که استقلال اسکاتلند بر جلوه سیاسی پادشاهی انگلیس دارد، موجب شده تا لندن تمام تلاش خود را برای منصرف کردن اسکاتلندی‌ها از رأی آری، به کار گیرد.” در ادامه این گزارش آمده بود: “در همین زمینه ۹ دی به وزیر خارجه دولت یازدهم که چندی پیش هم از دست رئیس جمهور مدال برترین عضو دولت را دریافت نمود پیشنهاد می کند که در مدت باقیمانده در سفری به اسکاتلند از روند همه پرسی اعلام استقلال در این کشور حمایت کرده و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی را به رخ دولت خبیث انگلیس برکشد.”

چند روز بعد، سایت راستگرای مشرق نیز با انتشار گفتگویی که مدعی بود با یکی از تحلیلگران اسکاتلندی انجام داده است، از قول او نوشت: همه مقامات دولتی در لندن به شدت نگران هستند که مردم اسکاتلند ممکن است به همه‌پرسی پاسخ مثبت بدهند. دلیل این نگرانی این است که اگر مردم پاسخ مثبت بدهند، حضور انگلیس در شورای امنیت سازمان ملل به مخاطره می‌افتد، زیرا در حال حاضر “بریتانیای کبیر” در شورای امنیت عضو است نه انگلستان.”

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران نیز در گزارشی با عنوان “ ابعاد و پیامدهای داخلی و خارجی استقلال اسکاتلند از لندن” نوشته بود: “ رای مثبت ساکنان اسکاتلند به استقلال در همه‌پرسی ۱۸ سپتامبر می‌تواند شوکی غم‌انگیز و تاریخی برای دولت انگلیس باشد که پیامدهایی جدی در سطح داخلی و خارجی خواهد داشت.” این خبرگزاری اضافه کرده بود: “ در بلندمدت کاهش قدرت انگلیس ناشی از استقلال اسکاتلند در کنار کاهش قدرت امریکا که در چند سال اخیر نمود یافته، می‌تواند روند چندقطبی شدن جهان را تسریع کند. این روند حتی بر استحکام روابط این دو کشور با متحدان بین‌المللی‌شان اثر منفی دارد. در این شرایط صف‌بندی کشورهای عربی خلیج فارس به رهبری عربستان در برابر ج. ا. ایران که از حمایت‌های امریکا و انگلیس برخوردار هستند، ضعیف‌تر می‌شود و زمینه برای کاهش چالش‌های منطقه‌ای ج. ا. ایران فراهم می‌شود.”

همچنین سایت دیپلماسی ایرانی وابسته به صادق خرازی، در یادداشتی با عنوان “ گذشت، ایام خوش پادشاهی!” تاکید داشت که “ استقلال اسکاتلند به نفع ایران است” در این مقاله، نصرت الله تاجیک، سفیر پیشین ایران در اردن نوشته بود: “ این استقلال در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به نفع ایران است زیرا این کشور با مردمانی اخلاقی تر با فرهنگی غنی و خونگرمتر نسبت به انگلیسیها دارای زمینه های خوبی برای همکاری بین دو کشور است.” نویسنده معتقد بود: “ تجربه نشان میدهد که در شرایط کنونی دنیا بهتر است با مردم کنار آمد و مقابل اراده آنها نایستاد حتی برای نگه داشتن یک سرزمین بس استراتژیک.”

شادمانی رسانه های راستگرای داخلی از احتمال تجزیه بریتانیا را باید با توجه به مواضع آیت الله خامنه ای در برابر انگلستان ارزیابی کرد. رهبر جمهوری اسلامی در سالهای اخیر بارها از انگلیس با صفت خبیث یاد کرده است. او از جمله در روز ۲۹ خرداد سال ۱۳۸۸ و در اوج اعتراض های پس از انتخابات گفته بود: “دیپلماتهای برجسته‌ی چند کشور غربی که تا حالا با تعارفات دیپلماتیک با ما حرف می زدند، نقاب از چهره برداشتند؛ چهره‌ی واقعی خودشان را دارند نشان می دهند؛ […] دشمنی های خودشان با نظام اسلامی را دارند نشان می دهند؛ از همه هم خبیث‌تر دولت انگلیس.” او در همان سخنرانی تکرار کرده بود: “ این رقابت درون نظام تعریف شد؛ نه رقابت بین درون نظام و بیرون نظام، که رادیوی صهیونیستی و رادیوی آمریکا و رادیوی انگلیس خبیث و دیگران هی می خواهند این را دامن بزنند. نخیر، رقابتی بود در درون نظام و بین عناصر وابسته‌ی به نظام”

خامنه ای چند سال بعد در یک سخنرانی دیگر گفت: “ما از فرانسه، از ایتالیا، از اسپانیا خاطره‌ بدی نداریم. بله، از انگلیس خیلی خاطره‌ بد داریم؛ انگلیس را می گوئیم «انگلیس خبیث»؛ لیکن کشورهای دیگر اروپائی نه. با این کاری که اینها دارند می کنند - همراهی با آمریکا - که به نظر ما کاملاً غیرخردمندانه است، دشمنی ملت ایران را به خود جلب می کنند؛ خودشان را در چشم ملت ایران منفور می کنند.”

به این ترتیب مواضع رسانه های نزدیک به آیت الله خامنه ای چندان عجیب نیست. روزنامه کیهان یک روز قبل از همه پرسی در یادداشتی با عنوان “جدائی اسکاتلند از انگلیس امروز یا فردا ؟” نوشت: “سقوط پرستیژ انگلیس در مجامع بین‌المللی و تضعیف یا حتی لغو عضویت این کشور در سازمان‌های بین‌المللی، نیز عواقبی هستند که به گفته خود انگلیسی‌ها با «آری» گفتن اسکاتلندی‌ها به همه‌پرسی امروز، می‌تواند محقق شود.” کیهان اضافه کرده بود: “نتیجه رفراندم امروز هرچه باشد و به استقلال اسکاتلند از انگلیس منجر بشود یا نشود، در این واقعیت کمترین تردیدی ایجاد نمی‌کند که اروپا آبستن بحرانی سخت و شکننده است، چرا که جنبش استقلال‌طلبانه اسکاتلندی‌ها با توجه به گستره و جدیت آن، حتی چنانچه در همه‌پرسی امروز به نتیجه نرسد، خاموش شدنی نخواهد بود و از سوی دیگر، دامنه آن به حرکت‌های استقلال‌طلبانه در چند کشور اروپایی دیگر نیز شتاب می‌بخشد.”

روزنامه وطن امروز، نزدیک به جبهه پایداری نیز روز قبل از همه پرسی در بریتانیا تیتر اول خود را به این موضوع اختصاص داده و نوشته بود: “انگلیس بی‌تردید با بزرگ‌ترین چالش یک قرن اخیر مواجه است. نه فقط دولت دیوید کامرون که کل بدنه سیاسی انگلستان برای ممانعت از رای «آری» مردم اسکاتلند در همه‌پرسی استقلال که امروز برگزار می‌شود به دریوزگی افتاده‌اند.” این روزنامه در سرمقاله خود با عنوان “بریتانیا مرده است زنده باد آزادی!” نیز نوشته بود: “اگر چنین نشود هم باز از نگاه آزادیخواهان جهان این پنجشنبه بهترین پنجشنبه خواهد بود، چرا که پیام همه‌پرسی چنان همه‌گیر شده و ولوله تجزیه بریتانیا چنان زلزله‌ای بر ساختار قرون وسطایی پادشاهی متحد انداخته که دیگر رای «آری» یا «نه» به استقلال اسکاتلند تفاوت چندانی به حال آینده سلطنت لندن ندارد.”

روز بعد و پس از آنکه مشخص شد مردم اسکاتلند رای به تجزیه بریتانیا نداده اند، این روزنامه در مطلبی دیگر تاکید کرد که “اسکاتلندی‌ها آنقدر «شجاع دل» نبودند که استقلال خود را با رفاه معاوضه نکنند. سرانجام پس از ماه‌ها تلاش کمپین «آری» در حمایت از جدایی این سرزمین از پادشاهی متحد بریتانیا شکست خورد.”