منازعات داخلی ایران را فراموش نکنید

نویسنده


سیمون تیسدال


ایران آخر هفته جاری، بار دیگر از دادن پاسخ مستقیم به مشوق های پیشنهادی غرب در ازای ‏تعلیق غنی سازی اورانیوم خودداری کرد. اما درخواست ایران برای ازسرگیری مذاکرات و ‏ابراز اطمینان در مورد وجود «شرایط جدید» سازنده برای پیشرفت امور، همه چیز را برای ‏بازهای آمریکا و اسرائیل که بدنبال اعمال فشار در برقراری تحریم های سنگین تر یا اقدام ‏نظامی هستند، مشکل تر ساخته است.


تلاش آشکار ایران برای ایجاد انشعاب در آرای غرب، و درعین حال اتکاء بر همدلی روسیه ‏و چین در سازمان ملل، به نظر آشنا می رسد. همزمان با پیچیده ترشدن مناقشه هسته ای، ‏مسأله باقی نگاه داشتن جبهه متحد و سیاستی منطقی نیز دشورا به نظر می رسد. قرار است ‏حرکت بعدی غرب در نشست هفته جاری گروه جی 8 در ژاپن مورد بحث قرار بگیرد.


دیپلماتهای مردد غربی که متقاعده شده اند ایران در پی تولید بمب هسته ای است، می گویند ‏ایران تلاش می کند «زمان را برای جورج بوش بکشد.» او قرار است کاخ سفید را در ژانویه ‏آینده ترک کند و بدون حضور (حداقل تاکتیکی) وی، حمله اسرائیل به ایران غیرمحتمل به ‏نظر می رسد. منوچهر متکی وزیرخارجه ایران نیز از «صداهای جدید» در واشنگتن استقبال ‏کرده است. اشاره او به نامزد انتخاباتی کمتر متخاصم دموکرات ها- باراک اوباما- است. به ‏اعتقاد دیپلمات ها، برنامه هسته ای ایران در این گیر و دار به سرعت ادامه خواهد یافت.


همانطور که از قدیم معمول بوده، برآوردهای ناخوشایند ازشرایط ایران و نیروهای متضاد ‏سیاسی مشغول به کار در یکی از بزرگترین کشورهای ناشناخته دنیا، در محاسبات وارد نشده ‏اند و کمتر در گزارشات آمده است. وقتی مشکلات داخلی ایران از جمله نرخ بالای بیکاری، ‏تورم و شدت یافتن فساد از یک سو، و انتخابات ریاست جمهوری سال آینده از سوی دیگر در ‏کانون منازعات قرار می گیرند، دامنه نبرد برای در دست گرفتن کنترل و نفوذ وارد عرصه ‏های متنوعی می شود.


نحوه انتخاب موضع دربرابر غرب تاحد زیادی به همین تاخت و تازها برای کسب قدرت ربط ‏پیدا می کند. یکی از جدیدترین نمونه های آن کاستن از مسؤولیت های محمود احمدی نژاد و ‏گماشتگان «اصولگرای» وی- که اعتبار خود را نزد بسیاری از ایرانیان از دست داده اند- در ‏مسأله هسته ای و نقش بیشتردادن به مجلس ایران است. یکی از نیروهای محرک در پشت این ‏ماجرا علی لاریجانی است که مذاکره کننده ارشد هسته ای سابق ایران بوده و پس اختلاف با ‏رئیس جمهور، اکنون مقام ریاست مجلس را دراختیار دارد.


نمایندگان مجلس در مباحثات اخیر خود اعلام کرده اند تنها مجلس است که می تواند سخنگوی ‏واقعی ملت باشد زیرا «در تماس با مردم» است. مصطفی کواکبیان- نماینده اصلاح طلب- ‏پیشنهاد کرده که سیاست هسته ای به شفافیت علنی کامل نیاز دارد. او با فراخوانی برای ‏برگزاری یک همایش یا «لویی جرگه» جهت مرور وضعیت حاضر، گفت: «می بایست ‏فرصت ابراز عقاید بدون ملاحظه کاری و طفره رفتن به نمایندگان مجلس داده شود.»


آیت الله احمد جنتی رئیس شورای نگهبان محافظه کار و یکی از متحدان احمدی نژاد هم در ‏مراسم نماز جمعه 4 ژوئیه از نگاه نادانسته به مشکلات اقتصادی سخن گفت که به آشفته ‏ساختن صحنه سیاسی منجر شده است. جنتی با اعتراف به کمبودهای جدی در تأمین آب و ‏جریان برق و نیز «لزوم مبارزه با فساد اقتصادی»، خواهان تفاهم بیشتر شد.


او اعلام کرد: «البته خداوند با قرار دادن مشکلات سر راه بندگانش، آنها را آزمایش می کند. ‏مردم باید در رویارویی با مشکلات صبور باشند. مسؤولان تمام سعی خود را می کنند. نباید ‏از آنها انتقاد کرد.»


خدا هرچه که بگوید، احمدی نژاد نمی تواند از زیر انتقادات مربوط به تأخیر در معرفی آنچه ‏وی «اصلاح عظیم در ساختار اقتصادی» نامیده، شانه خالی کند. او را عموماً به چشم کسی ‏نگاه می کنند که نتوانسته از عهده وعده های اتخاباتی سال 2005 برای بهبود استانداردها ‏برآید. در دیداری که وی با 100 تن از اقتصاددانان ایران در هفته گذشته برگزار نمود، طرح ‏او به خاطر نادیده گرفتن اقتصاد مرسوم بازار و خطر «فساد و غارت» ناشی از اعمال تغییر ‏در یارانه های بسیار حساس سوخت، مورد حمله قرار گرفت.


صدای پای طبل جنگ اسرائیل علیه ایران، گزارش منتشر شده درباره تصمیم آمریکا برای ‏اختصاص 400 میلیون دلار بودجه به فعالیت های ضد رژیم و عملیات های مخفی، اقدامات ‏اخیر در انگلستان و سایر نقاط دنیا برای به رسمیت شناختن گروهک منافقین (نامی که ایران ‏به سازمان مقاومت مجاهدین خلق داده است)، همگی عوامل موثری هستند که به طور مثبت یا ‏منفی بر صحنه منازعات سیاسی داخلی ایران و به تبع آن بر نوع رویکرد رهبران ایران به ‏مسأله هسته ای اثر می گذراند.


سرانجام اینکه رسول منتجب نیا، یک چهره اصلاح طلب، به تازگی نوشته است: «اخیراً ‏عبارات متعددی از رئیس جمهورشنیده می شود… (این عبارات) می گویند دولت توسط ولی ‏عصر اداره می شود.» او ادامه داد: «حتی در میان افراد نزدیک شایعه ای درگرفته که گاهی ‏یک بشقاب اضافه و کارد و چنگال بر روی میز شام قرار داده می شود. احمدی نژاد می گوید ‏اینها برای ولی عصر گذاشته شده اند.»‏

منبع: گاردین- 7 ژوئیه ‏