اظهارات اخیر وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه با دو شبکه تلویزیونی فارسی زبان خارج از کشور، در حالی که خبرگزاری دولتی کوشید تبلیغات را در جهت وابسته نشان دادن این جنبش هدایت کند؛ باعث نگرانی اصولگراهای مستقل شد که از صدا و سیما به دلیل حذف بخش‌هایی از اظهارات هیلاری کلینتون و افزودن بخش هائی به آن انتقاد کرده و آن در زمانی که کشور نیاز به همصدائی دارد “ریختن آب به آسیاب دشمن” تعبیر کرده و اعلام داشتند: “این سیاست تبلیغاتی به نفع نظام و کشور نیست”
چندین مقام عالی رتبه جمهوری اسلامی، اظهارات اخیر وزیر امور خارجه آمریکا را “تنگنای سیاسی و نشانه سردرگمی عمیق آمریکا” خوانده‌اند. در تازه‌ترین واکنش اما عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاسیت خارجی مجلس شورای اسلامی می‌گوید جمهوری اسلامی، “دخالت وزیر خارجه آمریکا را در امور داخلی ایران” را بی‌پاسخ نمی‌گذارد و “حق شکایت” در این زمینه محفوظ است. علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه نیز در واکنش به آن بخش از اظهارات هیلاری کلینتون که مبنی بر آمادگی ایالات متحده برای برقراری رابطه با تهران است گفت: “ما از این اظهارات زیاد شنیده ایم، این سخنان پر از تناقضات است.”
بگویند از ما حمایت شود
کارکنان بخش فارسی تلویزیون‌های بی‌بی سی و صدای آمریکا از مدت‌ها پیش خبر از حضور مستقیم هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در برنامه‌های “نوبت شما” و “پارازیت” داده بودند؛ این خبر غیرمنتظره که ابتدا در فروردین ماه گذشته پخش شد واکنش بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی رابه دنبال داشت: دروغ آوریل!.
هر چند این وعده در زمان اعلام شده، یعنی ۱۶ فروردین ۱۳۸۰ عملی نشد، اما هفت ماه بعد هیلاری کلینتون با حضور در دو برنامه پیاپی به صورت مستقیم به سوالات این شکبه‌ها و مخاطبان آن‌ها پاسخ داد.
وزیر امور خارجه آمریکا، روز چهارشنبه، ۴ آبان ماه در گفت‌و‌گو با شبکه‌های تلویزیونی صدای آمریکا و بی‌بی سی فارسی به پرسش‌های ایرانیان درباره رابطه تهران- واشینگتن، موضوع تلاش برای ترور سفیر عربستان در آمریکا از سوی نیروی قدس سپاه پاسداران، تحریم‌های بین المللی علیه ایران و چرایی عدم حمایت این کشور از جنبش اعتراضی پس از انتخابات مناقشه برانگیز سال ۸۸ پاسخ داد.
هیلاری کلینتون در یکی از این مصاحبه‌ها گفت که واشینگتن در صدد است تا سفارتخانه‌ای مجازی یا اینترنتی باز کند تا از این طریق شهروندان ایرانی بتواند در خواست‌های خود برای ویزا را مطرح کنند و این وبسایت تا پایان سال راه اندازی خواهد شد.
این اظهارات بلافاصله با واکنش رئیس مجلس شورای اسلامی روبرو شد. علی لاریجانی در اظهاراتی که وبسایت واحد مرکزی خبر ایران آن را منتشر کرد، راه اندازی سفارتخانه مجازی آمریکا برای شهروندان ایرانی را نشانه “ضیق [تنگنا] سیاسی” ایالات متحده عنوان کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌و‌گوهای تلویزیونی روز چهارشنبه خود مورد دلایل حمایت نکردن ایالات متحده از اعتراضهای پس از انتخابات ایران گفت: “از درون جنبش اعتراضی این صدا شنیده می‌شد که آمریکا باید مواظب باشد طوری عمل نکند که عامل و حامی اصلی این جنبش جلوه کند چون اعتبار جنبش و امنیت هواداران آن به خطر می‌افتد.”
کلینتون افزود: “فکر می‌کنم اگر دوباره این اتفاق بیفتد، جنبش سبز یا هر جنبش دیگری در ایران هوشمندانه خواهد بود اعلام کند که ما می‌خواهیم همه دنیا از ما حمایت کند. کاری که مخالفان حکومت در لیبی کردند.”
کیهان و دیگر رسانه های جناح راست حکومت همین بیان روشن را تغییر داده و از قول خانم کلینتون نوشتند ما هر کار شدنی بود برای جنبش سبز انجام دادیم. ادعائی که در متن سخن ها نبود.
رئیس مجلس شورای اسلامی اما به سخن اصلی وزیر خارجه آمریکا پاسخ داد وقتی گفت: “اگر او منتظر جنبش داخل ایران است باید بداند که همین جنبش‌های منطقه نتیجه انقلاب اسلامی ایران است.”
لاریجانی در سخنان روز پنج شبنه خود گفت “اگر آمریکایی‌ها تصور می‌کنند با مشابه سازی تحولات منتطه می‌توانند در ایران کاری صورت دهند “دچار سوء تفاهم هستند”.
شکایت می‌کنیم
در واکنشی دیگر رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت امور خارجه، راه اندازی سفارت مجازی برای ایرانیان از سوی دولت آمریکا را نشانه “سردرگمی عمیق” این کشور خواند و گفت: “به نظر می‌رسد دولت آمریکا دچار یک سردرگمی عمیق در روابط بین‌المللی به‌خصوص با کشور قدرتمند و مستقلی همچون جمهوری اسلامی ایران شده‌است.”
هیلاری کلینتون گفت‌وگوی روز چهارشنبه خود هم‌چنین در خصوص “طرح توطئه ترور سفیر عربستان در آمریکا”، گفت: “ایران قوانین بین‌المللی را زیر پا گذاشته‌است و باید با سازمان ملل در مورد حادثه تروریستی اخیر همکاری کند.”
رامین مهمان‌پرست، این بخش سخنان هیلاری کلینتون را “بی‌اعتبار” توصیف کرد و گفت: “بی‌اطلاعی خانم کلینتون نسبت به مسائل ایران مسبوق به سابقه بوده، لذا به ایشان و سایر مقامات دولت آمریکا توصیه می‌شود به جای اتهام‌زنی به دیگران، از روش‌های سرکوب‌گرانه و اعمال دیکتاتوری در داخل آمریکا دست برداشته و از ادامه سیاست‌های مداخله‌جویانه و اشغال‌گرانه در سایر کشور‌ها پرهیز نمایند.”
در واکنشی دیگر سید حسین نقوی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سخنگوی کمیته حقوق بشر مجلس شورای اسلامی اظهارات اخیر وزیر امور خارجه آمریکا در رابطه با ایران را “تحریک آشکار مردم ایران و دخالت در امور داخلی” توصیف کرد.
او در گفتگو با خبرگزاری فارس گفت: “وقتی وزیر امور خارجه آمریکا صراحتاً اعلام می‌کند که ما از فتنه‌گران در ایران حمایت می‌کنیم، این یعنی دخالت مستقیم در امور داخلی یک کشور مستقل، دخالتی که بی‌پاسخ نخواهد ماند.”
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاسیت خارجی احتمال شکایت جمهوری اسلامی از هیلاری کلینتون را پیش کشید و گفت “بر اساس قوانین بین‌المللی دخالت در امور داخلی کشور‌ها جرم است. حق ایران برای شکایت از وزیر خارجه آمریکا به مراجع حقوقی، سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی محفوظ است.”
این بیان فردی غیرمسئول در حالی است که مقامات ایرانی و نمایندگان مجلس و نظامیان جمهوری اسلامی هر روزه در حملاتی به کشورهای دیگر و سران آن ها اتهامات گاه سخیفی علیه شان به کار می برند.
وزیر خارجه صالحی، واکنش دیپلوماتیک تری نشان داد. اظهارات همتای آمریکایی خود را پراز “تناقض” دانسته و در مورد ارتباط با ایالات متحده گفته است: “از طرفی برای برقراری رابطه اظهار علاقه می کنند و از طرفی دیگر صحبت هایی می‌شود که همسنگ با سخنان قبلی نیست.”
واکنش صالحی به آن خش از اظهارات کلینتون است که گفته بود: “ما خواستار بهبود روابط با ایران هستیم و می‌خواهیم از گذشته دور شویم. من عقیده دارم که هر دو طرف از آنچه در ۵۰ سال گذشته رخ داده متأسف هستیم، اما ما مایلیم بنای یک رابطه خوب را پی‌ریزی کنیم.”
اما وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی می گوید: “برقراری رابطه زمانی معنی دارد که طرفین بدون پیش شرط و هم سطح وارد گفتگو شوند که به نظر می رسد زمان آن هنوز فرا نرسیده است.”
با این حال صالحی راه گفتگو را سد نکرد و این را هم اضافه کرده که برقراری رابطه با همه کشورهای جهان غیر از اسرائیل که او از آن به عنوان “رژیم صهیونیستی” یاد کرده ممکن است.
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود مقامات دولت آمریکا را بی اطلاع دانست و پرسید که ایا آن ها قانون اساسی جمهوری اسلامی را نخوانده اند تا بدانند تعیین سیاست های کلی نظام با رهبر است. این روزنامه اصولگرا به این ترتیب برای چندمین بار دولت را فاقد اختیار برای هر نوع مذاکره خارجی معرفی کرد.
فرش قرمزی در کار نیست
اظهارات مقامات رسمی اما تنها واکنش به مصاحبه‌های هیلاری کلینتون با تلویزیون‌های صدای آمریکا و بی‌بی سی زبان نبود؛ روزنامه‌های اول هفته تهران نیز در گزارش‌ها و مقالات اصلی خود به انتقاد و حمله به وزیر امور خارجه آمریکا به خاطر گفته‌های وی در رسانه‌های فارسی زبان و خطاب به ایرانیان پرداختند.
روزنامه شرق در گزارش اصلی خود با عنوان “پاسخ تهران به کلینتون” به تشریح واکنش علی لاریجانی رئیس مجلس ایران به گفته‌های وزیر امرور خارجه آمریکا پرداخت. در این میان نشریات جناح نزدیک رهبر جمهوری اسلامی و روزنامه هائی مانند کیهان و رسالت در مقالات و طنزنوشته‌های متعدد در تفاسیری مخلتلف مدعی شدند که هیلاری کلینتون گفته است آمریکا به جنبش سبز ایران کمک‌های فراوانی کرد.
این تفسیر از سخنان وزیر امور خارجه آمریکا آنطور که از مقالات برخی دیگر از نشریات دولتی بر می‌آید در برنامه‌های چند روز گذشته رادیو تلویزیون دولتی هم مورد تاکید قرار گرفته.
”درخواستی از سوی رهبران این جنبش برای اعلام حمایت آمریکا از این جنبش دریافت نشد”، روزنامه جمهوری اسلامی با تاکید روی این گفته هیلاری کلینتون نوشته است: “این بخش از اعترافات وزیر امورخارجه آمریکا، حاوی نکته مهمی است که می‌توان از آن برای طمع آمریکا جهت دخالت در امور داخلی ایران استفاده تبلیغاتی خوبی کرد و در همان حال، مسئولان آمریکائی را به خاطر اینکه آن‌ها در ایران شنونده‌ای ندارند و کسی به آن‌ها اعتنائی نمی‌کند تحقیر نمود.”
به اعتقاد سرمقاله نویس این روزنامه “رسانه ملی” نه تنها از این فرصت برای “برای خنثی کردن تبلیغات آمریکا و نزدیک ساختن نقطه نظر‌ها به همدیگر” استفاده نکرده است بلکه با “کنار گذاشتن مطالب اصلی و چسبیدن به حواشی و حتی ضمیمه کردن برداشت‌های نادرست به آن‌ها، درست در جهت عکس آنچه می‌توانست برای جامعه و در مسیر سیاست منطقی» جذب حداکثری و دفع حداقلی «مفید باشد عمل کرد.”
روزنامه جمهوری اسلامی با “ابداع” خواندن این رویکرد رادیو تلویزیون دولتی نوشته: “این سیاست تبلیغاتی، قطعاً به نفع کشور و نظام نیست. ما هنگامی در سیاست تبلیغاتی خود موفق خواهیم بود که از اعترافات بیگانگان برای بی‌مخاطب بودن آن‌ها در داخل کشور و حتی در میان مخالفان حداکثر بهره‌برداری را بعمل آوریم.”
بر خلاف نگاه روزنامه‌هایی چون کیهان و رسالت و خبرگزاری‌هایی مانند مهر که سخنان کلینتون را صحه گذاشتن بر رابطه معترضان پس از انتخابات با دولت آمریکا تفسیر کرده‌اند، روزنامه ابتکار نیز مانند جمهوری اسلامی موضوع عدم تمایل مردم ایران را نسبت به حمایت آمریکا برجسته کرده است.
به نوشته این روزنامه: “خانم وزیر در جایی از مصاحبه‌اش دلیل حمایت نکردن و دخالت ننمودن مستقیم آمریکا را در حوادث سال۸۸ میزان حساسیت و نفرت ملت ایران از دخالت خارجی و کشورش برشمرد؛ ولی هم‌زمان اعلام کرد که اکنون آماده دخالت هستند. البته اذعانش به نفرت مردم ایران درست بود؛ اما معلوم نیست که براساس کدام متغیر، او گمان می‌کند که امروز در ایران برای آمریکا فرش قرمز پهن شده است.”
واکنش مقامات و تحلیل رسانه ها از گفته های چهارشنبه شب هیلاری کلینتون در حالیست که اردشیر امیرارجمند، مشاور ارشد میرحسین موسوی است، یک روز پس از گفته های هیلاری کلینتون، در گفتگو با تلویزیون فارسی بی بی سی جنبش سبز را جنبشی “خودجوش و مردمی” دانست و گفت: “اگر صد بار دیگر این جنبش تکرار شود ما بر استقلال آن تاکید می کنیم و فکر می کنیم نقطه قوت آن استقلالش بوده است”.
