یورگ بیشوف
از آخرین مذاکرات میان ایران و گروه شش کشور درخصوص برنامه اتمی این کشور بیش از پیش محرز شده که رسیدن به توافق جامع قبل از تاریخ ۲۰ ژوئیه امکان پذیر نخواهد بود. نمایندگان دو طرف متذکر شده اند که رویکردها برای رسیدن به راه حل همسو نیست. ولی نکته مسلم این است که درحال حاضر هیچ کس به شکست در مذاکرات نمی اندیشد، بلکه امید به ادامه آن دارد.
سانتریفوژهای بیشتر؟
یک هفته پس از مذاکرات ۱۴ و ۱۵ مه در وین، نقوی حسینی، سخنگوی کمیته امنیت و سیاست خارجی مجلس ایران، اختلافات را “عمیق” خواند. پس از آن، ارزیابی نقوی ازسوی برخی هیأت های گروه شش کشور نیز مورد تأیید قرار گرفت و در رسانه های غربی منعکس گردید. براساس گزارش های به دست آمده از منابع ایرانی و غربی، دو مشکل اصلی در رسیدن به توافق جامع وجود دارد: توان ایران در غنی سازی اورانیوم و لغو تحریم های اقتصادی.
هدف اعلام شده ایران این است که غنی سازی اورانیوم برای پاسخ به نیازهای این کشور در زمینه سوخت اتمی است، چرا که می خواهد تولیدات خود را داشته باشد. در این راستا، تنها رآکتور آب سنگین اراک و رآکتور تحقیقاتی به سوخت نیاز ندارند. از سال ۲۰۲۱، زمانی که قرارداد تأمین سوخت با مسکو منقضی شود، ایران برای رآکتور ساخته شده توسط روس ها در بوشهر نیز به سوخت نیاز خواهد داشت. درواقع ۱۹ هزار سانتریفوژی که امروز ایران دراختیار دارد، برای این کشور کافی نخواهد بود. درنتیجه، تهران به دنبال افزایش توان خود است.
آمریکایی ها در تلاش اند تا توان ایران را تا حد ممکن کاهش دهند و در تولید سلاح اتمی “شکاف” ایجاد کنند. از این حیث، مقامات ایرانی در موضع ضعیفی قرار دارند، زیرا احتمالاً شریک روسی شان نیز همین هدف را دنبال می کند، چرا که مسکو به دنبال منافع اقتصادی خود است و قصد دارد هرچه طولانی تر میله های سوخت خود را به ایران بفروشد. به همین دلیل، اصرار ایران برای رسیدن به این هدف این است که هرچه زودتر به این وابستگی پایان دهد.
لغو تحریم ها
درحالی که مذاکره کنندگان غربی از زیاده خواهی ایران برای غنی سازی اورانیوم می گویند، مقامات ایرانی نیز نسبت به مخالفت غرب برای لغو تحریم ها موضع گیری کرده اند. در تهران، همه در این انتظار بسر می بردند که تحریم ها پس از امضای توافق مقدماتی لغو خواهند شد. ولی غرب درنظر دارد لغو تحریم ها را به آهستگی، به تدریج و مشروط به عملکردهای بعدی حکومت تهران انجام دهد. به علاوه، رفتار ایران در دیگر حوزه ها، مانند مسایل تسلیحاتی و حقوق بشر، نیز اهمیت خود را دارند و این موضوعی است که تهران آن را مرتبط با مذاکرات اتمی نمی داند.
شدت اختلافات در مذاکرات اواسط ماه مه تعجب آور است. کاترین اشتون و محمد جواد ظریف، رؤسای دو طرف، ده روز بعد طی نشستی در استانبول با یکدیگر دیدار کردند. ظاهراً دو طرف آمادگی خود را برای ادامه مذاکرات در تاریخ مشخص شده نشان دادند. به گفته آژانس اتمی، ایران خاطرنشان ساخته که بر تمامی تعهدات تعیین شده در توافق ژنو پایبند بوده و هیچ دلیلی برای توقف مذاکرات وجود ندارد.
در رابطه با پایبند بودن ایران بر تعهداتش، کاخ سفید روز پنج شنبه اعلام کرد که ایالات متحده از ممنوعیت فروش نفت ایران طی شش ماه آینده صرف نظر خواهد کرد. این می تواند نشانه ای باشد دایر بر اینکه واشنگتن نتیجه گیری عجولانه نکرده، و درعین حال قصد دارد فضای آرامی را برای ادامه مذاکرات برقرار کند.
منبع: نویه زورشر سایتونگ، ۶ ژوئن
