پس از آنکه احمد خاتمی عضو هیات ریسه مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران از مردم خواست تا در مقابل افزایش بی سابقه تورم، گرانی و تحریم ها یک “آخ” هم نگویند، با افزایش نارضایتی مردم و انتقاد هر روزه روحانیون و مراجع تقلید همسو با حکومت، رییس سازمان بازرسی کل کشور نیز طی اظهاراتی از مردم خواست تا “نترسند”، “جا نزده”، “عقب نکشند” و فقط “ایستادگی کنند”.
مصطفی پورمحمدی رییس سازمان بازرسی کل کشور در این رابطه گفت: “ملت ایران باید آگاه باشد که چه کار بزرگی کرده است. امروز وضعیت دنیا به چه صورت است. اگر امروز ملت ایران تحریم می‌شود باید بداند چه اتفاقی در دنیا افتاده است.”
او با ادعای اینکه تحریم‌های بین المللی علیه جمهوری اسلامی “غیرقانونی” است خطاب به مردم تاکید کرد: “در این شرایط باید ایستادگی کرد. خداوند به ما امر کرده که جا نزنیم و عقب نکشیم. دلیلی وجود ندارد ملت ایران ترسیده و مقهور حرف‌های دشمنان شود.”
قائم مقام سابق وزارت اطلاعات در دوره های علی فلاحیان و قربانعلی دری نجف آبادی همچنین درباره تهدیدات علیه حکومت جمهوری اسلامی که در این بخش از اظهاراتش “توصیه های خدا” به مردم در شرایط تحریم و گرانی را تفسیر می کرد اضافه کرد که “توصیه بعدی خداوند به ما در برابر دشواری‌ها و سختی‌ها این است که درست عمل کنیم. اگر دشمن دروغ می‌گوید نباید ما دروغ بگوییم. اگر دشمن خدعه کرده و ظلم می‌کند، ما خدعه نکرده و ظلم نکنیم.”
پورمحمدی که عضو کمیته سه نفره صادر کننده احکام اعدام زندانیان سیاسی دهه شصت بوده و بنا برگفته خودش نامزد انتخابات آتی ریاست جمهوری خواهد بود با بیان اینکه “سیاستمداران نباید فریبکاری کنند. ما اگر می‌گوییم مردم حق دارند، در عمل هم صادقانه حرف مردم را قبول کنیم” همچنین به انتقاد از دولت کنونی پرداخته و گفت: “در شرایط فعلی کشور هر کس باید به وظیفه خود عمل کند. مدیران نیز باید به وظیفه خود خوب عمل کنند. مدیران باید از تمام ظرفیت‌های موجود، برای کمک و رفع مشکلات مردم استفاده کنند. مدیران باید وعده درست به مردم و جامعه بدهند.”
وزیر کشور برکنار شده از سوی احمدی نژاد به ارایه راه حل برای بحران اقتصادی کنونی کشور پرداخته و تصریح کرد که “در شرایط امروز که دشمن تلاش می‌کند به ملت ایران ضربه بزند، راه حل این است که اول مقاومت کنیم و دوم، تقوا پیشه کنیم. اگر به توصیه خدا در این زمینه عمل کنیم، قرآن وعده داده است که دشمن نمی‌تواند به ما ضربه بزند.”
همزمان با اجرای تحریم نفتی جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا در ۱۱ تیرماه در ابتدا برخی مقامات کشور مانند محمدرضا رحیمی معاون اول احمدی نژاد، تحریم های بین المللی را “نشان دهنده بزرگی ملت ایران” دانسته و با گفتن “سلام به تحریم” از آن استقبال کردند اما وقتی تحریم های بین المللی در پیوند با شرایط اقتصادی داخلی وضعیت دشواری را ایجاد و موجب نارضاتی مردم شد خواستار صبر و مقاومت مردم شدند.
از جمله احمد خاتمی در نیمه نخست تیرماه سال جاری گفته بود: “گرانی‌های زاینده، مایه درد و رنج ماست؛ اما دنیای استکبار اگر شما آخ بگویید خواهد گفت، به اهداف خود رسیده. از این روی، شما آرزوی یک آخ را بر دل دشمن بگذارید و صبوری کنید.”
رهبر جمهوری اسلامی نیز در تیرماه امسال ابتدا با طرح این مساله که “هدف اصلی قدرتهای استکباری از اعمال تحریم‌ها، مردم ایران هستند تا فشارها موجب شود که مردم به ستوه بیایند و از نظام اسلامی جدا شوند” در جمع مسولان قضایی جمهوری اسلامی گفت که البته “در این توطئه نیز شکست خواهند خورد زیرا آنها مردم و مسئولان ما را همچنان نشناخته‌اند.”
مدتی بعد اما با افزایش گرانی بی سابقه کالاهای اساسی و قرار گرفتن کشور در شرایط بحران اقتصادی آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی مرداد گذشته طی دیداری با “کارگزاران نظام” اعلام کرد که راه مقابله با تحریم های بین المللی و فشارهای اقتصادی اجرای “اقتصاد مقاومتی” است.
او همچنین با تاکید بر اینکه باوجود این تحریم ها “ما نه تنها در محاسبات خود تجدید نظر نکنیم بلکه با اطمینان بیشتر به راه مورد نظر ملت ادامه دهیم” افزود: “امروز تعادل در مصرف یک حرکت جهادی است و همه دستگاههای دولتی و غیردولتی و همچنین آحاد مردم باید موضوع پرهیز از اسراف و استفاده از تولیدات داخلی را جدی بگیرند.”
رهبرجمهوری اسلامی کمتر از یک هفته بعد، با تشبیه شرایط کشور به “میدان مسابقات ورزشی” شرایط کشور با وجود تحریم های بین المللی را “میدانی شوق آفرین” ترسیم کرده و در دیدار با “جمعی از محققان، پژوهشگران، متخصصان و نوآوران در عرصه علم و فناوری” اعلام کرد که “اقتصاد مقاومتی یک شعار نیست بلکه یک واقعیتی است که می‌بایست محقق شود.”
هشدار روحانیون و مراجع
پس از این اظهارات، منصوبان آیت الله خامنه ای به تحلیل و تفسیر گفته های رهبر جمهوری اسلامی پرداخته و موضوع “اقتصاد مقاومتی” را راهکار موثری دانسته و نقش مردم در آن را برجسته کرده و همزمان با گسترش سانسور و تهدید رسانه ها درباره پرداختن به بحران اقتصادی کشور و تحریم های بین المللی در اظهاراتی خواستار “امید دهی به مردم” شدند.
با این حال اما در غیاب منتقدان ظرف روزهای گذشته با افزایش نارضایتی مردم از گرانی و شرایط دشوار اقتصادی بسیاری از روحانیون و مراجع تقلید همسو با حکومت جمهوری اسلامی نسبت به پایان یافتن آستانه صبر مردم و احتمال جدا شدن آنان از حکومت هشدار داده اند.
روز گذشته آیت الله مرتضی مقتدایی عضو مجلس خبرگان رهبری و همچنین دبیر شورای عالی حوزه های علمیه کشور با اشاره به افزایش تورم و گرانی‌ها گفت: “مردم شکایت‌های زیادی در این باره دارند و این شکایات را به مسجد می‌آورند و آن را به ائمه جماعات ارائه می‌کنند.”
وی با این ادعا که “هدف دشمن، از میان برداشتن نظام است؛ به گونه‌ای که با ایجاد تحریم، فشار اقتصادی و گرانی سعی در بیزار کردن مردم نسبت به نظام و شدت بخشیدن به اختلاف میان مردم و نظام دارد” تاکید کرد که “باید مراقب بود.”
آیت‌الله مقتدایی با گفتن این جمله که “تحریم‌ها، منشأ تمام این گرانی‌ها نیست” از سیاست های داخلی حکومت جمهوری اسلامی انتقاد کرده و افزود: “علاوه بر تحریم‌های اقتصادی ایران، برخی بی‌تدبیری‌ها نیز در این زمینه تأثیرگذار است که روحانیون باید در برابر این بی‌تدبیری‌ها و تحریم‌ها مردم را به صبر و تحمل دعوت کنند.”
در این رابطه ۳۰ شهریور ماه آیت الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار با اعضای مجلس شورای اسلامی گفته بود: “مسائل گرانی موجود و مشکلات اقتصادی و معیشتی روز به روز به مردم فشار می آورد و اگر به همین روند پیش رود مردم در فشار شدید قرار می‌گیرند و این موضوع باید به سرعت برطرف شود.”
وی همچنین افزوده بود: “در بقیه امور نیز به همین شکل است، اجاره خانه غوغا می‌کند و مسئله ارز نیز اثر واقعی و روانی دارد، بسیاری از گرانی‌ها مربوط به ارز است و جای تردید نیست ولی اثر روانی این است که مواردی که چندان به ارز نیز مرتبط نیست هم با گرانی ارز گرانتر می‌شوند.”
او که پیش از این نیز انتقاداتی را از شرایط اقتصادی کشور مطرح کرده است همچنین گفته بود: “تحمل مردم حدی دارد، باید به این مسئله توجه کرد و ما نباید تحمل مردم را نامحدود بگیریم آستانه تحمل مردم را در نظر داشته باشیم البته مردم درک می کنند ما برای حفظ استقلال باید هزینه بدهیم الان کشور ما به عنوان یک کشور با اقتدار در منطقه شناخته می شود اما در عین حال اگر نتوانیم مسائل اقتصادی را حل کنیم کم کم حمایت‌ها ممکن است کاهش یابد و خدای ناکرده مشکلاتی در این زمینه ایجاد شود.”
