باتیستینی فرانچسکو
به واقع که گفتمان یک چیز و چانه زدن چیز دیگری است. “می دانید بازار چیست؟” یکی از مسؤولان دیپلماسی اروپا می گوید: “نتیجه رضایت بخش این است که مشتری بالاخره وارد مغازه شود. بنشیند. و به یکی از کالاهای پیشنهادی علاقه مند شود.” طی روزهای گذشته مجدداً به بازار استانبول رفتیم: بعد از نشست فجیع ۲۰۱۱ که هیأت ایرانی هرگونه توافقی را رد کرده بود. ولی این بار هیأتی که از تهران آمده بود، لبخند را به لب ها بازگرداند.
مایکل مان، سخنگوی مطبوعاتی کاترین اشتون، در زمان ناهار اظهار داشت: “این بار سعید جلیلی، مسؤول هیأت ایرانی، آرام و سازنده عمل کرد و مستقیماً به سر اصل مطلب رفت. لحظاتی بود که می توانست به مشاجره شدید تبدیل شود. ولی صبح خوبی بود و وضعیت مثبت و کاملاً متفاوت پیش رفت. بعداز ظهر فکر کردیم شاید به مواضع قبلی خود بازگردند.” ولی این کار را نکردند. نه به مواضع قبلی شان بازگشتند و نه مواضع جدیدی اتخاذ کردند. و بدین ترتیب اولین دور مذاکرات هسته ای به یک نتیجه “مثبت و سازنده” رسید و موعد دومین دور مذاکرات نیز مشخص شد: ۲۳ می در بغداد. زیرا روابط سارکوزی با مقامات ترکیه به دلیل مسأله قتل عام ارمنیان قدری متشنج شده و اسراییلی ها هم نمی خواهند افتخار این موفقیت به پای دوست سابق شان اردوغان نوشته شود.
بعدازظهر آن روز، نمایندگان آیت الله ها متقاعد شدند که وارد “مغازه” شوند و گروه پنج بعلاوه یک تلاش کرد تا یک حرکت تاریخی انجام دهد: مذاکره رو در رو میان مقامات ایرانی و آمریکایی که از زمان شاه تاکنون بی سابقه بوده است. هرج و مرجی به راه افتاد، زمانی که یکی از نمایندگان ایرانی با اکراه موافقت خود را نشان داد و بلافاصله پس از آن، دو نمیانده دیگر قاطعانه به مخالفت برخاستند: مذاکره خوب است، ولی گشایش یک صفحه جدید در روابط با شیطان بزرگ نباید توسط وندی شرمن رییس هیأت آمریکایی انجام شود.
کاخ سفید نیز مذاکرات را “اولین گام مثبت” خواند. باید اذعان داشت که جدا از هیجانات دیپلماتیک، نتیجه واقعی این مذاکرات در حد صفر است. و احتمالاً دور دوم مذاکرات در عراق نیز به نتیجه قابل توجهی نخواهد رسید. و سومین دور مذاکرات نیز دیر خواهد بود، چرا که به نوشته یک تحلیلگر نظامی در تل آویو، “اسراییل در ماه اکتبر آماده حمله نظامی است”. استراتژی جمهوری اسلامی که بین تصمیمات احمدی نژاد دایر بر “دفاع از حقوق هسته ای” و فتواهای خامنه ای علیه بمب اتمی در نوسان است، همچنان نفوذناپذیر به نظر می رسد. هیچ تمایلی برای توقف غنی سازی اورانیوم به میزان ۲۰ درصد و پذیرش بازرسان بین المللی نیز دیده نمی شود.
سعید جلیلی خواستار “توقف تحریم های بین المللی” قبل از نشست بغداد شد: ۶ قطعنامه تصویب شده ازسوی سازمان ملل، تحریم بازرگانی سال ۲۰۱۰ و تحریم مالی یک ماه گذشته، و توقف بی سابقه فروش نفت که از اول ژوئیه اجرا خواهد شد از عواملی هستند که باعث تغیر لحن جمهوری اسلامی در مذاکرات شده اند. ولی اسراییل به صورت شفاف خواسته خود را به اطلاع اوباما و شش قدرت اتمی جهان رسانده است: باید تمامی اورانیوم غنی شده، چه به میزان ۲۰ درصد، چه به میزان ۳ ممیز ۵ درصد و حتی پایین تر از آن نابود شوند.
نخست وزیر بنیامین نتانیاهو آماده است تا چند کیلوگرمی اورانیوم برای مصارف صلح آمیز در تهران باقی گذارد. ناهوم بارنئا، روزنامه نگار و یادداشت نویس، می گوید: “نتانیاهو متوجه شده که تهدید به حمله باعث افزایش قیمت نفت، تقویت مواضع آیت الله ها و ایجاد نفرت از اسراییل می شود.”
اکنون اسراییل در سکوت آماده می شود. امید آن می رود که این مذاکرات آن طور که “مورد نظر” است به سرانجام برسد. یکی از اعتقادات تشیع بر “تقیه” است؛ یعنی اینکه فرد مسلمان برای نجات جانش می تواند دین خود را تکذیب کند. درواقع این اصل دینی در فتوایی که ازسوی آیت الله خامنه ای علیه بمب اتمی صادر شده و آن را “گناه” خوانده دیده می شود: مقامات آمریکایی هشدار داده اند که ممکن است این فتوا نوعی تقیه باشد که طی آن، واقعیت مخفی نگاه داشته شده است.
منبع: کوریره دلاسرا، ۱۵ آوریل
