جامعه بین الملل از ایران خواسته است تا همه فعالیت های هسته ای خود را کاملا شفاف کند و هر گونه فعالیتی را در جهت کسب جنگ افزار هسته ای متوقف سازد. ولی تهران اعلام کرده است که نه تنها به غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد، بلکه تولید آن را گسترش هم می دهد.
ایران، با وجود محکومیت اقداماتش از سوی کشورهای جهان، می گوید که به غنی سازی اورانیوم ادامه خواهد داد. در چشم بسیاری، جمهوری اسلامی حتی در کار آن است که فعالیت های غنی سازی خود را حتی کمتر قابل مشاهده کند.
در تاریخ 8 ژوئن، فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت غنی سازی اورانیوم در دو تاسیسات انجام می شود، که ظاهرا هر کدام مصارف جداگانه ای دارد.
یکی ازاین تاسیسات، در نطنز، به غنی سازی اورانیوم برای تولید برق ادامه می دهد. اما تاسیسات دیگر که در فردو واقع شده است اهداف بحث انگیزتری را دنبال می کند. کوری هیندرستاین، تحلیلگر گروه مبارزه با گسترش سلاح های هسته ای، می گوید غنی سازی در مرکز فردو در سطح بسیار بالاتری انجام می شود.
وی گفت: “این نوع غنی سازی هنوز قابل استفاده در سلاح هسته ای نیست؛ اما شرایطی را فراهم می آورد که اگر تصمیم گرفته شود سلاح هسته ای تولید شود، این کار در مدت زمان به مراتب کمتری انجام خواهد شد.”
تاسیسات غنی سازی فردو، منطقه ای به شدت حفاظت شده در درون شیار کوه در نزدیکی شهرستان قم واقع شده است. این امر، به گفته دیوید آلبرایت، بازرس سابق تسلیحات هسته ای و تحلیلگرموسسه علم و امنیت بین المللی، “درست در نقطه مقابل روند مطمئن کردن جهان از صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران قرار دارد.”
آلبرایت گفت: “آنچه ایران انجام می دهد بسیار تحریک کننده است، زیرا می گوید سانتریفیوژهای پیشرفته کسب کرده است و آن ها را در زیر زمین و محلی که قابل بمباران نیست قرار داده است؛ و سپس به تولید مواد مشعول است. وی گفت: « در نتیجه آنها تا بمب اتم فاصله کمی دارند.”
عباسی، در مورد مجتمع غنی سازی فردو می گوید این مرکزاورانیوم با درجه خلوص 20 درصد تولید خواهد کرد که در ایزوتوپ های پزشکی استفاده می شود. وی می گوید این مجتمع این کار را با سرعتی سه برابر دستگاه های قبلی انجام می دهد.
کوری هیندرستاین این توجیه را به کلی رد می کند. وی می گوید: “آنها همین حالا هم 50 کیلوگرم اورانیوم با درجه خلوص بالا دارند. این خود برای 5 سال مصرف راکتور اتمی پزشکی [دانشگاه تهران] کفایت می کند. ایران راکتور دیگری هم برای مقاصد پزشکی ندارد. در نتیجه این حرف که آنها سه برابر میزان فعلی از اورانیوم در سال نیاز دارند اساسا با فعالیت های غیر نظامی آنها همخوانی ندارد.”
ادامه کار ایران بر روی برنامه هسته ای عده ای را بر آن داشته تا خواستار اقدام نظامی علیه این کشور بشوند. ولی این گونه تهدید ها، به زعم بسیاری از تحلیلگران فقط باعث سرسختی بیشتر تهران می شود. به همین دلیل آنها می گویند مطلب قابل ملاحظه ای از درون مذاکرات با مقامات ایرانی حاصل نخواهد شد.
موسسه “تحقیقات و توسعه” (رند) اخیرا گزارشی را در باره برنامه هسته ای ایران منتشر کرده است که گزینه های چندی برای آمریکا و کشورهای دیگر در بر دارد. یکی از آنها این است که تحریم های فعلی علیه ایران باز هم محکم تر شده و حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس قوی تر شود.
گزینه دیگر ترکیب تشدید تحریم ها همراه با ایجاد پایگاه های موشکی در کشورهای خلیج فارس است تا آنها را در برابر تهدید احتمالی ایران مصون دارد.
ولی گزینه سومی نیز از سوی این گزارش مطرح شده که عکس گزینه های دیگر است؛ کم کردن تحریم ها و تهدید های نظامی به امید آنکه ایران هم ذهنیت جنگجویانه را کنار بگذارد.
علیرضا نادر، یکی از نویسندگان این گزارش می گوید گزینه سوم مستلزم غلبه بردهه ها خصومت میان ایران و غرب است.
او می گوید: “یکی از گزینه ها که در این گزارش بررسی کردیم گزینه دیپلماسی یا کاهش تهدید و تحریم ایران توسط آمریکا است. مسلما موانع بسیاری در سر راه این گزینه وجود دارد. یکی از آنها یافتن حمایت داخلی از برقراری رابطه آمریکا با ایران است. اولین و مهمترین اولویت تهران حفظ رژیم است.”
علیرضا نادر و همچنین نویسندگان گزارش موسسه رند معتقدند پرداختن به این مساله حساس کلید کاهش بلند پروازی های هسته ای ایران است.
منبع: صدای آمریکا - 18 ژوئن
