ایران کلیه روابط فرهنگی خود با موزۀ بریتانیا را به دلیل خودداری این مؤسسه از به امانت دادن یک قطعۀ باستانی ایرانی، قطع کرد.
در بطن این بحران دیپلماتیک، یک کتیبه 2500 ساله میخی به نام کتیبۀ کوروش قرار گرفته، که نخستین منشور حقوق بشر در جهان شناخته می شود.
قرار بود متصدیان موزه بریتانیا این کتیبه را ماه گذشته به ایران امانت بدهند، اما با بدست آمدن لوح های دیگری که می تواند به تحقیقاتشان کمک کند، اعلام کردند این کتیبه را دیرتر تحویل خواهند داد. تأخیر یاد شده سبب خشم و عصبانیت مسؤولان ایرانی شده است. آنها دیروز اعلام کردند در اعتراض به تصمیم این موزه که به گفته آنها دارای انگیزه های سیاسی است، به مذاکرات خود پایان می دهند.
حمید بقائی رئیس سازمان جهانگردی و میراث فرهنگی ایران گفت، اقدام آنها برای نگهداشتن کتیبه غیرقابول بوده است. او گفت: “سازمان میراث فرهنگی تمام روابط و همکاری های خود با موزه بریتانیا را قطع کرده است.”
آقای بقائی افزود سازمان تحت مدیریت وی نامه اعتراضی را به یونسکو، نهاد فرهنگی سازمان ملل، خواهد فرستاد. وی تهدید کرد نامه هائی نیز به سایر موزه های دنیا فرستاده خواهد شد و به آنها در برابر همکاری با موزه بریتانیا هشدار داده خواهد شد.
موزه بریتانیا نسبت به واکنش ایران و تصمیم آن کشور برای پایان دادن به چندین دهه دوستی علیرغم بحران های سیاسی چند دهۀ اخیر، “ابراز شگفتی” کرد.
موزه بریتانیا شب گذشته با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد، این موزه طی تماس تلفنی چند روز پیش خود با مسؤولان ایران، بر قصد خود برای به امانت دادن کتیبه و لوح های خشتی ضمیمه به موزه ملی ایران در نیمه دوم ژوئیه آینده تاکید کرده است. به دنبال این تماس، یک ایمیل و نیز یک نامه از طریق فکس برای آقای بقائی فرستاده شده است.
“بنابراین اظهارات جدید آقای بقائی مایه شگفتی بسیار است. موزه بریتانیا همواره با حسن نیت و ارزش گذاری بسیار برای روابط خوب خود با ایران رفتار کرده است. امیدواریم که این مشکل هرچه زودتر حل و فصل شود.”
در این اطلاعیه آمده است: “موزه بریتانیا همواره از این سیاست پیروی کرده که اشیای بی نظیر خود را تا سرحد امکان به کشورهای دنیا امانت دهد. چنین مبادلات فرهنگی، بخش حیاتی از تعهد موزه بریتانیا به عنوان موزه ای برای تمام دنیاست… و امکان برقراری و توسعه گفتمان ارزشمند، فارغ از ملاحظات سیاسی را فراهم آورده است.”
تنش فرهنگی موجود میان ایران و انگلستان در بحبوحۀ بحران اخیر میان دو کشور بر سر فعالیت های هسته ای تهران رخ داده است.
هنگامیکه نیل مک گرگور مدیر موزه بریتانیا و آقای بقائی توافق به امانت دادن اشیای تاریخی را در ژانویه گذشته، یعنی شش ماه پیش از بروز خشونت ها بر سر انتخابات ریاست جمهوری در ایران، امضا کردند، این روابط فرهنگی نوعی گشایش دیپلماتیک محسوب شد. در آن زمان، حتی سفیر انگستان در تهران نیز برای انجام یک گفتگو دچار مشکل بود.
سنگ نوشته استوانه ای که پس از کشف در سال 1879 تحت مالکیت موزه بریتانیا قرار گرفته است، به دستور کوروش کبیر پادشاه ایران و پس از پیروزی وی بر بابل در سال 539 قبل از میلاد، به زبان میخی بابلی نوشته شده است. این کتیبه در تاریخ ایران، عراق و یهود، از اهمیت چشمگیری برخوردار است.
شیرین عبادی وکیل حقوق بشر ایرانی که در سال 2003 برنده جایزه صلح نوبل شد، این اثر را “یکی از مهمترین اسنادی می خواند که باید در زمینه تاریخ حقوق بشر مورد مطالعه قرار بگیرد.” وی کوروش را فرمانروائی خواند که “آزادی برای همگان را تثبیت کرد.” وی هفته گذشته با تکرار خواست خود برای به امانت دادن این اثر به ایران گفت: “هرآنچه در ایران رخ می دهد، ربطی به فرستادن سنگ نوشته استوانه ای به تهران ندارد.”
منبع: تایمز آنلاین- 8 فوریه 2010
