m.yazdanpanah(at)roozonline.com;)اکبر هاشمی رفسنجانی در روایتی متفاوت با دیگر مسئولان جمهوری اسلامی از مذاکرات هسته ای با قدرت های جهانی، خوش بینی درباره نتایج این گفت و گوها را “کاذب” توصیف کرد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین از “دست بالا”ی آمریکا در مذاکرات اتمی خبر داد. آخرین تحلیل هاشمی رفسنجانی درباره جنجال پرونده هسته ای ایران در شماره روز سه شنبه نهم خرداد روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شده است.
او در پاسخ به پرسش خبرنگار این روزنامه مبنی بر اینکه “ارزیابی شما از موقعیت امروز جمهوری اسلامی در مسائل هسته‌ای در مقایسه با قبل یعنی قبل از انتخابات ریاست جمهوری نهم چیست؟” گفت: “در مورد این مذاکرات بعد از استانبول با اظهاراتی که ایرانی ها و غربی‌ها کردند یک خوش بینی کاذبی درست شد.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در توضیح بیشتری در این خصوص افزود: “هم ما می‌خواستیم در داخل کشورمان امیدی پیدا بشود و هم غربی‌ها نیاز دارند به خاطر مشکلات فراوان اقتصادی که دارند نیاز به آن صحبت ها داشتند. لذا هر دو تلاش کردند که بگویند فضا فضای مثبتی است و امید ایجاد کنند.”
هاشمی رفسنجانی درادامه اما تاکید کرد که “در بغداد معلوم شد اینطوری نیست.”
ایران و شش قدرت بزرگ جهان که به 1+5 معروف هستند در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه گذشته، سه جلسه مذاکره فشرده را در بغداد پایتخت عراق برای یافتن راهی به منظور پایان دادن به بحران برنامه هسته ای جمهوری اسلامی انجام دادند.اما براساس اخبارظاهرا تنها موضوعی که در این مذاکرات بر سر آن توافق شد، ادامه مذاکرات در روزهای 29 و 30 خرداد در مسکو پایتخت روسیه بود.
سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سرپرست تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی پس از پایان نشست بغداد گفت که هم ایران و هم 1+5 امیدوارند مذاکرات مسکو موفق باشد.
او در عین حال تاکید کرد که بر مبنای قوانین آژانس بین المللی انرژی اتمی، چرخه سوخت هسته ای و از جمله غنی سازی اورانیوم، حق همه اعضای آژانس و ایران است.
با وجود این اظهارات جلیلی، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که سرپرستی هیات مذاکره کننده شش کشور قدرتمند جهان را بر عهده دارد گفت که جمهوری اسلامی آمادگی خود را برای “پرداختن به موضوع غنی سازی 20 درصدی اورانیوم” در مسکو اعلام کرده است.
به گفته اشتون، “هنوز اختلافات جدی وجود دارد.”
شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکنون با تصویب چهار قطعنامه تحریمی از تهران خواسته تا غنی سازی اورانیوم را به عنوان گام اول برای اطمینان دادن به جامعه جهانی درباره اهداف برنامه اتمی خود متوقف کند ولی جمهوری اسلامی با رد این مصوبه، غنی سازی اورانیوم را حق خود می داند.
برخی کشورهای جهان، جمهوری اسلامی را متهم می کنند که در پوشش برنامه هسته ای به دنبال دستیابی به تکنولوژی ساخت جنگ افزار اتمی است اما جمهوری اسلامی می گوید هدف از این برنامه مصارف پزشکی، علمی و تولید برق است.
قرار نیست تا قیامت با آمریکا قهر باشیم
هاشمی رفسنجانی در ادامه گفت و گوی خود با روزنامه جمهوری اسلامی درباره مذاکرات بغداد گفته است: “ نها با حربه تحریم پیش می‌آیند و می‌گویند ما با تحریم توانسته‌ایم ایران را به نرمش در مذاکرات بکشانیم.”
او در عین حال با بیان اینکه “هنوز اطلاعات زیادی نداریم و ارزیابی کار آسانی نیست” تاکید کرده: “البته ایران هم نشان داده که از این تحریم‌ها و تهدیدها از میدان به در نمی‌رود. بنابراین باید کمی صبر کنیم تا اطلاعات واقعی به دستمان برسد.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به پرسشی درباره شرایط لازم برای آغاز مذاکره با آمریکا گفته است: “بالاخره ما باید یک حسن نیتی از آمریکائی ها ببینیم. اگر آنها بخواهند در عین خصومت از مذاکره هم استفاده کنند جواب نمی‌دهد، معکوس جواب می‌دهد، واقعا اگر یک روز آمریکا حسن نیت نشان دهد وضع فرق می‌کند. به فرموده امام اگر آمریکا آدم بشود، آن وقت می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.”
هاشمی تاکید کرده که “قرار نیست تا قیامت با آمریکا قهر باشیم.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از این و در آخرین روزهای سال 1390 نیز در اظهاراتی که با بازتاب و واکنش گسترده ای در رسانه ها و محافل سیاسی روبرو شد، از نامه دست نویس و محرمانه خود خطاب به روح الله خمینی در سال های آخر حیات وی خبر داده بود.
او در این نامه از رهبر سابق جمهوری اسلامی خواسته بود که بهتر است تا در قید حیات به سر می برد، سرنوشت هفت موضوع مهم را حل کند زیرا “اگر شما ما را عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود.”
هاشمی اشاره ای به شش موضوع دیگر نکرده اما گفته بود که یکی از آن هفت موضوع، رابطه با آمریکا بود.
روابط دیپلماتیک میان ایران و آمریکا که در زمان حکومت محمدرضا پهلوی گرم بود، با روی کار آمدن جمهوری اسلامی در سال 1357 به سردی گرایید و با حمله دانشجویان مسلمان پیرو خط امام به سفارت ایالات متحده در تهران و اشغال آن، به قطع کامل قطع شد.
از آن پس مذاکره نکردن با آمریکا به یکی از شعارهای تبلیغاتی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی در تمام سال های گذشته تبدیل شد اما در دهه اخیر و به دنبال حمله نظامی آمریکا به دو کشور همسایه ایران (عراق و افغانستان) و سپس آغاز تنش بین المللی بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی، مذاکراتی میان دو طرف انجام شده است.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی از نشست اخیر میان ایران و 1+5 در بغداد به نقل از دیپلمات های حاضر در اجلاس خبر داده که سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی و وندی شرمن، نماینده دولت ایالات متحده آمریکا، گفت و گوی کوتاهی در پایان یکی از جلسات مذاکره داشته اند.
نارضایتی ایران از سیاست فشار ـ مذاکره
جلیلی پس از پایان این اجلاس گفت که ایران با “راهبرد فشار- گفت‌وگو مخالف است” و در مذاکرات بغداد نیز در این باره صحبت کرده است.
مقام های ارشد جمهوری اسلامی همگی متفق القول از این راهبرد 1+5 ابراز نارضایتی کرده اند. به جز جلیلی، روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه هم گفت که “رویکرد فشار و مذاکره رویکردی اشتباه است.”
رامین مهمانپرست در کنفرانس خبری هفتگی خود تاکید کرد که این رویکرد “پاسخ نمی دهد و تاکنون هم نداده است.”
او به طرف های مذاکره کننده با جمهوری اسلامی توصیه کرد که “بهتر است با تصورات اشتباه وارد مذاکرات نشوند.”
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: “ما همیشه سعی کرده‌ایم از فشارها به عنوان فرصت استفاده کنیم. اگر باز هم اشتباه کنند دیرتر به نتیجه مطلوب خواهند رسید و با تصورات اشتباه و فرض غلط وارد موضوعات می‌شوند به همین دلیل به نتیجه نمی‌رسند.”
هاشمی رفسنجانی نیز در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی به همین مسئله اشاره کرده است.
به گفته رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، الان آمریکائی ها از “موضع تحریم و فشار می‌خواهند کار بکنند.”
وی گفته: “در مذاکره هم آنها دست بالا دارند. تحریم‌ها را کردهاند. فشارها را بر ما آورده‌اند. تحریم‌های سازمان ملل را اعمال کردهاند. حالا وقتی می‌نشینیم برای مذاکره می‌گویند شما این کار را بکنید تا ما تحریم‌ها را کم کنیم. این که مذاکره نیست.”
هاشمی رفسنجانی افزوده: “مذاکره این است که به طور متساوی با دو امکان با هم بنشینند مصالح عمومی را در نظر بگیرند، مصالح جامعه را در نظر بگیرند و با هم کار و همکاری کنند.”
ابراز بی اطلاعی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از جزئیات نتایج مذاکرات میان ایران و 1+5 در شرایطی عنوان شده که پیش از این برخی گزارش های تایید نشده از میدانداری مجدد دیپلمات های نزدیک به وی در روند مذاکرات هسته ای خبر داده بودند.
تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی در دولت محمد خاتمی به سرپرستی حسن روحانی و مجموعه ای از دیپلمات های نزدیک به او که همگی از پرسنل تحت ریاست هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام بودند، تشکیل شده بود.
