سیامک شایقی که سینما را با نقد نویسی آغاز کرده، با فیلم هایی که ساخته نشان داده علاقمند به نوعی سینمای اجتماعی آرام است که خشونتی بطئی را در ذات خود می پروراند. این خشونت که در کنه زندگی شخصیت های او وجود دارند هیچ گاه در شکلی سینمایی خود را به رخ نمی کشند اما آهسته آهسته روح آدم ها را در انزوا می تراشند و به این ترتیب بر جامعه پیرامونی آنها نیز تاثیر می گذارند. او در آخرین فیلم اش خواب زمستانی نیز دغدغه های همیشگی خود را دنبال می کند. فیلمی آرام با بن مایه اجتماعی که سعی ندارد با ایجاد ریتمی تند با دیگر آثار روی پرده رقابت کند.
خواب زمستانی
کارگردان و تهیه کننده: سیامک شایقی. نویسنده: اصغر عبداللهی، سیامک شایقی. مدیر فیلمبرداری: داریوش عیاری. طراح صحنه و لباس: غزاله معتمد. بازیگران: فاطمه معتمد آریا،لادن مستوفی،پگاه آهنگرانی،کورش تهامی، فرشید منافی، شاهرخ فروتنیان، عمار تفتی.
داستان سه خواهر؛ خواهر بزرگتر بر اثر بیماری فلج شده و توان حرکت ندارد. او پیش تر معلم بوده است. خواهر آخر دانشجوست و در این میان تامین هزینه های زندگی بر دوش خواهر میانی است. او نیز در محل کار با مشکلاتی رو به روست. پسری به او ابراز علاقه می کند ولی او قصد ازدواج با دیگری را دارد که در این بین مشکلات دو خواهر دیگرش نیز بر دوش او سنگینی می کند.
آدم های نازنین
سیامک شایقی با فیلم هایی که ساخته نشان داده علاقمند به نوعی از سینمای اجتماعی آرام است که خشونتی بطئی را در ذات می پرورانند. این خشونت که در کنه زندگی شخصیت های او وجود دارند هیچ گاه در شکلی سینمایی خود را به رخ نمی کشند اما آهسته آهسته روح آدم ها را در انزوا می تراشند و به این ترتیب بر جامعه پیرامونی آنها نیز تاثیر می گذارند.
این نگاه آشکارا در ساخته پیشین به نمایش در آمده شایقی یعنی فیلم باغ فردوس 5 بعد از ظهر خود را عیان می ساخت. تا جایی که شخصیت اصلی فیلم را به مرز جنون کشانده بود. شایقی در فیلم هایش ترجیح داده به جای اینکه با سرعت از روی این مسائل عبور کند به بیننده اش فرصت دهد تا بر روی آنها تامل کند. البته این مسئله سبب شده ریتم فیلم ها کمی کند و ملال آور باشد.
فیلم خواب زمستانی نیزشبیه به همین سینمای مورد علاقه شایقی است. فیلم به زندگی سه خواهر می پردازد که شرایطی ویژه را تجربه می کنند. سه خواهری که به لحاظ شرایط سنی از سه نسل هستند و شایقی این بار قصد داشته در این قالب نیز نیم نگاهی به اجتماع اطرافش داشته باشد.
خواهر بزرگتر معلول است. شایقی به دلیل آسیب پذیری این شخصیت که پیش تر فرهنگی بوده نگاه انتقادی آرامی را مطرح می کند او به دلایل جسمانی دیگر قادر نیست سر کلاس درس حاضر شود و اوقات خود را در منزل می گذراند. این زن حتی تمایلی به خواستگاری که چندین سال است به او ابراز علاقه می کند ندارد و شاید دلیل را هم بتوان در همین ضعف جسمانی او جست و جو کرد.
خواهر میانی به نوعی جور خواهر بزرگ تر را در تامین معیشت بر دوش می کشد که دراینجا هم شایقی نگاهی نمادین را متوجه جامعه امروز می کند. نسل گذشته ای که توان حرکت را از دست داده است بار خود را روی دوش نسل میانی انداخته و این نسل تا حدی زیر بار مشکلات به ظاهر ساده خمیده که توانی برای یک زندگی شاد ندشته و خموده و افسرده به نظر می رسد. ایفای این نقش را لادن مستوفی برعهده دارد که قبل تر قرار بود لیلا حاتمی آن را بازی کند. حضور خواستگاری سمج ما را به دنیای درونی این دختر نیز نزدیک می کند خواستگاری متمول که می تواند زندگی هر سه خواهر را نجات دهد، اما او مقاومت می کند تا در نهایت با جوانی که به واقعا به او دلبسته ازدواج کند. اینجاست که شایقی کورسوی امیدی را بر وضعیت معنوی این خانواده می افکند.
خواهر کوچک تر هم در عوالم خود است. این شخصیت نیز جایگاه بایسته ای ندارد. او اگرچه در ظاهر سرخوش است اما در عمل به دلیل وضعیت خانوادگی نمی تواند چندان امیدوار باشد. نسل های پیش از او دائم تحلیل رفته اند و نماینده این نسل خود باید کاری کند که از دام روزمرگی ها برهد.
این تبار شناسی کلی شخصیت ها ما را به جامعه ای می رساند که بر آیند آسیبپذیری و خطر برای شخصیت ها در آن بیشتر از امید هاست. این نکته را نیز در نظر بگیریم که شایقی هر سه شخصیت فیلم را هم از جنس مونث انتخاب کرده که خود این مسئله هم بر شرایط لرزان آنها می افزاید. البته می توان تلاش این سه شخصیت برای زندگی را نیز ستود و از آنها قهرمان ساخت. اما شرایط کلی که از انها ترسیم می شود و ریتم کند فیلم بیشتر توجه ما را به نقصان های آنها توجه می دهد.
این روز ها تناقض میان نسل ها در سینمای ایران به موضوعی تکرار شونده تبدیل شده است. نسل تازه اگرچه نمی خواهد نا توانی های نسل گذشته را بر دوش بکشد ولی در عمل خود هم راه تازه ای ندارد که به آن دست یازد و بنابراین چون می خواهد تجربه کند تاریخ را به دورو تسلسل می کشاند. تجربه هایی که همیشه قطع می شوند و نسلی دیگر باید تا دوباره این تجربه ها تکرار شوند.