پرس تی وی (تلویزیون انگلیسی زبان جمهوری اسلامی) اعلام کرد بر سر میزبانی شهر استانبول ترکیه برای مذاکرات آتی جمهوری اسلامی با گروه 1+5 درباره پرونده هسته ای توافق شده است.
مقام های جمهوری اسلامی پیش از این و به دنبال افزایش اختلاف با ترکیه، خواستار برگزاری مذاکرات در شهرهای بغداد در عراق یا دمشق، پایتخت سوریه شده بودند اما به نظر می آید واکنش تند ترکیه به این مسئله و مخالفت اعضای 1+5 با آن، به تغییر تصمیم آنان منجر شده است.
میزبانی استانبول برای مذاکرات هسته‌ای ابتدا از سوی جمهوری اسلامی پیشنهاد شده بود. با این حال مقامات نظام، پس از آنکه ترکیه نشست “دوستان سوریه” با شرکت وزیران امور خارجه بیش از ۷۰ کشور جهان را در این شهر برگزار کرد، در اعتراض به این حرکت خواستار برگزاری مذاکرات در بغداد یا دمشق شدند.
مقام های رسمی جمهوری اسلامی و ترکیه هنوز درباره این گزارش اظهار نظر رسمی نکرده اند.
دور آینده مذاکرات هسته ای با آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان قرار است روزهای 25 و 26 فروردین برگزار شود.
پس از آنکه مقام های جمهوری اسلامی اعلام کردند به دنبال میزبانی بغداد یا دمشق برای مذاکرات هسته ای هستند، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در یک کنفرانس خبری در آنکارا٬ در نکوهش این تصمیم آن را “ریاکارانه” خواند و گفت چنین درخواستی فقط تلاش برای “اتلاف وقت” است.
او افزود جمهوری اسلامی در حال از دست دادن وجهه بین المللی اش است زیرا “صداقت” ندارد.
روابط ایران و ترکیه در چند وقت گذشته دچار تنش شده است. بخش عمده ای از این تنش بر سر مسئله سوریه است.
سوریه، مهمترین متحد جمهوری اسلامی در جهان عرب به شمار می رود و مقامات نظام که مخالف برکناری بشار اسد، رئیس جمهور سوریه هستند، همواره کشورهای غربی را متهم به مداخله در امور داخلی سوریه و ایجاد تفرقه میان مردم این کشور کرده اند.
در مقابل ترکیه از بشار اسد خواسته از قدرت کناره گیری کند و علاوه بر اینکه به گروه های مخالف حکومت سوریه اجازه داده که در استانبول ملاقات کنند، میزبان کنفرانسی برای پیدا کردن راه حلی برای پایان دادن خشونت ها در سوریه نیز بوده است.
سفر اخیر نخست وزیر ترکیه به ایران و دیدار او با رهبر و رئیس جمهوری اسلامی نیز نتوانست تنش موجود را کاهش دهد.
تنش در رابطه با ترکیه
به دنبال سخنان تند اردوغان علیه رهبران جمهوری اسلامی، برخی مقام های تهران واکنش شدیدی به این اظهارات نشان دادند از جمله اسماعیل کوثری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر مقام‌های ترکیه را “عامل استکبار جهانی” خواند و او هم مدعی شد که نخست‌وزیر ترکیه “جایگاه سیاسی خود را از دست داده” است.
پیش از او نیز علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، علاء الدین بروجردی و پرویز سروری موضع سختی در قبال ترکیه گرفته بودند اما وزارت امور خارجه موضع نسبتا ملایم تری داشته است.
رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره گفته: “مواضع رسمی مسئولان ذیربط باید ملاک ارزیابی و عمل قرار گیرد و اظهارات اشخاص مختلف در دو کشور نباید بر روابط راهبردی ایران و ترکیه تاثیر منفی بگذارد.”
رسانه های حکومتی و سایت های خبری جناح حاکم در توجیه عقب نشینی جمهوری اسلامی درباره محل مذاکرات هسته ای بدون اشاره به منبع گزارش کرده اند که احمد داود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در تماسی تلفنی از جمهوری اسلامی بابت سخنان نخست وزیر ترکیه عذرخواهی کرده است.
همچنین سایت های خبری اصولگرا نوشته اند که همسر و فرزند رجب طیب اردوغان، در دیدار اخیر با رهبر جمهوری اسلامی با دیدن آیت الله خامنه ای به گریه افتاده اند.
این در حالی است که روزنامه نیویورک تایمز خبر داده آمریکا و متحدان اروپایی اش در پی بسته شدن فوری و برچیده شدن نهایی تاسیسات فردو هستند.
به گزارش این روزنامه آمریکا و متحدانش در عین حال می خواهند در این مذاکرات از تهران بخواهند تولید اورانیوم با غلظت بالا را به حالت تعلیق دربیاورد و ذخیره اورانیوم غنی شده با غلظت بالای خود را نیز از کشور خارج کند.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، آمریکا و اروپا با “درخواست های اکید و قاطع” از ایران وارد این مذاکرات خواهند شد.
ضرب الاجل
آخرین دور مذاکرات بر سر پرونده اتمی جمهوری اسلامی سال گذشته در استانبول ترکیه با ناکامی تمام شد. از آن زمان تاکنون، اسرائیل بر سر گزینه نظامی در قبال ایران اصرار ورزیده و بارها خطر جنگ، منطقه را به التهاب کشانده است.
بنا بر گزارش نیویورک تایمز، دولت باراک اوباما می خواهد ضرب الاجل روشن و قاطعی به ایران بدهد که تاسیسات غنی سازی در دل کوه های قم در منطقه فردو را تعطیل کند و انجام این اقدام عملی از سوی ایران، شرط ادامه گفت و گوها با جمهوری اسلامی خواهد بود.
نیویورک تایمز به نقل از برخی کارشناسان نوشته پذیرش چنین درخواستی برای رهبران جمهوری اسلامی که می خواهند نشان بدهند دست بالا را در مذاکرات دارند دشوار خواهد بود با این همه دولت آمریکا با کمتر از بسته شدن تاسیسات فردو کنار نخواهد آمد.
در همین حال روزنامه واشنگتن پست خبر داده که تصاویر هوایی تاسیسات هسته ای فردو سه سال پیش توسط یک هواپیمای بدون سرنشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا که به عمق خاک ایران نفوذ کرده بود گرفته شده است.
به گزارش این روزنامه در این عملیات، هواپیمایی بدون سرنشین که به آر-کیو-سنتینل معروف بوده به عکس برداری از این منطقه پرداخته است.
واشنگتن پست به نقل از مقامات امنیتی آمریکایی بدون ذکر نامشان می نویسد هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا صدها بار به عمق خاک ایران نفوذ و اطلاعات جمع کرده اند. به گزارش این روزنامه، گر چه تحلیل گران آژانس های اطلاعاتی آمریکا در طول عملیات با دقت مراقب واکنش احتمالی سیستم های پدافند هوایی ایران بوده اند، اما یک مقام امنیتی آمریکا که نخواسته نامش فاش شود به این روزنامه گفته سیستم های دفاعی ایران متوجه این عملیات نشده است.
در همین حال، ایهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل به یک شبکه تلویزیونی آمریکایی گفت که گروه پنج به علاوه یک در مذاکرات خود با ایران باید رویکرد سختگیرانه ای درباره غنی سازی اورانیوم توسط تهران اتخاذ کند.
باراک در مصاحبه با سی ان ان گفت: “در مذاکراتی که آغاز می شود، ایران باید موظف شود که تمامی تاسیسات اتمی خود را به روی ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی بگشاید.”
اسرائیل تهدید کرده که در صورت ناموفق ماندن مذاکرات دیپلماتیک قدرت های جهانی با ایران بر سر پرونده هسته ای، تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی را هدف حمله قرار خواهد داد. مقام های جمهوری اسلامی نیز در آخرین واکنش به این تهدید که توسط سید حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بیان شد گفته اند که در این صورت، نیروهای مسلح ایران اسرائیل را “شخم خواهند زد.”
