پشت ویترین

تازه های کتاب ایران…

جستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران

نویسنده: مریم مشرف

408 ص، تهران: انتشارات سخن، 1389، چاپ اول

منظور از«ادبیات تعلیمی»، ادبیاتی است که نیکبختی انسان را در بهبود منش اخلاقی او می داند و تلاش خود را متوجه پرورش قوای روحی و تعلیم اخلاقی انسان می کند.« ادبیات تعلیمی»، بخش بزرگی از ادبیات فارسی است که پند و اندرز، آموزه های زهد آمیز و اخلاقیات، گونه های رنگارنگ آن است. حتی درون مایه های تغزلی و حماسی نیز در ادبیات فارسی، به نوعی با آموزش های اخلاقی پیوند خورده است. در کتاب حاضر، انواع«ادبیات تعلیمی» از قرن چهارم هجری به بعد، همراه با منابع، پیشینه ها و ویژگی های آن در هر دوره، بررسی شده است. برای این منظور، سه منبع اصلی و تاثیرگذار در ادبیات تعلیمی فارسی، یعنی اخلاقیات ایران باستان، اخلاقیات اسلامی و اخلاقیات فلسفی، مورد توجه قرار گرفته است. عناوین مباحث اصلی کتاب عبارت اند از:«معرفی اندرزنامه های معروف»، «ابن مقفع و میراث اخلاقی ایران باستان»، «مثنوی آفرین نامه»، «اندرزهای انوشیروان و بزرگمهر در شاهنامه»، «افکار تعلیمی درگرشاسب نامه»، «افکار تعلیمی در مثنوی روشنایی نامه»، «آداب الصوفیه»، «کیمیای سعادت»، «حدیقه سنایی»، «مخزن الاسرار نظامی»، «سیر العباد سنایی و کمدی الهی دانته» و«اخلاق قلندر و مسئله زبان».

 

افول مشروطیت: زندگینامه سیاسی دکتر منوچهر اقبال

نویسنده: مظفر شاهدی

745 ص، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1389، چاپ اول

در این کتاب، زندگی سیاسی«منوچهر اقبال»، سرشناس ترین عضو خاندان «اقبال»، با تکیه بر اسناد و مدارک گوناگون، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. عناوین فصول هشتگانه کتاب عبارت اند از: «پیشینه خانوادگی و روند شکل گیری شخصیت سیاسی- اداری دکتر منوچهر اقبال تا پایان دوره حکومت رضا شاه»، «زندگی سیاسی دکتر اقبال در هفت ساله نخست سلطنت محمدرضا شاه»، «فعالیت های فرهنگی و مناصب اداری- سیاسی دکتر اقبال: از سال 1326 تا پایان دوران نخست وزیری مصدق»، «زندگی سیاسی- اداری دکتر منوچهر اقبال از سال 1332 تا آغاز سال 1336 شمسی»، «دوران نخست وزیری دکتر منوچهر اقبال: 1336-1339 شمسی»، «مروری بر زندگی و فعالیت های سیاسی دکتر اقبال از شهریور 1339 تا آبان 1342»، «دکتر اقبال مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران: 1342-1356 شمسی» و«پرده هایی دیگر از زندگی و فعالیت های دکتر منوچهر اقبال».

 

پس از بابل: نقدی بر نظریه ادبی در ایران

نویسنده: شهریار وقفی پور

136 ص، تهران: انتشارات مروارید، 1389، چاپ اول

رساله حاضر بنا است به بهانه قرائت «بوف کور»، به حوزه نظریه ادبی سرک بکشد. به عقیده نویسنده، این حوزه در ایران ناسازگون و بدنام است؛ چرا که در حال حاضر خیل عظیمی از نویسندگان، آن را متهم می کنند که جلوی خلاقیت ادبی را گرفته است. این نویسندگان اعتقاد دارند که جوانان امروز به دلیل خواندن آثاری در حوزه نظریه و نقد ادبی، خلاقیت را تعطیل کرده، و بنا به دستورات تجویزی نظریات ادبی، به سرودن شعر و نوشتن داستان پرداخته اند. کتاب «پس از بابل» نگاهی است به ترس جامعه ادبی ما از نظریه ادبی و برخورد این جامعه با نظریه ادبی. عناوین مباحث اصلی کتاب عبارت اند از:«قرائت بوف کور به مثابه لحظه بیدار شدن نظریه»، «گریزگاه کافکا»، «از کافکا به هدایت»، «خود زندگینامه»، «مروری به گفتارهای نقد شعر در ایران»، «گفتار شعر(ادبیات) به مثابه گفتار سوژه هیستریک»، «چرا باید مدرن بود؟»، «اشباح بوف کور» و«تزهایی در باب نقد».

 

زنان فراموش شده

نویسنده: منصور کوشان

93 ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1388، چاپ اول

این کتاب، رمان کوتاهی است که در آن گوشه ای از مناسبات درونی و بیرونی یک جامعه بسته کوچ نشین، یعنی کولی های ایران، به تصویر کشیده می شود. نویسنده تلاش می کند در این رمان کوتاه، به سرنوشت بخشی از زنان ایرانی، یا در واقع مادران این زنان بپردازد. شخصیت های رمان، قصد شکستن تابوها و عبور از خط قرمز سنت ها و آیین های نانوشته در زندگی قبیله ای و عشیره ای خود را دارند. برای بازگو کردن ماجراهای این رمان، از شیوه روایت در روایت و تلفیق افسانه و واقعیت، استفاده شده است.

 

چرخ دنده ها

نویسنده: امیر احمدی آریان

99 ص، تهران: نشر چشمه، 1388، چاپ اول

این کتاب، داستانی بلند است که محور آن، نمایش خشونت به خاطر خشونت و     بی معنایی آن، به عنوان مفهومی روانشناختی- فلسفی است. کتاب، به شکلی گزارش گونه و مقاله وار آغاز می شود و به تدریج، لحنش داستانی می شود. در بدنه متن، ما با دو روایت موازی از زندگی دو شخصیت جداگانه روبرو هستیم: «سین» که تهرانی است، آدمی دست و پاچلفتی، منفعل، ضعیف و تابع است. «صاد» که اهوازی است، در روند داستان از یک آدم ساده و ابله و بی دست و پا، به شخصیتی فعال، ستیزه گر و انتقام جو بدل می شود. نویسنده با انتخاب چنین    نام هایی برای داستان خود، بر بی هویتی شخصیت های داستان و این که آنها فقط جزیی از چرخ دنده های ماشین عظیمی هستند، تاکید می کند.

 

از چهارده سالگی می ترسم (مجموعه داستان)

نویسنده: حسن محمود

147 ص، تهران: نشر چشمه، 1388، چاپ اول

داستان های این مجموعه، سرشار از اتفاقات ریز و درشت هستند؛ اتفاقاتی که در دنیای واقعی و اسطوره ای، با هم روی می دهند. نویسنده با رجوع به برخی داستان ها و افسانه های قدیمی و انتخاب بخش هایی از آنها، روایتی امروزی از این داستان ها و افسانه ها ارائه کرده است.  از سوی دیگر، خواننده این داستان ها، با برقرارکردن ارتباط با آنها، باورشان می کند. داستان های این مجموعه، گاه شخصیت های مشترک دارند؛ شخصیت هایی که در مواردی تکرار، و گاه یکی می شوند.

 

فرهنگ اصطلاحات معاصر عربی - فارسی

نویسنده: نجفعلی میرزایی

1264 ص، تهران: فرهنگ معاصر، 1388، چاپ اول

این فرهنگ که شامل مهم ترین واژگان و اصطلاحات معاصر زبان عربی و معادل فارسی آنها است، به طوره عمده، با استفاده از رسانه ها و منابع نوشتاری عمومی و تخصصی در جهان امروز عرب، تالیف شده است. برای این کار، مؤلف نخست به گردآوری مجموعه عظیمی از واژگان، تعبیرات و اصطلاحات کاربردی، از میان معتبرترین متن های معیار جهان عرب در حوزه های سیاسی، اجتماعی، عمومی و تخصصی پرداخته، سپس معادل فارسی هر کدام از مدخل ها را یافته است. درحقیقت مبنای این فرهنگ، اصل معادل یابی است، نه ترجمه لفظ به لفظ و یا گرته برداری از معانی و الفاظ خارجی. از سوی دیگر، « فرهنگ اصطلاحات معاصر عربی – فارسی »، یک فرهنگ لغت به معنای سنتی کلمه نیست؛ زیرا اولا اصل بر گردآوری واژگان کاربردی و اصطلاحات رایج در زبان عربی امروز بوده و ثانیا، معانی تاریخی و کم استعمال واژگان، مورد توجه قرار نگرفته است.

 

دیروز و امروز شعر فارسی

نویسنده: ضیاء موحد

287 ص، تهران: انتشارات هرمس، 1389، چاپ اول

این کتاب، در برگیرنده بیست مقاله و دو گفتگو درباره شعر و نقد ادبی است. مطالب کلی، مقاله هایی است در شعر و نقد ادبی با رویکردی فلسفی و نیز مقاله هایی در حافظ پژوهی، غزل و غزل سرایی، ‌رباعی و رباعی سرایان و آثار ادبی گذشته. مقاله های دیگر، به شعر و شاعران معاصر ایران می پردازد. عناوین بعضی از مقاله های این مجموعه عبارت اند از: «سهم فلسفه معاصر در نقد ادبی»، «استعاره: نظریه علی دیوید سون»، «جادوی شعر گذشتگان»، «کدام نسخه، کدام شعر، کدام شاعر؟»، «رباعی و رباعی سرایان»، «نیما و هدایت»، «فراز  و فرود فروغ»، «تاملی در هملت شاملو»، «منوچهر آتشی؛ زورق شگرف»، «حقوقی: یک عمر شاعری» و«سیمین بهبهانی در شعر معاصر».