در روزهایی که انتقادات از بنای آرامگاه آیت‌الله خمینی بالا گرفته و زرق و برق این بنا با کاخ‌های پادشاهان مقایسه می‌شود، آیت‌الله خامنه‌ای هم وقتی اولین سخنرانی بود که به ساختمان جدید مرقد رفت برای سخنرانی در بالکن نشست اما زیلوهای حصیری را روی سنگ مرمر پهن کردند تا از سوی وبسایت رهبر و رسانه‌های همسو، بر روی ساده‌زیستی و نفی تجمل مانور داده شود. این حرکت رضایت طیف‌هایی از اصولگرایان را به دنبال داشت اما آن بخش سخنان رهبر جمهوری اسلامی که درباره “تحریف امام” بود نشانه‌هایی از مخالفت با هاشمی رفسنجانی داشت و با استقبال بیشتری هم مواجه شد.
اصرار روی نماد زیلو
“همان زیلوی ساده همیشگی حسینیه امام خمینی…” توصیفی است که در اینستاگرام دفتر آیت‌الله خامنه‌ای به عکس سخنرانی او در مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت آیت‌الله خمینی
ضمیمه شده. این زیلوها که روی فرش‌های آرامگاه گسترده شده و سپس صندلی رهبر جمهوری اسلامی روی آن قرار گرفته، با پوشش رسانه‌ای گسترده وبسایت‌های حامی و همسو مواجه شده است. اما این حرکت از آنجا بی معنی شد که برخی کنجکاوه ها نشان دادند که سال گذشته آیت‌الله خامنه‌ای در همین مراسم با فرش‌ها مشکلی نداشت اما امسال همسو با انتقاد چند گروه تندرو، ضمن تاکید روی نماد زیلو، از مخالفت نخستین رهبر جمهوری اسلامی با “اشرافی‌گری” سخن گفت: “در بُعد مسائل داخلی، امام طرفدار جدی حمایت از محرومان و مستضعفان بود و نابرابری اقتصادی و اشرافی گری را با شدت و تلخی رد می کرد…امام از یک طرف بر لزوم ریشه کن کردن فقر و محرومیت زدایی تأکید داشت و از طرف دیگر به مسئولان در خصوص خوی کاخ نشینی و اشرافی گری و تجمل گرایی هشدار می داد.”
او به مسوولان یادآوری کرد که “امام بزرگوار همواره می گفت، این کوخ نشینان و فقرا هستند که بدون اظهار نارضایتی از مشکلات و سختی ها در صحنه حاضر هستند در حالی که طبقات برخوردار، در مشکلات بیشتر ابراز نارضایتی می کنند.”
اما هشدار نسبت به ارائه تصویری نادرست از بنیان‌گذار جمهوری اسلامی هم یکی از محورهای مهم سخنرانی روز پنج‌شنبه، ۱۴ خرداد بود.
کنایه به خاطرات هاشمی رفسنجانی مدتی است که از سوی برخی رسانه‌ها مانند کیهان و وطن امروز به کرات استفاده می‌شود. از جمله پس از اعلام حکم محکومیت مهدی هاشمی، در سرمقاله روزنامه تندرو وطن‌امروز خطاب به رفسنجانی آمده بود: “شمایی که زیاد خاطره می‌نویسی” این حکم را به “اوراق سررسیدت اضافه کن”. پیش از این هم، شوخی با خاطرات هاشمی رفسنجانی در فضای مجازی بسیار پرطرفدار شده بود و به نوعی مترادف با جعل خاطرات مصلحتی در نظر گرفته می‌شود. آیت‌الله خامنه‌ای اما اشاره صریحی به “خاطرات” نداشت. روزنامه های هوادار دولت می توانستند مخاطب وی باشند که در هفته گذشته با ده ها مقاله کوشیدند ثابت کنند بنیان گذار انقلاب مصلحت اندیشی های مقطعی داشت و از جمله همو اجازه پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ را داد و مسوولیتش را هم خود به عهده گرفت. برخی حتی اشاره کردند که امام در وسط چند خرید نظامی از دشمن را هم اجازه داد.
آیت‌الله خامنه‌ای در مخالفت با این برداشت ها “خطر تحریف شخصیت امام” را یک هشدار جدی برای “مسئولان، صاحب نظران فکری انقلاب، شاگردان قدیمی امام، علاقه مندان به راه امام، و عموم جوانان و فرزانگان و دانشگاهیان و حوزویان” دانست. او همچنین عنوان کرد: “در زمان حیات امام هم برای تحریف شخصیّت امام کار می‌شد؛ از یک‌طرف دشمن بود که از اوّل انقلاب سعی کرد در تبلیغات جهانی خود امام را به‌صورت یک انقلابی خشک و خشن […] معرفی کند؛ یک انسانی که خشک است و خشن است و گره ابروی او باز نمیشود و صرفاً نگاه میکند به مقابله با دشمن و هیچ عاطفه‌ای، هیچ انعطافی در او نیست[…]. بله، امام قاطع بود، غیر متزلزل بود، در تصمیم خود انسانی راسخ بود لکن مظهر عاطفه بود، مظهر لطافت بود، مظهر محبّت بود، مظهر دلداری و دلدادگی در مقابل خدا و در مقابل خلق خدا، بخصوص نسبت به قشرهای مظلوم و مستضعف جامعه بود.”
به گفته خامنه‌ای حتی در زمان حیات خمینی، عده‌ای در داخل دانسته یا نادانسته شخصیت او را تحریف می‌کردند: “بعد از رحلت امام هم همین جریان ادامه داشته است؛ حتی تا آنجایی که بعضی حرفها و بعضی اظهارات، امام را به‌صورت یک آدم لیبرال که هیچ قید و شرطی در رفتار او در زمینه‌های سیاسی، حتی در زمینه‌های فکری و فرهنگی وجود ندارد معرفی می‌کنند؛ این هم بشدت غلط و خلاف واقع است.”
رهبر جمهوری اسلامی نگران است که “امروز کسانی می‌آیند طبق میل خود و سلیقه‌ی خود یک‌جور امام را معرفی می‌کنند، ممکن است در فرداها کسان دیگری بیایند و بر طبق سلایق دیگری، بر طبق حوادث دیگری که در دنیا پیش می‌آید، مصلحت بدانند که امام را جور دیگری معرفی کنند؛ این نمیشود.”
خامنه‌ای “بازخوانی اصول امام” را مانع تحریف شخصیت او دانست و اصول آیت‌الله خمینی را “قابل استخراج از بیانات امام” معرفی کرد. اما از میان اصول‌ها، چندتایی هم مورد توجه رهبر جمهوری اسلامی قرار گرفت و به طور مشخص روی آنها تاکید کرد: “اثبات اسلام ناب محمدی و نفی اسلام آمریکایی - اتکال به کمک الهی، اعتماد به صدق وعده‌ی الهی - اعتقاد به اراده‌ی مردم و نیروی مردم، و مخالفت با تمرکزهای دولتی - حمایت از محرومان و مستضعفان - قرار داشتن در جبهه مخالف قلدران بین‌المللی و مستکبران - رد سلطه‌پذیری - وحدت ملی”.
او وقتی درباره مخالفت با تمرکزهای دولتی صحبت می‌کرد، اشاره‌ای هم به سیاست‌های دوران جنگ با عراق داشت و گفت: “در آن‌روزها سعی می‌شد به‌خاطر یک برداشت نادرست، همه‌ی کارهای اقتصادی کشور به دولت موکول و وابسته شود؛ امام بارها و بارها هشدار می‌داد - و این هشدارها در بیانات ایشان به‌طور واضح منعکس است - که این مسائل را به مردم بسپارید.” به نظر می‌رسد این یادآوری هم طعنه‌ای به سیاست‌های میرحسین موسوی، نخست‌وزیر آن زمان و رهبر در خانه زندانی شده فعلی معترضان است تا سخنرانی مراسم درگذشت روح‌الله خمینی در سال ۱۳۹۴ پرنیش و کنایه ارزیابی شود.
حالا تا مدت‌ها فضا برای اصولگرایان مخالف هاشمی رفسنجانی و خانواده خمینی فراهم خواهد بود تا با استناد به سخنان رهبری، در مقابل نقل خاطره‌های سیاسی از آیت‌الله خمینی مقاومت و مخالفت کنند.
