پیوندها و رقابت های دوبی و ابوظبی

نویسنده

‏ باربارا سورک ‏

در ابتدا، تفاوت میان دو شهر برتر امارات متحده عربی فقط فرهنگی بود. درحالیکه ابوظبی به ساخت موزه ‏هایی در سطح جهانی می پرداخت، دوبی به ساخت فروشگاه های لوکس مشغول بود. حتی در داخل یکی از ‏این فروشگاه ها، پیست اسکی درست شده است. ‏

اما همزمان با رشد فزاینده این کشور، رقابت سالمی که آنها را به دو نمونه از خیره کننده ترین و پررونق ‏ترین شهرهای خاورمیانه تبدیل کرده بود، تبدیل به انشعاب آنها از نظر روابط با دو رقیب دیگرشد: ایران و ‏آمریکا.‏

آسمانخراش ها و پارک ها و سواحل وسیع به سبک آمریکائی دوبی، از پیچیدگی های باوقار موجود در ‏ابوظبی که ارکستر سمفونیک و شعبه های موزه لوور و گوگنهایم را در خود جای داده، فاصله زیادی ‏گرفته است. ‏

تجارت گسترده فعلی دوبی با ایران و سیمای غرب آزاد، برای ابوظبی به عنوان پایتخت یک کشور دوست ‏با آمریکا تبدیل به یک تعهد شده است. امارات برای منزوی ساختن ایران، تحت فشار واشنگتن قرار گرفته ‏است. ‏

ابوظبی با نیمی از جمعیت ‏‎1.2‎‏ میلیون نفری دوبی و با زرق و برق کمتر از آن، پولدارترین شهر در هفت ‏امارت تشکیل دهنده این کشور محسوب می شود.‏

این امیر نشین به عنوان چهارمین صادرکننده بزرگ نفت دنیا، تأمین کننده (انرژی) مابقی امیر نشین های ‏نیمه مستقل کشور- از جمله دوبی- است. ‏

تمامی ثروت دراختیار خاندان حاکم بر ابوظبی است که به آنها قدرت می دهد تا قوانین فدرال را جاری کرده ‏و از انجام معاملات تیره وتار تجاری دوبی با ایران جلوگیری کنند. ‏

البته ابوظبی هنوز از پس مخالفت با ایران برنمی آید و به همین دلیل با احتیاط قدم برمی دارد. ‏

دولت بوش سال گذشته از ابوظبی خواست تا شرکت های مشکوک به قاچاق تجهیزات مورد نیاز برای ‏ساخت تجهیزلات انفجاری به ایران را که در کشتار سربازان آمریکائی مستقر در عراق و افغانستان به کار ‏گرفته می شوند، تعطیل کند.‏

ضمناً کاخ سفید نگرانی خود را نسبت به ارسال محموله به شرکت های ایرانی مستقر در دوبی ابراز کرد. ‏

امارات و سایر کشورهای تحت حکومت سنی به ایران که تنها به فاصله یک قایق سواری از آنها فاصله ‏دارد، سوء ظن دارند. آنها در نگرانی غرب بر سر برنامه هسته ای ایران و گسترش نفوذ آن کشور در ‏منطقه-خصوصاً در عراق- سهیم هستند. ‏

ایران و امارات صاحب پیوندهای دیپلماتیک هستند و از تجارت پررونق خود بهره می برند. هزاران شرکت ‏ایرانی در دوبی مستقر شده اند، جائیکه میزبان بزرگترین جامعه ایرانیان خارج از کشور است. ‏

باوجود تحریم های فعلی آمریکا علیه ایران و تهدید واشنگتن به اتخاذ جرائم جدیدتر علیه این کشور، ‏برقراری معاملات تجاری پرسود با روحانیون حاکم بر ایران به کار سخت تری برای دوبی تبدیل شده است. ‏

امارات متحده عربی در جنگ آمریکا با ترور، یک متحد وفادار بوده است.اجازه استقرار آمریکا در یک ‏پایگاه هوائی نزدیک ابوظبی داده شده و کشتی های جنگی آنها نیز معمولاً در بنادر دوبی پهلو می گیرند.‏

اما در عین حال، سرمایه گذاری ایرانی ها در دوبی که به 14 میلیارد دلار در سال می رسد، موضوع ‏مهمی در طرح های توسعه ای است که عمدتاً براساس پول نفد خارجی بنا شده است. ضمناً تجارت با دوبی ‏برای ایران هم مایه اطمینان است تا از تحریم های اعمال شده از سوی غرب، جان سالم به در ببرد. ‏

جین فرانسوا سزنک- متخصص امور خلیج فارس از دانشگاه جورج تاون- می گوید: «تازمانیکه ایران ‏بتواند اقلام خود را از دوبی وارد کند، لطمه ای از تحریم ها نمی خورد.»‏

زمانیکه دولت بوش از ابوظبی درخواست کرده بود تا شرکت های مشکوک به ارائه کمک نظامی به ایران ‏را معلق نماید، امیر امارات قانونی را صادر کرد که به موجب آن، «صادرات یا واردات محموله های ‏عبوری به دلایل بهداشتی، امنیتی، محیط زیستی، امنیت ملی و روابط خارجی با محدودیت یا ممنوعیت ‏روبرو می شدند.»‏

ضمناً مقامات از تعطیل چندین شرکت خبر دادند، اما مشخص نشد قانون تا چه حد اعمال شده است. ‏

تحلیلگران می گویند دوبی تا حد زیادی، فشار آمریکا برای کاستن تجارت با ایران را نادیده گرفته است. ‏

کریستوفر دیویدسن- کارشناس مسائل امارات متحده و استاد دانشگاه دورهام انگلستان می گوید دوبی با ‏ادامه معاملات خود با ایران، «روابط ابوظبی با واشنگتن را به خطر انداخته است.» ‏

دیویدسون گفت شیوه آسان گرفتن امور برای کشاندن جهانگردان و اتباع غربی به آنجا- از قبیل بازی با ‏قانون محدودیت مصرف نوشیدنی های الکلی و سایر قوانین رایج در این کشور مسلمان محافظه کار- آنرا ‏‏«به دلیل رفتاری که در پیش گرفته، بدهکار به دولت فدرال» ساخته است.‏

به همین دلیل است که ابوظبی پا پیش گذاشته و با مطرح ساختن اشکالاتی نظیر رواج برهنگی و شرب خمر- ‏به اعمال فشار علیه دوبی پرداخته است. ماه گذشته بود که دوبی در پاسخ به ایرادات ابوظبی راجع به اعتبار ‏اسلامی اش ملزم به رعایت امور شد. ‏

اما به گفته تحلیلگران، محدود ساختن تجارت با ایران با پیامدهای خوشایند ناچیزی که برای ابوظبی دارد، ‏مسأله دشوارتری است.‏

عبدالخالق عبدالله- استاد علوم سیاسی در دانشگاه امارات- گفت: «هیچکدام از آنها نمی خواهند نه خیلی ‏نزدیک به آمریکا باشند، و نه خیلی نزدیک به ایران.»‏

سزنک می گوید: رفتار متوازن با ایران و آمریکا، دوبی و ابوظبی را قادر ساخته که به بازی «پلیس خوب- ‏پلیس بد» دست بزنند. ‏

او گفت این هم امکان دارد که ابوظبی واقعاً بدنبال متوقف ساختن دوبی به عنوان «مسیر اصلی واردات به ‏ایران» نباشد. ‏

سزنک گفت پایتخت امارات بدنبال منافع سایر کشورهای خلیج فارس است که از رکود اقتصادی و تورم ‏بالای آمریکا به هراس افتاده اند، زیرا پول رایج آنها به دلار وابسته است.‏

او گفت: «یک ایران ورشکسته هم به نفع خلیج فارس نیست.»‏


منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 17 اوت ‏