هنر روز، در بخش کتاب روز می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مسائلی درخور دارند را به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود و این به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
po box 94000 creteil cedex
France10014
قانون‌گذاری درباره حقوق زن
مهرانگیز کار
نشر باران، سوئد - چاپ اول 2007
قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن نوشته‌ی مهرانگیز کار توسط نشر باران - سوئد - منتشر شد.
درحکومت اسلامی ایران، از بدو تاسیس تاکنون، قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن محل بحث و چالش بوده است. این بحث‌ها از آن‌رو ادامه دارد که در قانون اساسی، فقط احکام شرع در جای تنها منبع قانون‌گذاری به رسمیت شناخته شده است و شانس و فرصتی برای قانون‌گذاری با هدف برابری حقوقی زن و مرد اساساً قابل تصور نیست. مهرانگیز کار در آغاز کتاب با تاکید بر نکات فوق نوشته است: «از طرفی تحولات اجتماعی چنان بوده و هست که نیازها و مطالبات زنان امروز ایران نمی‌تواند در قانون‌گذاری بر پایه‌ی شریعت انعکاس داشته باشد. ناهم‌خوانی نیازهای زنان ایرانی با قوانین جاری اوضاع را بحرانی کرده و جمعی از فعالان حقوق زن با قبول درجات بالایی از خطر به برپایی اجتماعات مسالمت‌آمیز اقدام می‌کنند و اعتراض خود را نسبت به قوانین تبعیض‌آمیز با صدای بلند اعلام می‌دارند.»
کتاب قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن، در برگیرنده‌ی تعاریف و مثال‌هایی است که نشان می‌دهد دیدگاه‌های دینی در مجالس شورای اسلامی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام چگونه با حقوق زنان برخورد کرده‌اند. نویسنده نوشته است: «مقصود از دیدگاه‌های موثر در قانون‌گذاری، دیدگاه افراطیون اسلامی و دیدگاه میانه‌رو اسلامی است. هریک از این دیدگاه‌ها از آغاز انقلاب 1357 در صحنه‌ی قانون‌گذاری حاضر بوده و در بیشتر موارد دیدگاه تندرو راه را بر دیدگاه میانه‌رو بسته است. میانه‌روها زیر سلطه‌ی تندروها که در تمام حوزه‌های زمامداری نقش اول را ایفا می‌کنند جرئت نکرده یا نتوانسته‌اند در حدود نظریه‌های فقهی خود که تعدیل و بهبود حقوق زن در پناه آن میسر است به بازنگری قوانین بپردازند.»
در این کتاب پژوهشی نویسنده ضمن ارائه تعاریف دو دیدگاه دینی موثر در قانون‌گذاری، تاکید کرده است که در نظام حکومت اسلامی ایران، هرگز نظریه‌ی برابری حقوق زن و مرد که مبتنی بر ضوابط جهانی حقوق بشر است نمایندگانی در نهادهای قانون‌گذاری نداشته است. وی نوشته است: «صاحبان نظریه‌ی برابری یا غیر فعال بوده و در اکثریت خاموش زیسته‌اند، یا در حوزه‌ی حقوق زن فعال شده‌اند که همواره زیر فشارهای امنیتی به‌سر برده‌اند. این برخوردها که به‌تدریج به بحران منجر می‌شود تا زمانی که قانون اساسی تغییر نکند و دین و حکومت از یکدیگر جدا نشوند ادامه خواهد داشت.»
مهرانگیز کار با توضیح این که جوامع مسلمان جهان دیر یا زود زیر سلطه‌ی رشد و سرعت نیروهای ارتباطی خاستگاه جنبش زنان خواهد شد، نوشته است: «بسیاری از صاحب‌نظران طیف مجتهدین و کارشناسان امور دینی اطمینان می‌دهند که قانون‌گذاری بر مبنای ضوابط جهانی حقوق بشر با روح اسلام در تضاد نیست و می‌تواند بحران حقوق زن مسلمان را در جهان امروز مهار کند. هنوز صدق ادعای اینان ثابت نشده، ولی در هر حال بر پایه‌ی نیازهای روز در سراسر جهان رو به گسترش است.
سخنگویانی که این‌گونه تفاسیر اسلامی را نمایندگی می‌کنند هنوز در وضعیت حقوقی زنان مسلمان تاثیر‌گذار نبوده‌اند.»
به گفته‌ی نویسنده، «کتاب قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن در سال 1382 تدوین شده است. دو ناشر در داخل ایران، مدت دو سال کوشش کردند برای چاپ و نشر کتاب مجوز اخذ کنند. متاسفانه وزارت ارشاد از صدور مجوز خودداری کرد. بدین‌ترتیب وزارت ارشاد دولت آقای محمد خاتمی و وزارت ارشاد دولت آقای محمود احمدی‌نژاد هر دو در برابر چاپ این کتاب که می‌تواند مانند کتاب مرجع مورد استفاده قرار گیرد مانع ایجاد کردند. لذا کتاب در سوئد منتشر شد تا پژوهشگرانی که حقوق زنان ایرانی را برای تحقیق انتخاب کرده‌اند بتوانند به روند تحولات قانون‌گذاری که در آن شرح داده شده است استناد جویند.»
کتاب در سه فصل به تحولات قوانین مربوط به زنان در نیم قرن اخیر می‌پردازد. از جمله به نکاتی چون: «قانون خدمات اجتماعی زنان»، «مراکز رفاه خانواده»، «قانون حمایت خانواده»، «حق قضاوت»، «سن ازدواج»، «نکاح دختران بالغ و رشید»، «ثبت عقد نکاح یا طلاق یا رجوع در دفاتر رسمی، «تابعیت زنان»، «استخدام زنان در نیروهای مسلح»، «حضانت مادران»، «تصویب قوانین خشونت‌آمیز علیه زنان»، «سن ورود به مسئولیت جزایی»، «روابط جنسی»، «دیه‌ی زن»، «بی‌اعتنایی به عواطف و حقوق مادر»، «تصویب قوانین و مقررات سودمند به حال زنان»، «شرحی بر عملکرد سایر نهادهای مؤثر قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن»، «نمونه‌هایی از نظرات فقهای شورای نگهبان»، «نقدی بر عملکرد شورای نگهبان»، «نقدی بر عملکرد مجمع تشخیص مصلحت نظام»، «نمونه‌هایی از مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام»، «مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی» و…
مهرانگیز کار متولد اهواز است و فارغ‌التحصیل رشته‌ی حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی از دانشگاه تهران. از او پیش از انتشار کتاب «شورش» (سوئد. نشر باران، ۲۰۰6)، کتاب‌های فرشته عدالت و پارههای دوزخ (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۰)، پژوهشی در هویت تاریخی زنان ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۱. تالیف مشترک با شهلا لاهیجی)، زنان در بازار کار ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۳)، بچه‌های اعتیاد (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۵ چاپ دوم)، حقوق سیاسی زنان در ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۸)، رفع تبعیض از زنان: مطالعه تطبیقی کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض آمیزعلیه زنان با قوانین داخلی ایران (تهران: نشر قطره، ۱۳۷۹)، ساختار حقوقی نظام خانواده در ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷۸)، خشونت علیه زنان در ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۸۰)، موانع حقوقی توسعه سیاسی در ایران (تهران، نشر قطره، ۱۳۷۹)، مشارکت سیاسی زنان ایران (تهران: انتشارات روشنگران، ۱۳۷9) و گردنبند مقدس(سوئد. نشر باران، ۲۰۰۲) منتشر شده است.
آذربایجان ومشروطیت
انجمن ایالتی آذربایجان در دوره مشروطیت
نویسنده: محمد عزیزی
336ص، تبریز: انتشارات اختر، 1385، چاپ اول
انجمن ایالتی آذربایجان از مهم ترین و تاثیر گذارترین انجمن ها در دوره مشروطیت بود. ارتباطات گسترده و تعیین کننده این انجمن با نهادها و مراجع تاثیر گذار، از جمله سوسیال دمکرات های قفقاز به رهبری «حزب همت» و مراجع دینی در نجف، آن را به صورت نهادی در آورد که به جهت یافتن راه حل هایی در برابر مسایل و پیچیدگی های موجود در جامعه آن روز ایران، نقش و اهمیت ویژه ای یافت. در پژوهش حاضر، پس از مروری کوتاه بر علل و عوامل مشروطیت، پیدایش انجمن ها در دوره قبل از مشروطه و عملکرد آنها در رویدادهای دارالخلافه تهران، پیدایش انجمن ایالتی آذربایجان، فعالیت های آن و سرانجام انحلال این انجمن با جزییات بسیار، مورد بررسی قرار گرفته است.
هفت + یک
گفت و گو با اسدالله امرایی، شهرام رحیمیان، یوسف علیخانی و…
به کوشش: کوروش ضیابری
111ص، رشت: انتشارات فرهنگ ایلیا، 1385، چاپ اول
کوروش ضیابری روزنامه نگار 17 ساله ایرانی است که مقالات او اغلب در حوزه رسانه، ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شده. «هفت به علاوه یک»، مجموعه گفت و گوهایی است که این روزنامه نگار جوان در طی سال های 1381 تا 1385 با تنی چند از نویسندگان، روزنامه نگاران و دست اندرکاران ادبیات ایران انجام داده است. این افراد عبارتنداز: اسدالله امرایی، شهرام رحیمیان، یوسف علیخانی، ناصر غیاثی، علیرضا قانع، مدیا کاشیگر و جواد مجابی.
مردم شناسی ایلات و عشایر ایران
نویسنده: یعقوب شربتیان
180ص، تهران: انتشارات ندای آریانا، 1385، چاپ اول
این کتاب از دو بخش و مجموعا چهارده فصل تشکیل شده است. در بخش اول، کلیاتی درباره ایلات و عشایر، شامل مفاهیم و روش های مردم شناسی، جستاری در ایلات و عشایر و زندگی کوچ نشینی در ایران، ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ساختار خانواده و نظام خویشاوندی ایلات مد نظر است. در بخش دوم، در مورد ایلات و عشایر مختلف ایرانی یعنی کردها، بختیاری ها، ترکمن ها، قشقایی ها، بچاقچی ها، شاهسون ها و عرب ها، اطلاعاتی ارائه می شود.
واژه نامه لری
(دستور زبان و ریشه شناسی)
نویسنده: اکبر یاوریان
792ص، خرم آباد: انتشارات افلاک، 1385، چاپ اول
گویش و یا زبان لری، یکی از بکرترین شاخه های زبان ایرانی است که یاد گذشته را بیشتر در خاطره خود دارد. کتاب «واژه نامه لری»، پژوهشی است ارزشمند در حوزه ریشه شناسی فرهنگ لری، به همراه مقایسه با برخی گویش ها مانند کردی، بختیاری، گیلکی و دیلمی، سگزی، کرمانی و دشتستانی. پس از بازگو کردن مهم ترین نکات دستور، بخش عمده کتاب که واژه نامه لری – فارسی است می آید. واژه های این مجموعه با آوانویسی لاتین ارائه شده است تا تلفظ آنها آسان تر شود.
تاریخ مشروطیت اصفهان
نویسنده: عبدالمهدی رجایی
536ص، اصفهان: سازمان فرهنگی – تفریحی شهرداری اصفهان، 1385، چاپ اول
تحولات جنبش مشروطیت در اصفهان تاکنون آن گونه که باید و شاید، مورد بررسی و توجه مورخان قرار نگرفته است. پژوهش حاضر کوششی است برای پرکردن این خلاء. سهم شهر اصفهان در انقلاب مشروطیت پس از تهران و تبریز قرار دارد. اصفهان، سومین شهری بود که انقلاب مشروطه در آن طلوع کرد و آن را به حرکت آورد. اما داستان، بعدها به گونه ای دیگر رقم خورد. اصفهان با وجود شور و شوق اولیه در برپایی جنبش مشروطه، و به میدان آمدن اقشار و طبقات مختلف مردم، خیلی زود از جریان مشروطه دلزده شد و نسبت به آن بی تفاوت گردید. این که جنبش مشروطیت چگونه در اصفهان شکل گرفت و چرا و به چه دلیل چنین مسیری را پیمود، موضوعی محوری است که در این کتاب بررسی می شود.
عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارتنداز: «انقلاب مشروطیت و انجمن های ایالتی و ولایتی»، «حکام و مدیریت شهری اصفهان پس از مشروطه»، «طلوع مشروطیت و برپایی انجمن ولایتی در اصفهان»، «اصفهان و انتخابات مجلس شورای ملی (دوره های اول تا سوم)»، «انجمن های مردمی واحزاب سیاسی در مشروطیت اصفهان»، «ادارات تازه تاسیس اصفهان پس از مشروطیت»، «اندیشه و عمل اقتصادی در اصفهان عصر مشروطیت»، «امنیت راه ها و انجمن ولایتی اصفهان»، «مسئله نان و بلوای سال 1329 ه. ق اصفهان»، «انقلاب مشروطیت و برپایی مدارس نوین اصفهان» و…
خودآموز ترکی آذربایجانی به زبان ساده
به کوشش: بهروز ایمانی
128ص، تبریز: نشر اختر، 1386، چاپ اول
این کتاب، خودآموز مختصر و مفید زبان ترکی آذربایجانی است که به زبانی ساده نوشته شده و با همکاری گروهی از دانشجویان زبان و ادبیات ترکی «آموزشکده فنی تبریز» تدوین گردیده است.
بختیاری نامه
(پژوهشی در تاریخ و فرهنگ قوم بختیاری)
نویسنده: غفار پوربختیار
184ص، تهران: انتشارات آنزان، 1385، چاپ اول
این پژوهش در هفت فصل، به برخی از گوشه ها و حوزه های تاریخ، فرهنگ و زندگی اجتماعی و سیاسی قوم بختیاری می پردازد. عناوین فصل های هفتگانه کتاب عبارتنداز: «اسرار قتل حسینقلی خان ایلخانی بختیاری»، «بختیاری ها و مذهب»، «سه خان بختیاری»، «چهار بانوی انگلیسی در سرزمین بختیاری»، «چهار بی بی بختیاری»، «پژمان بختیاری: فرزند قلم یا شمسیر» و «اروپایی ها و آمریکایی ها در میان بختیاری ها».
موانع درون ساختاری NGO ها در ایران
نویسنده: پروین بختیار نژاد
132ص، تهران: انتشارات صمدیه، 1385، چاپ اول
در این کتاب، موانع درون ساختاری NGO ها در ایران بررسی می شود؛ موانعی که باعث کند شدن گسترش این نهادها، و محدود شدن دایره تاثیر گذاری آنها می گردد. مطالب کتاب، مشتمل است بر پژوهش های نظری که مقایسه ای است بین مدیریت سنتی و مدیریت مدرن و مشارکت جو. نویسنده ضمن نقد سیستم هیئتی و سنتی موجود در NGO های ایران، به ارائه راه حل هایی برای خارج شدن از این وضع و فعالیت در قالب سازمانی مدرن و کار می پردازد.
شریعتی؛ نقاد سنت، قدرت و مدرنیته
نویسنده: تقی رحمانی
193ص، تهران: انتشارات صمدیه، 1385، چاپ اول
از نظر نویسنده این کتاب، آثار «شریعتی» به عنوان یک متن در دست ماست و بخشی از آنها توان آن را دارند که حتی بعد از قرن ها در ردیف منابع فرهنگی – ادبی ما قرار بگیرند. به اعتقاد او، برخی از آثار اجتماعی- مذهبی «شریعتی»، می توانند بعد از سالیان سال در ردیف مجموعه آثار کلاسیک تاریخ اندیشه اجتماعی ما باشد. کتاب حاضر نگاهی است به بعضی از مفاهیم بنیادی در آثار «شریعتی» که به عنوان مطالب و مسائلی که مبتلابه جامعه کنونی ما نیز می باشد، مطرح می شود. محور کتاب، بررسی و نقد سه مقوله سنت، قدرت و مدرنیته در آثار «شریعتی» است.