آبروی نظام کجا می رود؟

امید معماریان
امید معماریان

حتی‎ ‎تصور‎ ‎اینکه ‏‎”‎انتقاد” ‏‎ ‎از‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎تعدادی‎ ‎از‎ ‎ممتاز‎ ‎ترین‎ ‎جوانان‎ ‎کشورمان‎ ‎را‎ ‎روانه‎ ‎زندان‎ ‎و از زندگی ‏عادی ساقط کند،‎ ‎تکان دهنده است. اما‎ ‎این‎ ‎موضوع‎ ‎واقعیت‎ ‎دارد‎. ‎‎ ‎‎ ‎بر اساس‎ ‎سنتی‎ ‎که‎ ‎اندک‎ ‎اندک‎ ‎در جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎جا‎ ‎افتاده‎ ‎بود،‎ ‎معمولا‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎مقام‎ ‎رهبری،‎ ‎مراجع تقلید‎ ‎و‎ ‎موضوعات مربوط به حیطه امنیت ملی‏‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎نحوی‎ ‎کشور‎ ‎همه‎ ‎آبروی‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎بر‎ ‎سر‎ ‎آنها‎ ‎قمار‎ ‎می‎ ‎کند (مانند‎ ‎ماجرای‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای)‏‎ ‎منشا‎ ‎مشکلات‎ ‎و‎ ‎ایجاد‎ ‎مزاحمت‎ ‎برای‎ ‎افراد‎ ‎تلقی می گردید‎.‎‏ اما‎ ‎با‎ ‎روی‎ ‎کار‎ ‎آمدن‎ ‎محمود‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد،‎ ‎رییس‎ ‎جمهوری‎ ‎هم‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎دایره‎ ‎خط قرمزهایی‎ ‎قرار‎ ‎داده‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎عواقب‎ ‎وخیمی‎ ‎داشته‎ ‎باشد. ‏‎ ‎امروز‎ ‎با‎ ‎علی‎ ‎نیکونسبتی‎ ‎مصاحبه‎ ‎ای‎ ‎کردم‎ ‎که‎ ‎اگر‎ ‎نمی‎ ‎کردم‎ ‎باور‎ ‎محتوایش‎ ‎برایم سخت‎ ‎می‎ ‎شد‎. ‎‏ خلاصه‏‎ ‎آنچه‎ ‎می‎ ‎گفت‎ ‎این‎ ‎بود: ‏‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎محمود‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎ما‎ ‎را‎ ‎روانه‎ ‎زندان‎ ‎کرد‎. ‎‎ ‎جالب‎ ‎آنکه‎ ‎محمود‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎سال‎ ‎گذشته‎ ‎به‎ ‎دانشگاه‎ ‎کلمبیا‎ ‎رفت‎ ‎ودر‎ ‎آنجا‎ ‎سخن‎ ‎از‎ ‎آزادی‎ ‎بیان‎ ‎درایران‎ ‎سر‎ ‎داد‎ ‎واز‎ ‎اساتید‎ ‎ودانشجویان‎ ‎وحتی‎ ‎رییس‎ ‎جمهوری‎ ‎ایالات‎ ‎متحده‎ ‎به‎ ‎نوعی‎ ‎دعوت‎ ‎کرد‎ ‎که‎ ‎برای‎ ‎دیدن‎ ‎اینکه‎ ‎ایران‎ ‎چقدر‎ ‎آزاد‎ ‎است‎ ‎به‎ ‎تهران‎ ‎سفر‎ ‎کنند. ‏‎ ‎همزمان،‎ ‎چند‎ ‎دانشجو‎ ‎که گمان‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎که‎ ‎احتمالا‎ ‎سخنان‎ ‎رییس‎ ‎جمهورشان‎ ‎شامل‎ ‎حال‎ ‎آنها‎ ‎هم‎ ‎می‎ ‎شود، نامه‎ ‎ای‎ ‎می‎ ‎نویسند‎ ‎و سوالاتی‎ ‎را خطاب به وی مطرح‎ ‎می‎ ‎نمایند. ‏‎ ‎بعد،‎ ‎مسوولین‎ ‎امنیتی‎ ‎می‎ ‎گویند‎ ‎که‎ ‎طرح‎ ‎چنین‎ ‎سوالاتی‎ ‎خلاف‎ ‎امنیت‎ ‎ملی‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎به دادستانی‎ ‎تقاضای‎ ‎دستگیری‎ ‎این‎ ‎افراد‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎دهند‎. ‎دادستانی‎ ‎هم‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎قولی”‏‎ ‎نزده‎ ‎می رقصد”، ‏‎ ‎به‎ ‎بازداشت‎ ‎این‎ ‎افراد‎ ‎اقدام‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎آنچه‎ ‎باقی‎ ‎می‎ ‎ماند‎ ‎رییس‎ ‎جمهوری‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎پاسخ‎ ‎دادن‎ ‎به‎ ‎ساده‎ ‎ترین‎ ‎سوالات‎ ‎جوانان‎ ‎کشورش‎ ‎نیز‎ ‎بیمناک‎ ‎است‎. ‎‎ ‎نکته قابل تامل ‏‎ ‎آنکه‎ ‎مقامات‎ ‎امنیتی‎ ‎وبازجویان‎ ‎و‎ ‎دستگاه اطلاعاتی،‎ ‎در‎ ‎پاسخ‎ ‎به‎ ‎دانشجویانی‎ ‎که‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎دستگیری‎ ‎شان‎ ‎معترض‎ ‎بوده‎ ‎و تقاضا‎ ‎کرده‎ ‎اند‎ ‎که‎ ‎دلیل‎ ‎دستگیری‎ ‎شان‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎آنها‎ ‎بگویند، ‏‎ ‎تاکید‎ ‎کرده‎ ‎اند‎ ‎که‎ ‎شما‎ ‎با‎ ‎سوالات‎ ‎واعتراضات‎ ‎خود آبروی‎ ‎کشور‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎برید!‏

‎ ‎‎ ‎جالب‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎صدها‎ ‎مورد‎ ‎دستگیری،‎ ‎آزار‎ ‎و اذیت، محاکمه فرمایشی و دهها‎ ‎مورد‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشر،‎ ‎برخی‎ ‎ازسرداران و‎ ‎سربازان‎ ‎گمنام و غیرگمنام‎ ‎از‎ ‎آبرو‎ ‎صحبت‎ ‎می‎ ‎کنند. ‏‎ ‎به‎ ‎هر‎ ‎حال،‎ ‎اینکه‎ ‎ازنظر‎ ‎آنها‎ ‎چنین‎ ‎چیزی‎ ‎وجود‎ ‎خارجی‎ ‎دارد‎ ‎خود‎ ‎قابل‎ ‎تحسین‎ ‎است. ‏‎ ‎اما‎ ‎موضوع‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎چه‎ ‎کسی‎ ‎با‎ ‎آبروی‎ ‎کشور‎ ‎ونظام‎ ‎بازی‎ ‎می‎ ‎کند؟‎ ‎‎ ‎جوانانی‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎دانشگاه‎ ‎مشغول‎ ‎به‎ ‎تحصیل‎ ‎هستند‎ ‎ودر‎ ‎فضای‎ ‎دانشگاهی‎ ‎بحث‎ ‎وجدل‎ ‎را‎ ‎تمرین‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎قرار‎ ‎است‎ ‎فردا‎ ‎روی‎ ‎صندلی‎ ‎های‎ ‎مدیریت‎ ‎کشور‎ ‎بنشینند‎ ‎وبه‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎برخورداری‎ ‎از‎ ‎یک‎ ‎عقل‎ ‎انتقادی‎ ‎به‎ ‎آنها‎ ‎در‎ ‎فهم‎ ‎صحیح‎ ‎روند‎ ‎ها‎ ‎کمک‎ ‎خواهد‎ ‎کرد،‎ ‎چطور‎ ‎می‎ ‎توانند‎ ‎به‎ ‎خلاف‎ ‎آنچه‎ ‎درکتاب‎ ‎های‎ ‎خود‎ ‎می‎ ‎خوانند‎ ‎در‎ ‎عرصه‎ ‎اقتصاد‎ ‎وفرهنگ‎ ‎و‎ ‎عرصه‎ ‎عمومی‎ ‎شاهد‎ ‎نقض‎ ‎بدیهی‎ ‎ترین‎ ‎اصول‎ ‎مملکت‎ ‎داری‎ ‎توسط‎ ‎دستگاه‎ ‎های‎ ‎دولتی‎ ‎باشند‎ ‎ودر‎ ‎مقابل‎ ‎آنها‎ ‎ساکت‎ ‎بنشینند؟‎ ‎‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎رییس‎ ‎جمهور،‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎اصول‎ ‎مذهبی‎ ‎یا‎ ‎حتی‎ ‎قانون‎ ‎اساسی‎ ‎نیست.‏‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎رییس‎ ‎جمهور،‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎یک ‏‏”شخص”‏‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎قرار است به دلیل‎ ‎آرای‎ ‎‏(ان شاء الله واقعی) مردم مدتی ‏‎ ‎دولت را اداره کند‎ ‎و‎ ‎هیچ‎ ‎مصونیت‎ ‎ومعصومیتی هم در قبال خطا و اشتباه‎ ‎ندارد. ‏‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎حتما واقفند که‎ ‎اگر‎ ‎ده‎ ‎سال‎ ‎پیش‎ ‎می‎ ‎شد‎ ‎برای‎ ‎مثال‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎دستگاه‎ ‎عریض‎ ‎وطویل‎ ‎تبلیغات‎ ‎حکومتی،‎ ‎از صدا‎ ‎وسیما‎ ‎گرفته‎ ‎تا‎ ‎منابر‎ ‎مساجد‎ ‎و‎ ‎تشکیلات‎ ‎نماز‎ ‎جمعه،‎ ‎یک‎ ‎صدای‎ ‎واحد‎ ‎را‎ ‎مدیریت‎ ‎کرد‎ ‎وبه‎ ‎گوش‎ ‎مردم‎ ‎رساند،‎ ‎امروز‎ ‎این کار عملا‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎حضور‎ ‎رسانه‎ ‎های‎ ‎گوناگون‎ ‎اینترنتی‎ ‎و‎ ‎دسترسی‎ ‎مردم‎ ‎به‎ ‎اشکال‎ ‎مختلف‎ ‎امواج‎ ‎رادیویی‎ ‎و‎ ‎شبکه‎ ‎های‎ ‎ماهواره‎ ‎ای‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎نیست‎. ‎‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎محض‎ ‎اینکه‎ ‎پای‎ ‎این‎ ‎بچه‎ ‎ها‎ ‎به‎ ‎بیرون‎ ‎زندان‎ ‎می‎ ‎رسد،‎ ‎بر‎ ‎همگان‎ ‎مشخص‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎دلیلی‎ ‎که‎ ‎روزها‎ ‎وماه‎ ‎های‎ ‎این‎ ‎جوانان‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎گوشه‎ ‎های‎ ‎زندان‎ ‎به‎ ‎یغما‎ ‎برده،‎ ‎تنها‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎شخص‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎بوده‎ ‎است.‏‎ ‎برهمگان‎ ‎معلوم‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎چه‎ ‎اتهاماتی‎ ‎این‎ ‎دانشجویان‎ ‎به‎ ‎زندان‎ ‎می‎ ‎روند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎آنجا‎ ‎چه‎ ‎سوالات‎ ‎نا‎ ‎مربوطی‎ ‎از‎ ‎آنها‎ ‎مطرح‎ ‎می‎ ‎گردد. و همگان‎ ‎می فهمندکه چگونه‎ ‎نگاه‎ ‎که‎ ‎آقای‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎به‎ ‎شهروندان‎ ‎از‎ ‎الگوی‎ ‎ارباب‎ ‎ورعیتی‎ ‎تبعیت‎ ‎می‎ ‎کند… و این حقایق است که تکلیف‎ ‎‏”آبروی‎ ‎نظام” را مشخص می کند.‏

در‎ ‎این‎ ‎میان‎ ‎اگر کسانی‎ ‎در‎ ‎حال‎ ‎ریختن‎ ‎آبروی‎ ‎نظام هستند،‎ ‎آن‎ ‎کسان شامل ‏‎ ‎دانشجویان،‎ ‎فعالان‎ ‎اجتماعی و ‏روزنامه‎ ‎نگاران‎ ‎منتقد نمی شوند. ‏‎ ‎انتشار‎ ‎خبرهای مربوط به‎ ‎دستگیری امثال ‏‎ ‎دانشجویانی که جسارت کرده و از ‏رییس جمهورشان “سوال نامربوط” پرسیده اند، ‏‎ ‎تصویر‎ ‎کاریکاتور‎ ‎گونه‎ ‎ای‎ ‎از‎ ‎محمود‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد می سازد‏‎ ‎که ‏قطعا، نه با ادعاهای وی در حضور غربی ها، و نه با تصویری که از “نظام” و آبروی آن ارائه می دهد سازگاری ‏ندارد.‏