پشت ویترین - قصه‌گوی بلخ؛ نیچه و فلسفه؛ راه بردگی؛ پایان مدرنیته

نویسنده
نسرین تبریزی

تازه های بازار کتاب…

 

 

قصه‌گوی بلخ (شکل‌شناسی قصه‌های مثنوی)

تالیف: بهروز مهدی‌زاده

قیمت: ۷۶۰۰ تومان

نشر مرکز

مثنوی معنوی همواره در متن پستوهای‌های تو در توی داستان‌هایش، مرکز توجه اغلب مخاطبان ادبی بوده و هست. ظرفیت پذیرش و تهییج علاقه‌مندان به حوزه‌ی مذکور چنان آشکار است که می‌توان هر داستان آن را بار‌ها از منظرهای مختلفی بررسی کرد. منتقدان و تحلیل‌گران آثار ادبی نیز در طی سال‌های اخیر ضمن آگاهی از این موضوع به تحلیل و بررسی این متون مبادرت کرده‌اند. از این رو بررسی شکل‌شناسانه‌ی آثار و متون ادبی که از ظرفیت تفسیرپذیری متکثری نیز سود می‌برند امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. البته علت و مبنای تکثرگرایی تفسیری متون به سبب زمینه و زمانه‌ای است که آفریننده اثر با نگاه نامتعارف‌اش، خود را در برابر مرور زمان حفظ می‌کند. لذا تعریفی که نویسنده از مفهوم ریخت‌شناسی در این کتاب ارائه می‌دهد بیانگر تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناساندن اشکال و گونه‌های آن است. از این رو هر نوع تقسیم بندی که در حوزه ادبیات بتواند آثار ادبی را بر اساس شاخصه‌هایی از یکدیگر متمایز کند در زمره‌ی مقوله‌ی شکل‌شناسی بوده و مبنای تحلیل را صرفا بر ساختار شکل قصه‌ها متمرکز می‌کند نه محتوای آن‌ها. بهروز مهدی‌زاده در «قصه‌های بلخ» به بازخوانی جدیدی از شکل‌شناسی قصه‌های مثنوی پرداخته و در بخش‌هایی از کتاب نیز از «شرح جامع مثنوی» استاد کریم زمانی استفاده می‌کند. بدین روی نگارنده با تمرکز بر ساختار شکل قصه‌های مثنوی با تکیه بر چهار اصل واقعیت داستانی، روایت، شخصیت و توصیف به سراغ تبیین ساختار شکل قصه‌ها رفته است.

این کتاب در چهار فصل و به همراه مقدمه‌ای از تعاریف و ریخت‌شناسی و قصه تنظیم شده که نویسنده در فصل نخست به «واقعیت داستانی» پرداخته است. در فصل بعدی «روایت» را در ویژگی‌های روایت، زمان روایت و دامنه‌های زمانی آن بررسی کرده تا در فصل سوم به مساله «شخصیت» بپردازد. در این فصل با در آمدی به سراغ شخصیت و نمودار تعریف شدگی آن در مثنوی و همچنین روایت داستانی و زمینه‌ی انگیزشی و انواع شخصیت‌ها می‌رود. سرانجام نگارنده در فصل آخر با پرداختن به امر «توصیف» کلیت آن را در طبقه‌بندی توصیف ایستا، پویا، روایت توصیفی و توصیف روایی تبیین می‌کند.

 

نیچه و فلسفه

نویسنده: ژیل دلوز

مترجم: عادل مشایخی

قیمت: ۸۶۰۰ تومان

نشر نی

خاستگاه اندیشه و تفکر نیچه پس از مرگش همواره محل ابهام و چراهای سنگینی بوده است؛ اینکه آیا اندیشه‌ی او منجر به زایش تفکر فاشیستی شد یا اندیشه‌اش تفکری صرفا فلسفی بود؟ اما به زعم بسیاری از نیچه‌شناسان، درون‌مایه و خاستگاهی که فلسفه و اندیشه‌ی نیچه‌ای با آن در نزاع بوده، راسیونالیسم فرانسوی و دیالکتیک آلمانی بوده که اهمیت چندانی در فلسفه بریتانیایی‌ها نداشته است. چراکه فلسفه‌ی آنان بیشتر متمرکز بر آرای تجربه‌گرایانه و پراگماتیستی بوده و از این رو اندیشه نیچه در انگلستان بیشتر بر رمان‌نویسان، شاعران و نمایشنامه‌نویسان تاثیر گذاشت. نیچه یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان قرن نوزدهم بود که نظریه و پراکسیس در فلسفه را دگرگون کرد. او علی رغم پیش‌سقراطیان، تنها اسپینوزا را پیشگام خود می‌دانست. اما فلسفه‌ی او بر دو محور بنیادین شکل گرفته بود. محور نخست، نیرو یا نیرو‌ها و گونه‌ای نشانه‌شناسی بود که بر اساس آن پدیده‌ها، جامعه‌ها، آگاهی‌ها، نشانه‌هایی بودند که وضعیت و موقعیت نیرو را بیان می‌کردند. و محور دوم نیز گونه‌ای اخلاق و صورتی اونتولوژیک شکل می‌داد که مفهوم توان خواستن را مطرح می‌کند. در این کتاب نیروهای گوناگون تحلیل و تعریف می‌شوند و سوء تفاهم‌هایی که در باب مفهوم توان در فلسفه نیچه رخ می‌دهد را بررسی می‌کند. با این حال هرگز فراموش نمی‌کنیم که بزرگ‌ترین پیام نیچه اندیشیدن آفریدن است. «اندیشیدن تاس ریختن است: معنای بازگشت جاودان از‌‌ همان آغاز این بود.»

این کتاب در پنج فصل و به همراه سه ضمیمه جمع آوری شده که نویسنده در فصل نخست به «امر تراژیک» می‌پردازد و در این فصل مفهوم تبار‌شناسی، معنا، فلسفه خواست، مساله تراژدی در کنار موضوعات دیگر بررسی می‌کند. در فصل دوم به رابطه «کنش‌گر و واکنش‌گر» پرداخته و با تحلیل تمایز نیرو‌ها، کمیت و کیفیت، خواست توان و… مساله بازگشت جاودان را بررسی می‌کند. در فصل سوم و با عنوان «نقد»، دگرگونی علوم انسانی، روش نیچه و نیز اصولی برای فلسفه‌ی خواست را در کنار موضوعات دیگر بررسی کرده و در فصل چهارم با پرداختن به مساله «کینه‌توزی تا وجدان معذب»، اصل کینه‌توزی، سنخ‌شناسی و ویژگی‌های آن را تحلیل کرده و به مساله‌ی درد و بسط وجدان معذب می‌پردازد. و سرانجام در فصل آخر با عنوان «فرا انسان: بر ضد دیالکتیک» به مساله هیچ انگاری و تحلیل رحم و موضوعات دیگر می‌پردازد

 

راه بردگی

نویسنده : فردریش فون هایک

مترجمان: فریدون تفضلی، حمید پاداش

نشر نگاه معاصر

 قیمت: ۷۷۰۰ تومان

«راه بردگی» یک اثر کلاسیک در حوزه‌ی مکتب لیبرالیسم و سیاست اقتصاد بازاری است. پیام این کتاب از جهات مختلفی به شرایط حاکم بر سیاست امروز ایالات متحده امریکا نزدیک بوده این در حالی بود که در زمان نشر این کتاب، تقریبا اغلب متفکران این حوزه، فون هایک را به استهزا گرفتند. به زعم مدافعان این کتاب، رساله‌ی هایک نوعی از روشنگری برای مردان و زنان جوانی است که در زمان جنگ در خدمت ارتش و نیروهای مسلح بوده‌اند که به نظر آن‌ها پیش‌بینی‌های هایک درباب عواقب و پیامدهای نظریه‌ی جمع‌گرایی واقعیات آشکاری هستند که در ارتش تجربه کرده بودند و دیگر شبیه به احتمالات فرضی نیستند. این کتاب در مارس ۱۹۴۴ در انگلستان منتشر شد و تا زمانی که انتشارات دانشگاه شیکاگو نشر آن را بر عهده بگیرد، چند ناشر دیگر امریکایی چاپ آن را رد کرده بودند. اما در تصور حباب گونه‌ی مدافعان لیبرالیسم و اندیشه‌ی هایک، «راه بردگی» منبع مهمی در فروپاشی اعتقاد به کمونیسم در نظام‌های اجرایی بوده است. حال این ادعا تا چه حد مستدلل، تاریخی و قابل عرضه باشد، برای یک اندیشه‌ی بی‌طرف بسیار شک برانگیز خواهد بود.

فردریش آگوست فون هایک یکی از سرآمد‌ترین اقتصاددانان و حامیان قاطع اندیشه‌های آزادیخواهانه و لیبرالیسم کلاسیک در قرن بیستم بود. وی آزادی را مولد نظم‌های تعیّن‌پذیری می‌داند که تمامی دستاوردهای تمدن بشری بر مبنای آن بنا شده است. هایک از مشکلات دوران جنگ و بعد از آن برای تبیین تز اصلی خود استفاده کرده و با زبان جمع‌گرایی، زمان را برای مستند‌سازی اظهارات خود درباره فضای فکری به کار برده است. اما آنچه باعث بروز یک کنترل غیر منتظره بر نظریه جمع‌گرایی شد بر دو نیرو متمرکز است که نیروی اول ریشه در تعارض میان برنامه ریزی مرکزی و آزادی فردی داشته و نیروی دوم نیز صرفا در پس ناکارآمدی‌های حاکم بود.

 «راه بردگی» در ۱۶ بخش جمع آوری شده که «راه‌‌ رها شده»، «آرمان شهر بزرگ»، «فردگرایی و جمع گرایی»، «کنترل اقتصادی و استبداد»، «امنیت و آزادی»، «ریشه‌های سوسیالیستی نازیسم»، «تمامیت خواهان در میان ما»، «دور نمای نظم جهانی» و… بخشی از عناوین این کتاب هستند.

 

پایان مدرنیته

تالیف: هانری لوفور

ترجمه: صبا سعادت نیا کی – امیر هوشنگ افتخاری راد

قیمت: ۲۳۰۰ تومان

نشر رشد آموزش

مجموعه کتاب‌های کوچک انتشارات رشد آموزش با عنوان پرتاب‌های فکر که اخیرا به دست امیر‌هوشنگ افتخاری‌راد جمع‌آوری و تهیه شده درصدد است تا با نشر آثاری که دارای نگرش تاریخی ـ نتقادی است بازتابی از اندیشه‌ی مخاطبی منتقد باشد نه صرفا بیان‌گر مقصود نویسنده و محاط به آرا و اندیشه‌ی ساختاری اثر. پایان مدرنیته، پنجمین اثر از این مجموعه بوده که با توجه به مجال کتاب به بسط و تعمیم مفهوم مدرنیته و نقد آن نمی‌پردازد بلکه صرفا در پی پرسش‌هایی انتقادی از دنیای مدرنیته است. «چگونه می‌توان هنر مدرن یعنی نقاشی و رمان و همین طور موسیقی، معماری، مجسمه‌سازی و شعر را به رغم وسعت و تنوع‌اش مورد نقد و بررسی قرار داد؟» و «چگونه می‌توان موقعیت آن را ترسیم کرد؟» و مهم‌تر اینکه «چگونه می‌توان موقعیت آن را ترسیم کرد؟»

هانری لوفور در این کتاب از پایان مدرنیته سخن گفته و شرایط را برای دو گفتار پیرامون زندگی روزمره در دنیای کنونی فراهم کرده و در ضمن تبیین مفهوم طبقه ‌ی متوسط به امر انتزاعی ـ انضمامی و خیالی ـ واقعی پرداخته و سرانجام در فصل آخر با «تزهایی درباره شهر» مشکلات شهری و جامعه شهری را در رشد اقتصادی و تولید صنعتی بررسی کرده است.