تنش میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی که از سال ۹۰ بالا گرفته، با درگیری در مرز ایران و همسایه شمال غربی اش افزون تر شده است.در همین راستا اداره مرزبانی جمهوری آذربایجان اطلاعیه ای منتشر واز ختثی شدن تلاش عده ای ایرانی مسلح برای ورود به خاک این کشور خبر داده است.
به ادعای مقامات ارزی آذربایجان،افراد مسلح مزبور قصد داشته اند از منطقه مرزی جلیل آباد به آذربایجان وارد شوند؛ اقدامی که منجر به تبادل آتش شده و در نتیحه آن یک ایرانی مورد اصابت گلوله قرار گرفته و به اسارت نیروهای مرزبانی این کشور درآمده است اما بقیه فرار کرده و به خاک ایران بازگشته اند.
به درستی مشخص نیست این افراد برای قاچاق مواد مخدر یا به قصد خرابکاری، قصد ورود به خاک آذربایجان را داشته انداما در هر دو حالت انگشت اتهام می تواند متوجه سپاه پاسداران جمهوری اسلامی شود؛ چرا که ویکی لیکس در سال های اخیر سندی از وزارت امور خارجه ایالات متحده را منتشر کرده که در ان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین فروشندگان مواد مخدر در جهان در سال های اخیر معرفی شده است.
بر اساس این سند ویکی لیکس که منبع آن سفارت آمریکا در کشور آذربایجان است در ایران سازمان های دولتی در جستجوی یافتن منابع مالی جدید درگیر ترانزیت مواد مخدر شده اند.
بر اساس اسناد مخفی وزارت امور خارجه آمریکا در جمهوری اسلامی “جنگ قدرتی شدید” میان رهبران پرقدرت سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی برای تجارت مواد مخدر از طریق آذربایجان و انتقال آن به اروپا در گرفته است.
گفتنی است علی قربان وند، نام فردی که در درگیری مرزی روز جمعه دستگیر شده است، او ۲۳ سال دارد. همچنین در بازرسی از محل درگیری یک قبضه اسلحه و مقداری فشنگ کشف و ضبط شده است.
اطلاعیه مرزبانی آذربایجان صراحتا جمهوری اسلامی را متهم کرده که علی رغم درخواست های مکرر باکو، حاضر نشده است تدابیر لازم را برای ممانعت از ورود افراد مسلح و قاچاقچیان مواد مخدر به خاک جمهوری آذربایجان اتخاذ کند.
سابقه درگیری
تیرماه امسال نیز نبرد در مرز دو کشور به خونریزی منجر شد. در آن زمان معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور دولت مستقر ضمن تایید درگیری نیروهای مرزی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، علت وقوع این حادثه را ورود غیرقانونی و بی‌توجهی نیروهای آذری به دستور ایست مرزبانان جمهوری اسلامی ذکر کرده بود.در جریان آن حادثه یک نفر ازنیروهای مرزبانی جمهوری آذربایجان کشته شد.
شش ماه پیش از این حادثه نیروهای آذربایجان یک مرزبان ایرانی را به ضرب گلوله از پای در آورده بودند. در آن زمان فردی که با لباس نظامی از مرز ایران وارد خاک آن کشور شده بود با شلیک گلوله مرزبانان جمهوری آذربایجان کشته شد.
فرمانده مرزبانی استان اردبیل گفته بود فرد کشته شده، از ماموران پاسگاه دیده بانی فیروزآباد شهرستان پارس آباد در این استان،به اشتباه از خط مرزی عبور کرده بود و در حالیکه اسلحه ای هم همراه نداشت، هدف تیراندازی مرزبانان آذربایجان قرار گرفت و کشته شد.
سربازی که در این حادثه جان خود را از دست داد هجده سال سن داشت و اهل استان لرستان بود. وزارت خارجه در پاسخ به این اقدام مرزبان های آذربایجان با احضار سفیر باکو در تهران، نسبت به اقدام مرزبانان آن کشور در تیراندازی و کشتن این سربازاعتراض کرده و این اقدام را خلاف مقررات بین المللی، توافقات دوجانبه و اصول حسن همجواری دانسته و خواستار مجازات عاملان این اقدام شده بود.
گفتنی است ایران و آذربایجان نزدیک به ۶۱۱ متر مرز مشترک دارند،و پرسه اشتباهی مرزبان ها در خاک کشور ها امری چندان غیر عادی نیست و منجر به تبادل نمی شود، مگر آنکه دو کشور همسایه روابط تیره ای از جنس روابط تهران و باکو داشته باشند.
سه هفته پیش هم دادگاه “جرائم سنگین” جمهوری آذربایجان ۲۲ شهروند آذربایجانی را به جرم جاسوسی برای سپاه به تحمل حبس ـ بین ۱۰ تا ۱۵ـ سال محکوم کرد.
به نظر می رسد اینها همان کسانی باشند که در آخرین روزهای سال گذشته توسط مقامات امنیتی باکو بازداشت شدند. در آن زمان وزارت امنیت ملی جمهوری آذربایجان، با انتشار بیانیه ای از بازداشت ۲۲ مظنون به جاسوسی برای جمهوری اسلامی در خاک این کشور خبر داده و اعلام کرده بود این افراد که شهروند آذربایجان هستند با سپاه پاسداران در ارتباط بوده و قصد داشته اند سفارتخانه کشورهای ثالث را منهدم کنند. اهداف تهران برای حمله دو کشوری بوده اند که جمهوری اسلامی آن ها را بزرگترین دشمنان خود توصیف می کند: اسرائیل و ایالات متحده.
چالش ها میان دو دولت اسفند سال گذشته با افشای قرارداد نظامی آذربایجان با اسرائیل به اوج رسید. برخی جراید آمریکایی پیشتر به نقل از مقامات ناشناس در دولت باراک اوباما ادعا کرده بودند آذربایجان قصد دارد پایگاه های خود را در اختیار اسرائیل قرار دهد تا در صورت تصمیم تل آویو به حمله یک جانبه به ایران، جنگنده هایش با آسودگی پرواز کنند.
رصد تحرکات مرزی
اردیبهشت امسال نیز سایت دیپلماسی ایرانی خبر داد که “پایگاه قدیمی sitalcav که یکی از مهم‌ترین پایگاه نظامی ارتش سرخ در قفقاز و آسیای میانه بود و در پنجاه کیلومتری باکو قرار دارد از سوی دولت باکو مورد بازسازی و بهره برداری قرار گرفته است. باکو طی قراردادی بالغ بر یک و نیم میلیارد دلار با رژیم صهیونیستی، بازسازی پایگاه مذکور را به این دولت واگذار کرد که به گفته فارین پالیسی اکنون به مرحله بهره برداری رسیده است.این پایگاه شامل واحدهای بالگرد پیشرفته، سیستم راداری و همچنین هواپیماهای بدون سرنشین است. رادارهای نصب شده در این پایگاه که به گرین معروف هستند توانایی شناسایی موشک‌های بالستیک تا مسافت پانصد کیلومتر را دارند”.
برخی خبرگزاری های حکومتی نیز “بنا بر اخبار واصله از برخی ساکنان مناطق مرزی” ادعا کرده بودند “حدود ۳۰ تانک متعلق به ارتش جمهوری آذربایجان که بخشی از آنها تولید اسرائیل بوده‌اند به سمت مناطق مرزی ایران و آذربایجان واقع در منطقه بیله سوار و پارس آباد حرکت نموده و پس از چند ساعت تردد، در شهر ایمیشلی جمهوری آذربایجان مستقر شده اند”.
در آن زمان احمدرضا پوردستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش، در واکنش به این تحرکات مرزی گفته بود: “ممکن است این تحرکات برای رزمایش باشد.”
امیر پوردستان خاطرنشان کرده بود: “ما به عنوان نیروهای نظامی وظیفه داریم از تمام مرزهای جمهوری اسلامی ایران حفاظت کرده و هرگونه تحرکی در خارج از مرز های کشورمان را نیز رصد کنیم تا در صورتی که خطا یا خطری صورت گرفت بتوانیم به موقع مقابله کنیم.”
“سفر بی عزت” احمدی نژاد
تنش های مرزی تازه میان جمهوری اسلامی و جمهوری آذربایجان در حالی بالا گرفته که سه هفته پیش محمود احمدی نژاد در جریان نشست کشورهای عضو گروه اکو در باکو، به این کشور سفر و کوشش کرده بود از خصومت های دو دولت بکاهد؛آن هم در حالیکه یک ماه پیش از آن دولت الهام علی اف وزیر امورخارجه اش را به اجلاس غیرمتعهد ها در تهران فرستاده بود.
سایت بولتن نیوز ـ نزدیک به نهاد های اطلاعاتی ـ با انتقاد از سفر رئیس دولت به آذربایجان نوشته است: “اگرچه حضور در کشورها و محافل بین المللی برای رساندن پیام انقلاب اسلامی به جهانیان امری ضروری است اما این امر باید توام با حفظ اصول سیاست خارجی کشور «عزت، حکمت و مصلحت» باشد”.
