جولین بورگر
به گفته یک کارشناس بلندپایۀ آلمانی، ایران ظرف شش ماه گذشته به طور قابل توجهی بر حجم تلاش های مخفیانه خود برای تدارک تجهیزات هسته ای افزوده است.
رالف رایتز که شرکت تحت مالکیت وی- اورلیکون لیبولد وکیوم- پمپ های قابل استفاده در سانتریفوژهای غنی سازی را تولید می کند، اعلام کرد پنج سال پس از آنکه فعالیت شبکه قاچاق هسته ای عبدالقادر خان توسط دستگاه های امنیتی آمریکا و انگلستان برملا شد، بازار سیاه این تجارت مجدداً رونق گرفته است.
رایتز دیروز در گردهمائی کارشناسان هسته ای کشورهای پیشروی دنیا در واشنگتن که از سوی مؤسسه صلح بین المللی کارنگی تدارک دیده شد، گفت: «من ظرف شش ماه گذشته شاهد افزایش قابل توجهی در تلاش برای تهیه و تأمین تجهیزاتی بوده ام که به گفته مسؤولان دولتی، مربوط به برنامه هسته ای بوده است.»
وی گفت ایران با روش هائی که با پیچیدگی های بیشتری همراه شده، در پی خرید تجهیزات برای برنامه هسته ای خود بوده است. رایتز گفت ایران اخیراً به جای استفاده از شرکتهای تجاری به عنوان پوشش، سفارش خرید برای تجهیزات حساس را از طریق شرکت های مهندسی تجهیزات ارسال کرده که حق استفاده از این گونه قطعات را دارند. وی از تلاش اخیر برای خرید پمپ های شرکت خود توسط یک شرکت مهندسی در چین به عنوان مثالی در این زمینه یاد کرد.
رایتز گفت: «به مسؤولان دولتی اروپا اطلاع داده شد و دولت چین نیز به یکی از این مقامات گفت قرار نبوده است این پمپ ها به ایران ارسال شوند. هرچند آنها نتوانستند مصرف کننده نهائی این قطعات را مشخص کنند، اما اعتقاد داشتند احتمالاً سانتریفوژهای ایران مقصد نهائی قطعات بوده است.»
وی گفت استفاده ایران از شرکت های چینی یک شیوه در حال رشد است.
رایتز افزود احتمالاً شرکت یاد شده در این مثال در جریان نبوده که در خدمت بهبود برنامه هسته ای ایران است. در همین حال، یک شرکت چینی دیگر دیروز در نیویورک به فروش آگاهانه دانش فنی موشکی و هسته ای به ایران متهم شد.
لی فنگ وی و شرکت وی در 118 مورد از اتهام فساد و دسیسه برای تأمین تجهیزاتی برای ایران که تحت قوانین سازمان ملل ممنوع محسوب می شود، محکوم شناخته شدند.
دیوید آلبرایت رئیس مؤسسه علوم و امنیت بین المللی گفت: «چین یک شکاف بزرگ در سیستم است. چین برای بهبود نظام کنترلی خود به کمک نیاز دارد.»
رایتز شبکه قاچاق هسته ای را به یک فروشگاه چینی تشبیه کرد. «اگر شما چند مغازه را ببندید، چند رابط را تعطیل کنید، بقیه آنها به کار خود ادامه می دهند. حتی اگر شما دفتر مرکزی را هم ببندید، ممکن است مغازه ها بتوانند روی پای خود بایستند.»
وی گفت سایر شرکت های تولید کننده تجهیزات با کاربرد دوگانه نیز درخواست های خرید متعددی دریافت می کنند، اما در بسیاری از موارد خصوصاً در آمریکا، این شرکت ها اطلاعات لازم را از بیم تحقیقات و بازرسی های احتمالی به مقامات منتقل نمی کنند.
رایتز گفت: «هروقت من یک درخواست مشکوک را مطرح می کنم، همکاران من نیزعنوان می کنند که با چنین درخواست هایی روبرو شده اند. آنها یا این درخواست ها را بایگانی می کنند یا به سطل آشغال می اندازند.» وی افزود: «صادقانه بگویم اگر تمام چیزی که به ازای رفتار خوب عاید من می شود، ایجاد مشکل با مسؤولان امنیتی باشد، درحالیکه جنایتکاران شبکه عبدالقادر به راحتی از زیر بار مسئولیت فرار می کنند، ترجیح می دهم جلوی دهانم را بگیرم.»
منبع: گاردین- 8 آوریل 2009
