ایران کشوری است با فرهنگ سنتی، اما احتمالا اکثر مردم سنتی ایران که خون را مایه استحکام روابط خانوادگی، انتقال خصوصیت های فامیلی، خوبی یا بدی و… می دانند خبر ندارند که خون انگلیسی و سوئیسی و اماراتی و امریکایی و… در رگ های بعضی هایشان می جوشد! آمار گمرک می گوید طی ۴-۵ سال گذشته، واردات خون از کشورهای ار.پایی و آمریکایی به کشورمان رونق خوبی داشته، دراین گزارش به این مقوله پرداخته شده است.
اگرچه فروش خون برای ایرانیان کمی عجیب است، اما در برخی از کشورها این تجارت کم سابقه ای نیست. اگرچه در ایران نیز طی سال های اخیر، فروش خون تحت عنوان«اهدای پلاسما» و حق الزحمه و هزینه ایاب و ذهاب در حال رواج یافتن است. اما با همه اینها، هنوز غاطبه مردم ایران به خون فروشی نیافتادند.
در ایران، از زمانی که سازمان انتقال خون فعالیت خود را به صورت جدی آغاز کرد، بسیاری از مردم به خاطر مسائل انسان دوستانه، به صورت رایگان اقدام به اهدای خون خود می کنند. اما ظاهرا خون آنها کفاف نمی دهد، یا باید خون های رنگین تری نزدیک به ۱۸۲ هزارتومان گرانتر، از کشورهایی مثل انگلیس، سوییس، فرانسه، آمریکاو…. به کشور وارد شود.
در بررسی جداول آمار گمرک، واردات «خون انسان و حیوان» ذیل تعرفه «۳۰۰۲۹۰۰۰» از مدتها پیش رواج دارد. که از آن جمله می توان به چهار سال قبل اشاره کرد. یاد آور می شود، که مقداری از این خون ها برای مصارف پزشکی و داروسازی وارد می شوند که در تعرفه گمرک برای خون خالص و خونی که روی آن فعالیت های پزشکی انجام شده است تفاوتی در نظر گرفته نشده است.
بدیهی است، چنین خونی در حجم بسیار کم و با قیمت بالا به کشور وارد می شوند، اما باقی واردات خون که گاه به چند ده تن می رسد، خون عادی است که روی آن عملیات خاصی انجام نشده است.
خرید و فروش خون مجاز است؟
بر اساس معیارهای مذهبی که در ایران نیز یکی از پایه های اصلی قوانین و اصول هستند، خون از نجاسات محسوب می شود و به خاطر حرمت خون، بسیاری از فقها خرید و فروش آن را جایز ندانستند.
آن دسته از شرکت هایی هم که خون خریداری می کنند، بهای آن را تحت عنوان حق ایاب و ذهاب به فروشندگان پرداخت می کنند. حال باید دید، آیا در واردات خون نیز تنها هزینه ترانزیت این مایع حیاتی پرداخته می شود؟
چراکه ایران، از سال ۱۳۸۴، تا پایان نه ماهه اول سال ۱۳۸۸ طی کمتر از چهار سال، نزدیک به یک میلیون و ۲۴۰ تن خون انسان و حیوان وارد کرده است.
جدول میزان واردات خون به کشور از سال ۸۴ تاکنون
ارزش(به دلار)
وزن(به کیلو)
۱۶٫۱۱۹٫۰۵۹
۲۲۰٫۸۲۴
۲۳٫۷۷۸٫۶۰۷
۳۷۱٫۱۸۲
۴۱٫۹۴۳٫۷۸۷
۴۱۱٫۵۳۵
۲۳٫۸۲۹٫۵۸۹
۱۶۸٫۳۷۱
۱۳٫۲۷۱٫۶۰۵
۶۸٫۲۳۵
پنج کشور اول وارد کننده خون به ایران در سال ۸۴ به ترتیب عبارت است از: انگلستان، ایتالیا، سوئیس، آلمان و فرانسه در سال ۸۵ که واردات این کالا به کشور چیزی حدود ۱۵۰ تن افزاش داشته است، خون به ترتیب ارزش از کشورهای: انگلستان، فرانسه، سوئیس، امارات متحده عربی و ایتالیا به به ایران وارد شده است.
در سال ۸۶، بیشترین میزان خون به کشور وارد شده، در این سال، صادر کنندگان عمده به کشور عبارتند از: انگلستان، بلژیک، سوئیس، فرانسه و ایتالیا. از سال ۸۷، واردات خون به کشور، آرام آرام کاهش میابد، در این سال نیز کشورهای صادر کننده عمده به ایران عبارتند از: سوئیس، انگلستان، ایتالیا، بلژیک و آلمان.
در سال ۸۸ نیز واردات این کالا به کشور ادامه داشته است. اما از آنجا که آمار مبادلات تجاری سال ۸۸ در زمان تهیه این گزارش کامل نبوده است، بنابراین تنها به آمار نه ماهه اول سال پرداخته شده است. در نه ماهه اول سال ۸۸ کشور های: سوئیس، آلمان، جمهوری کره ، انگلستان و فرانسه صدر نشین صادرات به ایران هستند.
صادر کنندگان خون به ایران
ارزش واردات(به دلار)
ارزش واردات(به دلار)
۴۸٫۲۵۵٫۹۲۳
۲٫۰۸۱٫۴۵۷
۸٫۵۲۶٫۱۹۶
۷۳٫۴۸۹
۲۵٫۹۸۵٫۷۷۹
۱٫۳۳۱٫۱۷۲
۶٫۷۶۰٫۸۷۶
۴٫۵۹۲٫۸۹۴
۷٫۱۲۲٫۰۸۶
۱٫۵۲۰٫۴۲۲
صنعت خون در جهان
اگرچه صنعت خون در ایران سابقه طولانی ندارد، اما این تجارت در برخی از کشورهای جهان، تجارت پر سودی است. بسیاری آن را در زمره تجارت اعضای بدن می دانند. در ایران به طور رسمی خون خرید و فروش نمی شود، اما خرید آن تحت عنوان اهدا پلاسمای خون اتفاق می افتد. روزنامه خبر، در گزارشی به این خرید و فروش اشاره کرده بود. بر اساس گزارش این روزنامه، اهدا کنندگان دفعه اول، نزدیک به پنج هزار تومان و بارهای دیگر ۱۲ هزار تومان بابت ایاب و ذهاب دریافت می کنند. بر این اساس می توان گفت هر لیتر خون در ایران بین ۵ تا ۱۲ هزارتومان پرداخته می شود.
این یعنی هر لیتر خون در ایران حداکثر ۱۲ دلار خریده می شود. خرید و فروش خون در ایران، در حالی به این قیمت انجام می شود که در همین حال همتایان مکزیکی فروشندگان خون، هفته‌ای چند بار از مرز می‌گذرند تا خون خود را به بانک‌های خون آمریکا به بهای« ۴۰ دلار» بفروشند. تجارت محصولات خونی و فروش خون در مکزیک، به عنوان «مهم ترین صادر کننده محصولات خون»، تا اندازه ای است که در روزنامه‌های محلی آگهی می‌دهند که فقرای مکزیک می‌توانند بدون مشکل در تردد از مرز، به آمریکا بیایند تا خون خود را بفروشند. قیمت‌ها در عراق نیز بالاست و به گزارش تلویزیون الجزیره «قیمت ۳۵۰ میلی‌لیتر خون در عراق بین ۲۰ تا ۳۰ دلار» است. البته گزارش ها حاکی از آن است که وضع مردم فقیر هائیتی و دیگر شهرهای برزیل حتی از تهرانی ها هم بدتر است، خون آنها را فقط «لیتری ۳ دلار» می‌خرند. اکثر سازمان‌های خیریه در این کشور پوششی برای تولید خون از کودکان یتیم و خانواده‌های بی‌بضاعت هستند و اصطلاحاً به آنها «مزارع خون» می گویند.
جالب آن است که اگرچه سازمان های متولی این حوزه حاضرند برای وارد کردن خون به کشور، ارقام بالایی را پرداخت کنند، اما همچنان ایرانیان تنها می توانند با اهداف انسان دوستانه و به بیان دیگر به رایگان خون خود را اهدا کنند. سازمان انتقال خون برای خون اهدا کنندگان ایرانی هیچ رقمی را پرداخت نمی کند، اما در عوض خون خارجی ها را به قیمت بالایی خریدار است
منبع: پول 21 فروردین