هوارد لا فرانچی
مبادله سوخت اتمی بین ایران و قدرت های جهان در جریان نشست وین، منجر به حل شدن بحران اتمی ایران نخواهد شد. اما به گفته کارشناسان ممکن است زمان لازم برای مجامع بین المللی را فراهم کند تا این برنامه اتمی را بررسی کنند و ایران را از ساخت بمب هسته ای منع کنند.
اما این احتمال هم وجود دارد که به گفته منتقدان تغییر رویه اوباما در مقابل ایران، این نشست بهانه ای بشود برای دوری از تحریم های سنگین تر و حتی حمله نظامی به تاسیسات اتمی این کشور.
اوایل این ماه ایران تلویحا راه حل فرستادن یک سوم اورانیوم نیمه غنی سازی شده اش را به یک کشور ثالث قبول کرده کرد. اورانیوم برای غنی سازی شدن بهتر احتیاج به رآکتور های تحقیقاتی در تهران دارد. اما در آستانه نشست این کشور با آمریکا، فرانسه و روسیه ایران علائم مخدوشی فرستاد. بعد در انتهای مذاکرات محمد البرادعی اعلام کرد که مذاکرات روز دوشنبه شروع خوبی داشت و روز سه شنبه ادامه خواهد داشت.
ممکن است همین برای برخی از مقامات غربی کافی باشد تا به تبادل سوخت اتمی امیدوار شوند و تصور کنند که با کشف سایت اتمی جدیدی در ایران همزمان شده است، منجر به رسیدن به راه حلی برای توقف برنامه های اتمی ایران بشود.
یک دیپلمات غربی در واشنگتن که از نزدیک شاهد مذاکرات بوده است، می گوید:« از این طریق بین هفت تا ده ماه زمان خواهیم داشت. شاید بشود قدم به قدم به نتیجه مطلوب برسیم.»
گفته می شود که ایران در حدود هزار و هشتصد کیلوگرم اورانیوم نیمه غنی سازی شده دارد. رسیدن به توافقی که بموجب آن ایران سه چهارم این مقدار اورانیوم را به خارج از کشور بفرستد-مثلا به روسیه و تبدیل آن به سوخت در فرانسه- باعث می شود که ایران نتواند به اورانیوم غنی سازی لازم برای ساخت سلاح اتمی دست بیابد.
با این حال این دیپلمات غربی که نخواست نامش فاش بشود، معتقد است که اگر سانتریفوژ هایی که دارد بدون محدودیت و نظارت به چرخش خود ادامه بدهند، ایران می تواند تا سال آینده به مقدار اورانیوم مورد نیازش برسد و ما در همان پله اول باقی بمانیم.
پاسخ ایران به توافق تبادل سوخت اتمی، برای دولت اوباما آزمایشی است که نشان می دهد مذاکرات تا چه حد می تواند آنان را به هدفشان که همان توقف برنامه اتمی ایران است، نزدیک کند. آزمایش دیگر پاسخ ایران به بازرسی سایت مخفی قم است که قرار آن برای هفته آینده تنظیم شده است. وجود این سایت ماه گذشته فاش شد.
هر دو این آزمایش ها از سوی ایران این کشور را مجبور به پذیرش محودیت های دائمی و قابل بازبینی در مورد برنامه های اتمی اش می کند.
گری سیک کارشناس امنیتی متخصص مسائل ایران که در این مورد به دولت اوباما مشورت می دهد برنامه تبادل سوخت را برداشتن قدمی به جلو خواند. وی که اخیرا در کنفرانسی شرکت کرده بود که گفته می شود توسط اسرائیل برگزار شده بود، گفت:« اگر آنها دبه در بیاورند یا عقب نشینی کنند، آنوقت ما به قصد واقعی شان پی خواهیم برد».
در عین حال آقای سیک معتقد است که این برنامه ممکن است فقط شروعی برای شروع مذاکرات دشوار با ایران باشد. این برنامه بسیار از توافقی که بشود به آن تکیه کرد، فاصله دارد.
هنوز باید منتظر بود تا فهمید آیا این مذاکرات برای همه طرف های مذاکره مناسب است یا نه. برای اولین بار بعضی از کشورهای اروپایی درگیر در این قضیه-مشخصا فرانسه- از آمریکا برای مشخص شدن نتیجه مذاکرات یا اعمال تحریم های شدید تر، مصمم تر هستند.
یک دیپلمات اروپایی می گوید:« دو مسئله مهم در اینجا مقدار اورانیومی است که از ایران خارج می شود و زمان است که ما می خواهیم تا قبل از پایان سال، انجام شود.
منبع: کریستین ساینس مونیتور19 اکتبر
