سرانجام پس از چند روز ملتهب، درحالی که گزارش مدنظر رییس‌جمهوری اسلامی برای بررسی موضوع آزار جنسی دو زائر ایرانی در عربستان هنوز آماده نشده، سفرهای حج عمره ایرانیان تا اطلاع ثانوی لغو شد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن اعلام این خبر، دلیل اتخاذ این تصمیم را “خدشه‌دار شدن حیثیت عمومی ملت ایران” و “خواست عمومی ملت” عنوان کرد.
به گفته او درباره حادثه فرودگاه جده از طریق دیپلماتیک با مقامات سعودی صحبت شده و آنها قول داده‌اند که افراد دستگیر شده را مجازات کنند. آنها حتی تصریح کرده اند که متخلفان را اعدام می‌کنند، اما در عمل هنوز اتفاقی نیفتاده است.
یکی دیگر از دلایل مورد اشاره وزیر ارشاد، نگرانی “بسیاری از مراجع عظام تقلید” و سابقه‌دار بودن “برخی برخوردها با زائران و روحانیون کاروان‌ها” است.
علی جنتی از سوی حسن روحانی مامور شده بود تا گزارشی در این زمینه تهیه و به رییس‌جمهوری ارائه کند اما پیش از نهایی شدن این گزارش تصمیم گرفته شد تا همه پروازهای زیارتی ایران به مقصد عربستان به حالت تعلیق دربیاید.
سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اجرای “اشد مجازات برای متجاوزین” را شرط از سرگیری دوباره پروازها دانسته است. به گفته محمدحسین نوش آبادی در صورت مجازات متخلفان از سوی دولت عربستان، برای از سرگیری حج عمره دوباره تصمیم‌گیری خواهد شد و “کسانی که سهمیه دارند، سهمیه شان محفوظ است.”
در روزهای اخیر که احتمال چنین تصمیمی داده می‌شد، عربستان از صدور ویزا برای برخی زائران ایرانی خودداری کرد و حتی روز بیستم فروردین ماه یک هواپیمای ایران ایر از عربستان به ایران بازگشت داده شد و اجازه فرود پیدا نکرد.
تصمیم دولت ایران برای تعلیق سفرهای حج عمره با استقبال نمایندگان مجلس و برخی تشکل‌های سیاسی نیز همراه شده است. از زمان رسانه‌ای شدن این حادثه و با وجود ابهامات بسیار و اظهارنظرهای ضد و نقیض مقامات، یک هماهنگی کم‌سابقه میان اقشار مختلف مردم و سیاسیون برای تحریم و تعلیق حج ایجاد شده بود.
احمد توکلی، نماینده اصولگرای تهران در مجلس شورای اسلامی از تصمیم دولت حمایت و از رییس‌جمهوری و وزیر ارشاد تشکر کرده است: “تا وقتی که عربستان سعودی که خود را خادم الحرمین می‌داند و برخوردهای نامناسب و حرمت شکنانه دارد، باید این امر مستحب را کنار گذاشت.”
او به کسانی که قصد سفر عمره دارند، توصیه کرده که هزینه این سفر را صرف مدرسه سازی کنند.
مهرداد بذرپاش، نماینده تندروی مخالف دولت هم با این تصمیم موافق بود و از آن قدردانی کرد.
تعدادی دیگر از نمایندگان مجلس، جبهه پیروان خط امام و رهبری، بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و سازمان جوانان حزب اسلامی کار هم در ساعات اولیه اعلام تعلیق سفر حج، از این اقدام حمایت کردند.
هنوز روایت مقامات مختلف جمهوری اسلامی از حادثه رخ داده مبهم است. ابتدا سخنگوی وزارت امور خارجه از لفظ “شبه تجاوز” به دو نوجوان ایرانی خبر داد، سپس برخی رسانه‌ها و نمایندگان مجلس از عنوان “تجاوز” استفاده کردند و نماینده قم هم به صحبت خود با والدین این دو نوجوان استناد کرد و توضیح داد که تجاوزی رخ نداده بلکه بحث آزار و اذیت در میان بوده است. رییس سازمان حج و زیارت هم مدعی بود که این دو نوجوان در مقابل اقدام به تجاوز ماموران عربستانی مقاومت کرده و ماموران متخلف موفق به تجاوز نشده‌اند.
درآمد ۴ هزار میلیارد تومانی عربستان از مسافران ایرانی
تا پیش از حادثه فرودگاه جده هم طیف‌هایی از ایرانیان منتقد سفر حج بودند و رقم‌های متفاوتی در مورد هزینه‌کرد ایرانیان در این سفرها اعلام می‌شد. رسانه فیس‌بوکی اتاق اقتصاد در بررسی اقتصادی سفر حج، هزینه ایران و منفعت عربستان به ارقام قابل توجهی دست پیدا کرده است. طبق این گزارش، در سال ۹۲-۹۳ یک میلیون و ۵۵۸ هزار و ۶۰۰ نفر به حج عمره و ۶۴ هزار و ۵۰۰ ایرانی در سال ۹۳ به حج عمره رفته‌اند. اگر میانگین قیمت هر حج عمره را ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان درنظر بگیریم و میانگین هر حج واجب ۸ میلیون و ۷۷۵ هزار تومان باشد، مجموع هزینه ایرانیان برای سفر حج در سال گذشته ۴ هزار میلیارد تومان بوده است.
همچنین سهم ایرانیان از تعداد زائران سال جاری قمری(۴ ماه) ۱۳ درصد بوده است. عربستان در سال ۲۰۱۴ از مسافرات زائران کشورهای مختلف، ۲۰ میلیارد دلار(نزدیک به کل درآمد نفتی ایران در همین سال) درآمد داشته است.
رقم ۴ هزار میلیاردی هزینه کرد ایرانیان برای سفر زیارتی به عربستان در سال گذشته هنگامی که قابل توجه‌تر می‌شود که آن را با سایر سفرهای خارجی ایرانیان مقایسه کنیم. چرا که گاهی تصور می‌شود هزینه مسافرت ایرانیان به کشورهایی مانند ترکیه و امارات بیش از سفر حج باشد.
به گزارش خبرآنلاین در سال ۲۰۱۴، حدود ۸۰ هزار ایرانی به تایلند سفر کرده‌اند. با درنظر گرفتن ۳ میلیون تومان به عنوان میانگین هزینه تور یک هفته‌ای به تایلند و ۲ میلیون تومان هزینه خرید ارز و هزینه کردن در مقصد، مجموع درآمد تایلند از گردشگران ایرانی به ۴۰۰ میلیارد تومان می رسد.
همچنین امارات هر ساله مقصد گردشگری بیش از ۲۸۰ هزار ایرانی است که ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد نصیب این کشور می‌کند.
مسافران ایرانی مالزی هم اگرچه در سهم کلی توریست‌های این کشور قابل توجه هستند اما متوسط کل درآمد مالزی از ورود گردشگران ایرانی به ۳۶۰ میلیارد تومان می رسد. تنها ترکیه است که سهم بیشتری از عربستان می‌برد و با حضور بیش از ۲ میلیون ایرانی در سال ۲۰۱۴ میلادی، نزدیک به ۸ هزار میلیارد تومان درآمد نصیب ترکیه شده است.
