تشییع گروهی از دانش آموزان کشته شده در سفر راهیان نور
علی اصغرفانی، وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی، در نشست مسئولین اردوهای راهیان نور دانش آموزی کشور برگزاری اردوی راهیان نور را “مهم ترین مصداق فرهنگ سازی در آموزش و پرورش” دانست. او گفت: “باید ارزش‌های اسلام، انقلاب و دفاع مقدس را در موضوعات درسی گنجاند که در این زمینه آموزش و پرورش به شهادت آمار و ارقام سازمان های دیگر پیش قدم و موثر بوده است.”
وزیر آموزش و پرورش، در گفتگویی با خبرگزاری پانا، درباره وضعیت امنیت این اردوها نیز سخن گفت و تاکید کرد: “به یاری خداوند طی چند سال اخیر در خصوص امنیت راهیان نور کار های خوبی صورت گرفته است. مقدماتی که عزیزان در سپاه و بسیج فراهم کردند در کاهش سوانح موثر بوده و خبر خوشی که به دست ما رسیده این است که از طریق راه آهن هماهنگی های بسیار خوبی صورت گرفته و تعداد زیادی از دانش آموزان را از طریق قطار به اردو های راهیان نور اعزام می شوند.”
او اضافه کرد: “امیدواریم تا جایی که مقدور است تمام مسیر هایی که راه آهن دارند و به طور عمده مناطق عملیاتی جنوب کشور را شامل می شود از راه آهن استفاده کنیم تا شاهد حوادث غم انگیز نباشیم. البته اتوبوس هایی هم که برای اردوهای راهیان نور در نظر گرفته شده با تلاش دوستان طی سال های اخیر از اتوبوس های دارای امنیت بیشتر برای اعزام دانش آموزان استفاده خواهد شد.”
علاقه مسئولان جمهوری اسلامی به برنامه تبلیغی اردوی راهیان نور، که طی آن دانش آموزان و دانشجویان ایرانی به مناطق عملیاتی-نظامی دوره جنگ ایران و عراق در غرب و جنوب کشور برده میشوند، چیز پنهانی نیست. گرچه حوادث مکرر در این اردوها که موجب مرگ ده ها دانش آموز و دانشجو شده، انتقادات زیادی برانگیخته، اما مسئولان جمهوری اسلامی حاضر به تعطیلی آن نیستند.
محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین نیز هفته پیش در نشست مسئولان راهیان نور دانش‌آموزی کشور راهیان نور دانش آموزی را از موثرترین اقدامات تربیتی دانسته و گفته بود: “در راهیان نور دانش آموزی شهدای گرانقدر به عنوان قله های کرامت و فضیلت و الگوهای کامل معنویت و انسانیت معرفی می شوند و با آنکه دوره این اردوها کوتاه است، اما طبق تجربه و مصادیق موجود، جوانان و نوجوانان را بسیار متحول کرده است؛ پس باید برای اجرای هرچه بهتر آن سنگ تمام گذاشت.” او راهیان نور دانش‌آموزی را نقطه مقابل حرکت نظام لیبرال صهیونیستی توصیف کرده بود. نقدی درباره امنیت کاروانهای راهیان نور هم گفته بود: “با وجود همه تمهیدات لازم، این موضوع مورد سوء استفاده رسانه های دشمن قرار می گیرد و با آنکه سالانه چندین هزار نفر از مردم در طول سفرهای مختلف گردشگری به دلیل سوانح مختلف ازجمله سوانح رانندگی کشته می شوند، هیچ گاه مردم را از این سفرها باز نمی دارند.” او افزوده: “جوسازی ها و حتی خبرسازی های کاذب پیرامون تصادفات راهیان نور توسط رسانه های صهیونیستی و همدستانشان در ایران به دلیل وحشت از تاثیر شگرف تربیتی این اردوهاست. این رسانه ها در سایر تصادفات اشاره ای به مقصد نمی کنند و تنها به اعلام محور حادثه بسنده می کنند؛ ولی در راهیان نور، با قصد و غرض مقصد را رسانه ای می کنند و مردم را از فیض این سفر معنوی باز می دارند.”
رئیس سازمان بسیج مستضعفین توضیح نداده بود که شباهت سفر اجباری دانش آموزان به مناطق جنگی با سفرهای اختیاری مردم به مناطق دیگر در کجاست. همچنین او درباره مسئولیت حکومت در ناامنی جاده ها و غیر استاندارد بودن اتومبیل ها، حتی در مورد سفرهای گردشگری هم چیزی نگفته بود.
در سال ۱۳۹۱ اسنادی منتشر شد که نشان میداد، اردوی راهیان نور، بخشی از درس آمادگی دفاعی دانش آموزان تعریف و رفتن به آن اجباری شده است. چنانچه دانش آموزی در این اردوها شرکت نمی کرد، در درس آمادگی دفاعی مردود میشد. در همان زمان سرپرست وقت استانداری خراسان گفته بود: “اعزام دانش‌آموزان به راهیان نور به هیچ وجه نباید به شکل اجباری صورت بگیرد.” او تاکید داشت: “آموزش و پرورش باید شائبه اجبار اعزام دانش‌آموزان به راهیان نور را برطرف کند.” سرپرست وقت استانداری خراسان معتقد بود حداقل اگر این کار اجباری است، کشته شدگان حوادث را شهید محسوب کنند: “اگر اردوهای راهیان نور حالت اعزام دارد، باید تمهیداتی اندیشیده شود تا اگر افراد در این اردوها حادثه دیدند، شهید محسوب شوند، نه اینکه حتی برای آن‌ها یادبودی هم نداشته باشیم.”
نارضایتی خانواده ها از اعزام فرزندانشان به این برنامه ها، آنقدر زیاد بوده است که مسئولان جمهوری اسلامی ناچار به اجباری کردن آن شده اند.
سال گذشته آیت الله خامنه ای در دیدار با مسئولان اردوهای راهیان نور از این برنامه حمایت کرد و تاکید داشت: “باید از برخی حوادثی که گاهی در این اردوها پیش می‌آید جلوگیری کرد اما اینگونه حوادث نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن اصل این حرکت بزرگ و مفید شود.”
او معتقد بود: “نکته اصلی و کلیدی در اردوهای راهیان نور، ایجاد زمینه برای «زیارت با معرفت» است.” و خواستار “فعال نگه داشتن مجموعه‌های مردمی” ، “تداوم سفرهای دسته جمعی” و “انتخاب راویانی که روزهای حساس و سرنوشت ساز دفاع مقدس را از نزدیک درک کرده اند”، شده بود.
علاوه بر اهداف ایدئولوژیکی که “نظام” از برگزاری این برنامه ها دنبال کرده، سود هنگفت مالی نیز از دلایل تداوم برنامه سپاه پاسداران در ارسال دانش آموزان و دانشجویان به این اردوها است. بودجه کلی سازمان بسیج مستضعفین که مسئول برگزاری این اردوهاست، در سال ۱۳۹۳ سه برابر کل بودجه وزارت ارشاد بوده است. با اینهمه اردوی راهیان نور از بودجه های جداگانه استفاده میکند و راستگرایان هر چند وقت یکبار از کمبود بودجه این برنامه گلایه میکنند. بودجه راهیان نور در هر سازمانی توسط وزارتخانه مربوطه و یا توسط مسافران این اردو تامین میشود.
برای نمونه معاون فرهنگی وزارت علوم در سال ۱۳۹۱ از بودجه پنج میلیاردی این وزارت برای اردوی راهیان نور خبر داده بود. ضمن اینکه نباید فراموش کرد، هزینه سفرهای دانشجویی، توسط خود دانشجویان پرداخت میشود و این بودجه صرف هزینه سفر نخواهد شد.
همچنین نباید فراموش کرد که تاکید دوباره مسئولان حکومتی ایران به ادامه برنامه راهیان نور، به معنی تداوم حوادث تلخ این ماجرا هم خواهد بود.
