خامنه‌ای: فروغ فرخزاد عاقبت به خیر شد

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» در سالگرد قتل فریدون فرخزاد

به اعتقاد رهبر جمهوری اسلامی، فروغ فرخزاد شاعر بزرگ ایران “عاقبت به خیر” شد. خبرگزاری فارس روز گذشته گزارش داد که اظهارنظر علی خامنه ای درباره فروغ فرخزاد در کتاب “شب شاعران بیدل” که به تازگی منتشر شده، آمده است. این کتاب گزارش کامل دیدار تعدادی از شاعران با رهبر جمهوری اسلامی است که در سال ۱۳۸۹ برگزار شد. سخنان خامنه ای درباره عاقبت به خیری این شاعر نامدار شعر معاصر در ایران، همزمان با سالگرد قتل فریدون فرخزاد، برادر او منتشر می شود.

بر اساس این کتاب، خامنه ای در آن دیدار خطاب به شاعران حاضر گفته: “آن‌جایی که به مسائل دل و عواطف و اینها می‌پردازید، حد نگه دارید”.

رهبر جمهوری اسلامی افزوده حد نگه داشتن در شعر یعنی “آن حالت عفاف و حجاب را حفظ کنید”.

وی در توضیح بیشتری در این خصوص به فروغ فرخزاد اشاره کرده و گفته: “شعری که آن وقت فروغ فرخزاد می‌گفت، در دنیای روشنفکری آن زمان هم کسی قبول نداشت”.

خامنه ای با بیان اینکه “ما با اینها مواجه بودیم، روبه‌رو بودیم” اظهار کرده: “همین‌هایی که شب توی قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های تهران می‌نشستند و عرق‌خوری می‌کردند و آنها را از مستی روی دوش می‌کشیدند می‌بردندشان خانه، چون نمی‌توانستند بروند”.

به گفته رهبر جمهوری اسلامی، حتی این دسته از افراد هم در آن زمان “معتقد نبودند که شعر باز و عریان مثل بعضی از شعرهای فروغ فرخزاد باید گفته شود.”

 

مورد نفرت

فروغ فرخزاد شاعری در سبک شعر نوبود که با سرودن اشعاری درباره عشق و جنسیت، هم محبوبیت بالایی در میان روشنفکران و طرفداران شعر پیدا کرد و هم مورد مخالفت برخی اقشار مذهبی و روحانیونی قرار گرفت که او را به اباهه گری و فساد متهم می کردند.

او که تجربه یک خودکشی ناموفق را داشت، در بهمن ماه ۱۳۴۵ و در حالی که ۳۲ سال داشت، بر اثر تصادف درگذشت.

برادر فروغ فرخزاد به نام فریدون فرخزاد نیز یک شاعر، برنامه ساز رادیو و تلویزیون، شو من و خواننده مشهور بود که پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ از ایران خارج شد. او که یکی از مخالفان سر‌شناس جمهوری اسلامی بود، روز ۱۶ امرداد ۱۳۷۱ در خانه‌اش در شهر بن آلمان بر اثر ضربات متعدد چاقو به قتل رسید.

قتل فریدون فرخزاد به حکومت جمهوری اسلامی و در ادامه قتل سریالی مخالفان حکومت در خارج از کشور نسبت داده شد.

اکنون آنگونه که از رهبر جمهوری اسلامی نقل شده، او خواهر فریدون فرخزاد را عاقبت به خیر دانسته است.

هوشنگ اسدی که در سال های پایانی حکومت محمدرضا پهلوی مدتی را با سیدعلی خامنه ای در یک سلول زندانی بوده، پیش از این گفته بود خامنه ای در آن هنگام از فروغ “نفرت” داشت.او همچنین نوشته خامنه ای “‏تسلط خاصی به ادبیات امروز و به ویژه شعر” داشت.

به نوشته اسدی، رهبر جمهوری اسلامی در دورانی که با او هم سلول بود، فروغ فرخزاد و احمد شاملو را “دوست نداشت”.

 

تا آن ته نروید

در ادامه سخنانی که از خامنه ای در کتاب شب شاعران بیدل نقل شده، او فرهنگ حاکم بر دوران حکومت پهلوی را “مستهجن” توصیف کرده و افزوده است: “این در حالی بود که آن زمان، فرهنگ، فرهنگ دیگری بود.”

رهبر جمهوری اسلامی گفته: “اصلاً زمانه، زمانه واقعیات تخل و زشت و مستهجنی بود که حالا گوشه‌ای از آن هم در شعر بعضی از شعرای آن روز خودش را نشان داده بود.”

خامنه ای با بیان اینکه “من اسمی از بعضی شعرای زن دیگر نمی‌آورم” درباره دلیل این نام نبردن به فروغ فرخزاد اشاره کرده و گفته: “چون فروغ فرخزاد اولا مرد، ثانیا به اعتقاد من عاقبت به خیر هم شد. بعضی‌های دیگر نه، عاقبت به خیر نشدند و نخواهند شد. لذا به آنها اشاره‌ای نمی‌کنم و از آنها اسم نمی‌آورم.”

او همچنین منظور خود از حد نگه داشتن در شعر را اینگونه بیان کرده: “غرض این است که دخترهای جوان تصور نکنند که حالا اگر چنانچه بخواهند برای دلشان، برای عواطفشان، برای حسشان یک شعری بگویند، پس دیگر بروند تا آن ته ته. نه، بالاخره خوب است که آدم یک حدّی را نگه دارد.”

رهبر جمهوری اسلامی سال هاست که در دفتر خود با برپایی مراسم شب شعر، میزبان تعدادی از شاعران طرفدار حکومت و برخی شاعران فارسی زبان از کشورهایی مانند تاجیکستان و افغانستان است.

آخرین این دیدارها هفته گذشته برگزار شد که خامنه ای در آن گفت “مسائل مهمی” درکشور وجود دارد که “شعر می تواند در خدمت این مفاهیم در بیاید”.

او گفت که “جبهه استکبار” با همه “توان و قدرت تبلیغاتی‌ و تشکیلاتی “خود، در مقابل ملت ایران ایستاده و دارد کارهائی انجام می دهد”.