حمید احدی
یک هفته بعد از حلالیت طلبی رییس جمهور بابت سیاست های تورم ساز خود، سخنگوی دولت در حمله تازه ای به کسانی که تورم را جدی خوانده بودند آن ها را به توطئه چینی علیه دولت متهم کرد، در حالی که هاشمی رفسنجانی یک روز قبلش در نماز جمعه تهران خواستار آن شده بود که تورم دستاویز سیاسی نشود. رییس خبرگان در سخنان خود تاکید کرده بود که تورم دامن نظام و دین را خواهد گرفت و به همه آسیب خواهد رساند.
همزمان با دور تازه ای از حملات لفظی دولتمردان به منقدان سیاست های اقتصادی دولت، یک گروه از جناح راست ضمن حمله به منقدان دولت گرانی را مساله ای ملی خوانده و خواستار تاسیس شورائی فراتر از دولت شده تا اقتصاد کشور را رصد کند و عواقب هر سیاست را قبل از اجرا تعیین نماید. و سردبیر یک روزنامه منقد دولت پیشنهاد کرده که شورائی از باتجربه ها تشکیل شود. در همین زمان محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس که متهم به استفاده از جایگاه رییس جلسه برای هواداری از دولت شده است در یک سخنرانی با اشاره به تورم موجود در کشور گفتاگر اقدامات عاجلی برای مهار تورم صورت نگیرد در پایان سال مردم باید تورم با درصد بالایی را تجربه کنند.
محمدرضا باهنر که به عنوان دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین در نشست ماهانهء این تشکل سیاسی سخن می گفت اظهار داشت دولت معتقد بود حساب ذخیرهء ارزی ما بالاست و بنابراین باید آن را خرج کرد اما ما معتقد بودیم که این امر نباید به رشد بی‌رویهء نقدینگی مبدل شود و ما نگران این نوع هزینه‌های ناشی از فروش ارز بودیم و از این‌گونه اتفاقات در دو سال اخیر کم نیفتاده و بسیار هم بوده است.
دبیرکل جامعهء اسلامی مهندسین با اشاره به این سخن رییسجمهوری که خطاب به کابینهء خود گفته بود «من با سرعت 160 کیلومتر در جاده حرکت می‌کنم و بقیه نیز باید با همین سرعت پا به پای من حرکت کنند»، گفت: «کسی که با این سرعت می‌راند باید به همین نسبت هم در عملکرد خود دقت بیش‌تری داشته باشد، چون اگر راننده راه را نشناسد و ناهنجاری‌های آن را پیش‌بینی نکند آنگاه تصادفات خیلی وحشتناک‌تر است
آفتاب یزد نوشته از یکشنبه هفته گذشته که قدرت‌الله علیخانی عضو فراکسیون اقلیت مجلس به رئیس جمهور پیشنهاد داد در آستانه سفر به حج به خاطر برخی برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیریها، از مردم حلال‌خواهی کند تا امروز که رئیس جمهور به کشور بازگشته 6 روز می‌گذرد. در این فاصله احمدی نژاد از مردم حلا‌ل خواهی کرد و عده‌ای این حلا‌ل خواهی‌‌‌‌‌را برجسته‌ترین نکته درمصاحبه او دانستند، گروهی دیگر نوشتند حلا‌ل خواهی به تنهایی کفایت نمی‌کند
.
به نوشته این روزنامه کسانی که به خوبی ملت ایران را می‌شناسند قاعدتاً براین باورند که این ملت، به راحتی از کوتاهی‌های مسئولا‌ن می‌گذرد به‌خصوص آنکه فرد مسئول، کسی باشد که خود را نوکر ملت بنامد و طرفدارانش او را مردی از جنس مردم بدانند. کسی که از جنس مردم است و کار خود را نـوکـری مـردم مـی‌دانـد قـطـعـاً مـانـنـدسایر افراد حق اشتباه دارد و مردم هم اشتباهات را به دیده اغماض می‌نگرند؛ به‌شرط آنکه کسانی در اطراف او، سخنانی نگویند که <از جنس مردم بودن> زیر سوال برود.
مجتبی واحدی سردبیر آفتاب یزد با اشاره به سفر رییس جمهور به حج نوشته رئیس جمهور اکنون که با انرژی معنوی - ناشی از درک عرفه و قربان در سرزمین وحی- به کشور بازگشته قطعا می تواند به پذیرش حلا‌ل خواهی شجاعانه خود امیدوار باشد. اما اگر برخی حوادث سابق تکرار شود و نیز اگر بعضی از اطرافیان یا حامیان رئیس جمهور، کماکان تلا‌ش کنند که شعارهای خاکی او را با چهره‌ای افلا‌کی جایگزین کنند، شاید نتوان به پذیرش حلا‌ل خواهیهای بعدی امیدوار بود.
نامه ستاری فر
همزمان با این گفتگوها، محمد ستاری فر استاد اقتصاد دانشگاه و رییس سابق سازمان مدیریت و برنامه ریزی در نامه بلندی به رییس جمهور فاش کرد که تیم اقتصادی دولت فعلی اعتقادی به ذخیره ارزی ندارند. اهمیت این نامه که از جمله به سئوال محمود احمدی نژاد پاسخ داده که پرسیده بود “با درآمد نفت چه باید کرد” آن جاست که همزمان با اصرار مجلس برای آگاهی از ریز هزینه های دولت افشا می شود. تناقض در آمارهای مربوط به هزینه های دولت و موجودی صندوق ذخیره ارزی [ که نشان می دهد موجودی صندوق ارزی کشور نزدیک به نه میلیارد دلارست، در حالی که آمار وزارت نفت نشان از 168 میلیارد دلار درآمد در طول سه سال گذشته دارد و مجلس تنها اجازه برداشت نود میلیارد دلار را به دولت داده است] بعد از آن که وزیر سابق معدن و فلزات به آن اشاره کرد مورد اعتراض روزنامه کیهان روبرو شد اما توضیح بعدی عضو کابینه کارگزارانی کابینه محمد خاتمی نشان داد که هر آن چه گفته بر اساس آمار وزارت نفت و بانک مرکزی بوده است.
نظر ایثارگران
در اتفاقی همزمان، جمعیت ایثارگران، از گروه‌های سیاسی منتقد هاشمی نیز با صدور بیانیه‌ای ضمن تقدیر از گزارش رییس‌جمهور اعلام کرد که در این گزارش به برخی از علل دیگر تورم از جمله وعده‌های استانی، بیماری هلندی و فعالیت‌های نامتناسب با زیرساخت‌های کشور پرداخته نشده
به نوشته دنیای اقتصاد مسوولان دولتی و رهبران احزاب سیاسی، دست کم در گفتار و نوشته پذیرفته اند که کسری بودجه دولت و اشتهای سیری‌ناپذیر مدیران دولتی برای خرج کردن، سرچشمه شتاب گرفتن تورم و گرانی است. همچنین آشکار شده است که شتاب گرفتن نرخ رشد تورم پایه‌های ثبات سیاسی و اجتماعی جامعه را سست کرده و آن را به کام توفان‌های ناشناخته می‌کشاند.
به نظر دنیای اقتصاد حضور و اذعان بالاترین مقام اجرایی کشور در تلویزیون و پذیرفتن واقعیت شتابان شدن تورم و گرانی و تحلیل‌های پرشمار از سوی مقام‌های دولتی، نمایندگان مجلس قانون‌گذاری و رهبران احزاب و جمعیت‌های سیاسی، شاید این توهم را ایجاد کند که مشکل حل شده است در حالی که به نظر می‌رسد این پندار و این وضعیت نه تنها خطرات تورم و گرانی را کاهش نمی‌دهد، بلکه می‌تواند تهدیدها را افزون‌تر کند.
کمیتهء اقتصادی جمعیت ایثارگران در پاسخ به درخواست رییس جمهوری در گفت‌وگوی تلویزیونی مبنی بر ارایهء راه‌حل دربارهء تورم، در یک بیانیهء تحلیلی، راهکارهای کوتاه‌مدت بخش پولی تورم را به دولت پیشنهاد کرد.
جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی تاکید کرد: «گزارش رییسجمهوری نباید به دستاویزی برای جریان‌های سیاسی کشور که غیرمنصفانه قصد تخریب خدمات دولت و تصفیهء حساب‌های سیاسی و جناحی دارند، مبدل شود، زیرا اگر بخواهیم کارنامهء گرانی‌ها را بررسی کنیم تورم‌های 2⁄35 درصدی در سال 1373 و 4⁄49 درصدی در سال 74 از اذهان قابل مرور خواهد بود که موجب بازگشت مسوولان دولت وقت از سیاست‌های موسوم به تعدیل اقتصادی شد. گرانی یک مسالهء ملی بوده و آنچه مسلم است این‌که رییسجمهوری فعلی عزم جدی برای کاستن آن دارد.»جمعیت ایثارگران افزود: «یقینا اگر مجلس هفتم نبود امروز گرانی‌ها بیداد می‌کرد.
جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، ضمن ارایهء تحلیل تفصیلی وضعیت اقتصادی کنونی کشور، در پایان بیانیهء خود و ذیل عنوان «پیشنهاد اساسی» آورده است: «مطالعهء اجمالی فرآیند تصمیم‌گیری در دولت،این شائبه را ایجاد می‌کند که ستاد اقتصادی دولت از فقدان فرمانده واحد رنج می‌برد. این معضلی است که همهء دولت‌های بعد از انقلاب با آن روبه‌رو بوده‌اند. سیاستگذاری‌ها باید در یک بسته و مجموعهء منسجم و سازگار و جامع دیده شود و هر دستگاه نخواهد با بخشی‌نگری فقط معضلات بخش خود را برطرف کند. مثلا دیدگاه دیرینهء وزارت بازرگانی با وزارت صنایع و معادن بر سر تعرفه‌ها با یکدیگر متفاوت باشد.
در بیانیه این گروه هوادار دولت آمده بی‌ثباتی در سیاستگذاری‌ها بازار کالا را متاثر می‌کند. بدیهی است هرکس در دولت فرماندهی اقتصادی را برعهده گرفت، سایر مدیران اجرایی باید خود را با او هماهنگ کنند و او هم در قبال تصمیمات کلان خود مسوولیت‌پذیر باشد. هیچ دستگاهی سر خود و بدون هماهنگی اجازهء سیاستگذاری بخشی هم نداشته باشد و علاوه بر آن اقتصاد کشور نیازمند شورای هماهنگی فراتر از مجموعهء دولت است تا عواقب اتخاذ هر سیاست قبل از اجرا، کارشناسی شده و رایزنی‌های لازم صورت گرفته باشد. این شورا باید اقتصاد کشور را رصد کرده و مراتب دولت را در جریان آثار اتخاذ تصمیماتش قرار دهد.
مجلس با تجربه ها
اعتماد ملی در گزارش اصلی خود نوشته اقتصاد ایران روزهای خوبی را تجربه نمی‌کند. باید این واقعیت را پذیرفت. شاید در کمتر دورانی در 27 سال گذشته این اتفاق رخ داده باشد که گروه‌های متعدد کارشناسی نسبت به آینده اقتصاد ایران با یک نگرانی بزرگ و عمیق سخن بگویند. البته برای اقتصادی که به نفت وابسته است باید همیشه در انتظار روزهایی نه‌چندان خوشایند بود ولی این واقعیت را نیز باید یادآور شد که در چند سال گذشته بسیاری از کارشناسان و مسوولان اقتصادی با این باور که باید سهم نفت را در اقتصاد کاهش داد، به سمت طراحی راهبردهای اقتصادی حرکت کردند.
علی صالح آبادی سردبیر همبستگی در سرمقاله این روزنامه نوشته از رییس‌جمهور درباره مدل اقتصادی اش سوال شد، او پاسخ داد برنامه‌ها را بر اساس مدل اقتصادی ایرانی و اسلامی تنظیم کرده بدون آنکه بگوید ویژگی‌ها و مشخصات چنین سیستم اقتصادی چیست و چگونه باید اجرا شود و آیا او در حال حاضر از چنین الگویی پیروی کرده است یا خیر؟ حرف‌های کلی زدن و خود را طرفدار ارزش‌های دینی و انقلابی معرفی کردن در صورتی که توا‡م با عمل نباشد در بلندمدت به ضد خودش تبدیل می‌شود.
این روزنامه نگار با اشاره به گفته های دیروز هاشمی رفسنجانی نوشته تشکیل مجلس باتجربه‌ها را نقطه‌عطفی در تاریخ ایران برای برون‌رفت از بحران‌های داخلی و خارجی است مجلس که در گام اول ائتلاف، در گام دوم معرفی و حمایت از باتجربه‌ها و در گام سوم مشارکت دادن تحریمی‌های انتخاباتی است که تعداد آنان حدود 20 میلیون نفر گفته شده که معمولاً به‌دلایل گوناگون در انتخابات شرکت نمی‌کنند.