همزمان با اعلام رسمی مقام‌های جمهوریاسلامی درباره مذاکرات مستقیم با آمریکا و حضور بازرسان آژانس٬ یک مقام وزارت خارجه گفته است که در صورت تصویب مجلس٬ جمهوریاسلامی از توافق ژنو خارج خواهد شد.
عباس عراق‌چی٬ معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و از اعضای ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای جمهوریاسلامی٬ در یک سخنرانی٬ با اشاره به طرح مجلس برای غنی‌سازی تا سطح ۶۰ درصد٬ چنین گفته است: “این ایده‌ای است که در مجلس مطرح شده و هر چه توسط مجلس تصویب شود و روال قانونی خود را طی کند، برای ما لازم‌الاجرا است و ناچار به اجرا هستیم. تصمیم‌گیری در دست مجلس است. باید دید که جزییات این طرح چگونه است. تا آنجایی که می‌دانم این طرح مشروط به این است که اگر توافق ژنو اجرایی نشود، تصویب شود. هر چه مجلس تصویب کند ما تابع هستیم و اگر تصمیم بگیرند که با تصویب این قانون، توافق ژنو اجرایی نشود، تابع هستیم”.
اشاره عراق‌چی به طرحی است که توسط صد نفر از نمایندگان مجلس امضا و به هیات رییسه مجلس نیز تحویل داده شده است. براساس آن‌چه در مقدمه این طرح آمده “در صورتی که طرف غربی به توافقات عمل نکند و درصدد اعمال تحریم‌های جدید باشد و حقوق ملت ایران را رعایت نکنند، در این صورت دولت ملزم است که غنی‌سازی را تا مرز۶۰ درصد ارتقا دهد”.
برخی از نمایندگان مجلس گفته‌اند که این طرح٬ در مقابله با طرح برخی سناتورهای آمریکایی برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران٬ تهیه شده است. دولت باراک اوباما اعلام کرده که با وضع تحریم‌های جدید علیه ایران مخالف است و در صورت تصویب چنین طرحی٬ رییس‌جمهور آمریکا آن را وتو خواهد کرد.
این سخنان در حالی بیان شده که عراق‌چی در سخنرانی خود٬ خبر از آن داده که جمهوریاسلامی در حال مذاکره مستقیم با آمریکا در زمینه مسایل هسته‌ای است: “ما در حال این مذاکره هستیم و در حاشیه تمامی مذاکرات با ۱+۵ که در دوره اخیر انجام شد مذاکره مستقیم با هر شش کشور از جمله آمریکا در دستور کار بود. این موضوع گفته شده و آن را پنهان نکردیم. هم در نیویورک، هم در ژنو و هم در وین و هم در جلسات کارشناسی این نشست‌ها انجام شده و مذاکرات مستقیم جدی دوجانبه با آمریکایی‌ها داشتیم زیرا بسیاری از تحریم‌هایی که باید برداشته شود، تحریم‌های یکجانبه‌ای است که از جانب آمریکا انجام شده بنابراین گفت‌وگوها بیشتر باید با آنها صورت بگیرد و این گفت‌وگوها را پنهان نکردیم و ادامه پیدا خواهد کرد اما موضوع صرفا موضوع هسته‌یی است”.
اشاره عراق‌چی به مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا٬ چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که علی‌اکبر ولایتی٬ وزیر اسبق امورخارجه و مشاور امور بین‌الملل آیت‌الله خامنه‌ای٬ خواستار آن شده بود که جمهوریاسلامی با اعضای گروه ۱+۵ مذاکرات جداگانه داشته باشد: “ما باید با کشورهای مختلف به صورت جداگانه صحبت کنیم زیرا هر کدام از این کشورها خصوصیت و منافع خاص خودشان را دارند. اگر دولت با تک تک این شش کشور به اقتضا تعامل و مذاکره دو به دو نداشته باشد، از روش درستی استفاده نکرده است”.
پیش از این محمدجواد ظریف٬ وزیر امورخارجه٬ در گفت‌وگویی با روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست٬ گفته بود که پس از تحریم‌های اخیر آمریکا٬ با کری گفت‌وگویی تلفنی داشته است که البته ترجیح می‌دهد” گفت‌و گوهای خصوصی، خصوصی باقی بماند”. به گفته ظریف “این اولین باری نیست که لازم دیده‌ایم که هم در گفتوگوهای علنی و هم در گفتوگوهای خصوصی” شرکت کنیم.
مذاکرات هسته‌ای اخیر٬ باعث شده که برای نخستین بار در بیش از سه دهه گذشته، ایران و آمریکا٬ به طور مستقیم و در سطح بالا با یکدیگر گفت‌وگو کنند. این گفت‌وگوها از تماس تلفنی روحانی و اوباما در زمان برگزاری اجلاس عمومی سازمان ملل آغاز شد و سپس با گفتوگوهای ظریف و کری ادامه یافت.
آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوریاسلامی٬ پیش از این گفته بود که گرچه به آمریکا خوش‌بین نیست٬ اما از نظر وی مانعی ندارد که پیرامون برنامه هسته‌ای با آمریکا گفت‌وگو شود. وی البته پس از بازگشت روحانی به ایران از سفر نیویورک٬ تماس تلفنی با اوباما را نادرست توصیف کرده بود.
همزمان با این تحولات٬ علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی٬ با اشاره به بازدید بازرسان آژانس بین‌المملی انرژی اتمی از تاسیسات آب سنگین اراک و معدن اورانیوم گچین در بندرعباس٬ گفت: “ایران به این دلیل اجازه بازدید از نیروگاه اراک را صادر کرد که به دنبال شفاف سازی است؛ در واقع برای پاک کردن بهانه ها اجازه دادیم بازدید مدیریت شده انجام دهند”.
وی تاکید کرده که میان “بازدید” و “بازرسی” تفاوت وجود دارد و “بازدیدهای مدیریت شده” از خواسته‌های یوکیا آمانو٬ مدیرکل آژانس است.
معدن گچین به همراه ساغند یزد دو معدن شناخته‌شده استخراج سنگ اورانیوم در ایران هستند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های خود بارها به آنها اشاره کرده است. در معدن گچین، واقع در نزدیکی روستای گچین در استان هرمزگان، یک کارخانه تغلیظ سنگ اورانیوم برای تولید کیک زرد وجود دارد. ظرفیت تولید اورانیوم معدن گچین ۲۱ تن کیک زرد در سال است.
