ایران به لحاظ ذخایر منابع انرژی کشور بزرگی محسوب می شود. این کشور اسلامی دارای پنجمین ذخیره بزرگ نفتی و دومین ذخیره گازی در جهان است، ولی تولید نفت خام آن به شدت با رکود مواجه شده. درحالی که ایران در سال ۲۰۱۱، دومین صادرکننده نفت در سازمان اوپک بود، امروزه براساس آخرین آمار این سازمان، با تولید روزانه ۲ ممیز ۶۴ میلیون بشکه نفت به مکان پنجم نزول کرده.
تحریم های آمریکا و اروپا از اواخر سال ۲۰۱۱ تأثیر شدیدی بر صنعت نفت ایران که ۸۰ درصد صادرات و بیش از ۵۰ درصد از درآمد این کشور را شامل می شود گذاشته است. تدابیر اتخاذ شده تنها در کوتاه مدت تأثیرات خود را نشان نخواهند داد. کاهش سرمایه گذاری در حوزه های نفتی و دسترسی محدود به فن آوری های جدید باعث شده تا صنعت نفت ایران به شدت پسرفت کند. هدف تحریم ها جلوگیری از صادرات نفت و واردات فرآورده های نفتی و همچنین ممنوعیت سرمایه گذاری در ایران و توقیف جریانات مالی شرکت های ایرانی در مبادله با کشورهای اروپایی و آمریکاست. با این حال، واشنگتن اخیراً معافیت از ممنوعیت واردات نفت ایران را بار دیگر برای چین، هندوستان، کره جنوبی و شش کشور دیگر صادر کرده است. این معافیت ها برای ژاپن و ۱۰ کشور اتحادیه اروپا نیز صادر شده. درعین حال، این کشورها موظف اند واردات خود از ایران را کاهش دهند.
سال گذشته صادرات ایران بین یک میلیون تا یک و نیم میلیون بشکه کاهش نشان داد. به گفته وزارت انرژی آمریکا، درآمد ایران از ۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ به ۶۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ کاهش یافت. واشنگتن درنظر دارد میزان صادرات ایران را به حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز تقلیل دهد. تحریم های غربی به لحاظ کمیتی به واقع تأثیرگذار بوده اند، ولی ایران همچنان یکی از صادرکنندگان اصلی نفت است. درهمین راستا، تحریم ها با شیوه های “خلاقانه” توأم گشته اند و باعث شده تا توان تولید ایران به شکلی قابل توجه کاهش یابد.
به گفته آژانس بین المللی انرژی، تولید بالقوه از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ از یک میلیون بشکه به ۲ ممیز ۳۸ بشکه خواهد رسید. این درحالی است که بیش از نیمی از تولیدات نفت خام از ذخایری حاصل می شود که طی ۷۰ سال اخیر کشف شده اند. بیشترین میزان تولید به سال ۱۹۷۴ بازمی گردد: در حدود ۶ میلیون بشکه.
ازسوی دیگر، برای پاسخگویی به تحریم های غربی، توان پالایشی این کشور نیز به طور ثابت درحال توسعه بوده. به علاوه، براساس یکی از تحلیل های مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد، جریاناتی در میان نخبگان سیاسی وجود دارد که معتقدند باید از تحریم ها به عنوان فرصتی استفاده کرد تا وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش یابد.
منبع: نویه زورشر سایتونگ
