با نزدیک شدن به روز ۱۲ شهریور ماه، موعد آغاز به کار چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، تب و تاب انتخاب شهردار بیش از پیش بالاگرفته است. مخصوصا حالا که علنی شده محمدباقر قالیباف، نه تنها برای تداوم حضور در شهرداری بی‌تمایل نیست بلکه اصرار دارد. از سوی دیگر امید به جلوگیری از انتخاب مجدد او با توسل به یکی از مواد قانونی شوراها رنگ باخته است. اصلاح‌طلبان هم بر سر انتخاب محسن هاشمی به توافق رسیده و اصولگرایان را سخت به تکاپو انداخته‌اند. رسانه‌های اصولگرایان و صدا و سیما در روزهای اخیر پرتعداد و مداوم با چهره‌هایی از این جناح گفت‌وگو می‌کنند که با بازگشت مدیرعامل سابق متروی تهران به مدیریت شهری مخالفند. جالب این که صدا و سیما هم در این بازی، یارِ آنهاست.
صدا و سیما در اختیار
آخرین شهردار تهران پیش از قالیباف، با یک جهش بزرگ از خیابان بهشت به پاستور رفته و رییس‌جمهور شده بود، بنابراین دست اعضای وقت شورای شهر تهران باز بود تا به فکر جانشینی برای او باشند؛ جانشینی که امسال می‌خواست تجربه موفق احمدی‌نژاد را تکرار کند و نتوانست. حالا او به جز فراکسیون در اقلیت حامیانش، مدافعی تمام قد برای تداوم حضور در سمت شهرداری تهران ندارد. اصلاح‌طلبان شورا که آب پاکی را روی دستش ریخته و او را حتی در میات گزینه‌های مدنظر قرار ندادند. پس چاره قالیباف برای ماندن، بده و بستان با اصولگرایانی است که دل خوشی از آنها ندارد و معتقد است اگر در حمایت از او کوتاهی نکرده بودند، حالا جای حسن روحانی نشسته بود. اما این بار چه تضمینی هست که اصولگرایان در حمایت از قالیباف با تمام توان به میدان بیایند و از همه ظرفیت‌های پیدا و پنهان استفاده کنند؟ تا به این جای کار، نسخه مشاوران شهردار مشهدی تهران، بزرگ کردن خطر دشمن مشترک است؛ محسن هاشمی که دولت احمدی‌نژاد وادار به استعفایش کرد. او پسر آیت‌اللهی است که اگرچه ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده دارد اما کیست که نداند زاویه نگاه او با قرائت اصولگرایان از حکومتداری تا چه اندازه افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل بود که هم هاشمی پدر را در انتخابات ریاست‌جمهوری رد صلاحیت کردند و هم هاشمی پسر را در انتخابات شورای شهر.
به این ترتیب صدا و سیما در برنامه اخیر “دیروز، امروز، فردا” و با موضوعیت انتخاب شهردار تهران، علیرضا دبیر و رضا تقی پور از اصولگرایان شورا را دعوت کرد که هر دو و به خصوص اولی از حامیان شهردار فعلی تهران هستند. جالب این که همین برنامه در تیر ماه وقتی به موضوع شورای شهر می‌پرداخت، باز مهمانان از جمع اصولگرایان شورا انتخاب شده و مرتضی طلایی و پرویز سروری حضور داشتند. سردار طلایی، یار قدیمی سردار قالیباف در دوران فرماندهی نیروی انتظامی و سرحلقه حامیان شهردار در شورای شهر سوم و چهارم است.
طلایی در آخرین گفت‌وگویش صراحتا با شهردار شدن محسن هاشمی مخالفت کرده است: “بنده به بیت آیت‌الله هاشمی و خود محسن هاشمی احترام قائلم ولی به نظر می‌رسد حضور هاشمی در سنگر شهرداری به دلایل گوناگون نه به مصلحت خودش است نه به مصلحت شهر. حضور وی شمشیر دو لبه است که احتمال دارد به شهرداری و حتی بیت آیت‌الله هاشمی آسیب بزنند.”
او تلویحا هاشمی را “یک بعدی” نامیده که نمی‌تواند با همه ارکان‌های کشور تعامل داشته باشد و مدعی شده است: “آقای روحانی رئیس‌جمهوری کشور نظر مثبت دارد که قالیباف در شهرداری باقی بماند. به طور کل دولت با حضور قالیباف در شهرداری موافق است.”
حمایت دولت از قالیباف یا ترفند رسانه‌ای؟
ادعای حمایت روحاین از قالیباف، منحصر به طلایی نیست. در روزهای اخیر به یکباره اظهارنظرهایی از اعضایی کابینه در حمایت از قالیباف، در صدر اخبار قرار گرفت تا این سوال به وجود بیاید که آیا دولت در پی حمایت از تداوم شهرداری قالیباف است؟
ابتدا حضور اکبر ترکان، مشاور ارشد روحانی در جلسه شورای شهر از سوی طیف خاصی از رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت و این گونه تفسیر کردند که “حضور ترکان در جلسه شورا را پیام حمایت روحانی از قالیباف” است. ضمیمه این تحلیل اظهارنظری از ترکان بود که عنوان می‌کرد: “قالیباف در مدیریت و اجرای پروژه‌های مختلف با قدرت در تهران کار خود را شروع و به اتمام رسانده است که این یکی از شاخص‌های مهم محسوب می‌شود. عملکرد وی مثبت و قابل دفاع است ضمن اینکه وی در اجرای پروژه‌های عمرانی بی‌نظیر بوده است.”
همچنین از قول مشاور عالی رئیس‌جمهور آورده بودند که “قالیباف دوست صمیمی بنده است که از سالها پیش وی را می‌شناسم. بنده زمانی که استاندار ایلام بودم، قالیباف با سن ۱۸ سالگی فرمانده تیپ بود که از همان موقع با وی آشنا بودم.”
چند روز بعد، خبرگزاری فارس از این هم پیشتر رفت و از قول یک منبع آگاه از جلسه محرمانه ترکان با قالیباف خبر داد: “ بحث‌های متعددی در جلسه اشاره شده مطرح شد که در ادامه اکبر ترکان خطاب به محمدباقر قالیباف شهردار تهران تأکید کرد: شما باید در شهرداری تهران بمانید و برنامه‌های خود را ادامه دهید. در این جلسه اکبر ترکان مشاور عالی حجت‌الاسلام روحانی به محمد باقر قالیباف تأکید کرد چنانچه نیاز باشد ما نیز آمادگی داریم از شما در شهرداری حمایت کنیم.”
اما همه اینها از سوی اکبر ترکان تکذیب شده است: “من به عنوان رئیس شورای عالی فنی شهرداری تهران […] برای تصویب نظام فنی و اجرایی شهرداری تهران به شورای شهر رفتم. […] از ما دعوت کردند که برای دفاع از لایحه به شورای شهر برویم و ما نیز برای دفاع از لایحه به شورای شهر رفتیم. الحمدالله آنها هم رای دادند و مورد تصویب قرار گرفت. اصلا رفتن ما به شورای برای تصویب این لایحه بود، بنده نه بر له و نه بر علیه هیچیک از کاندیداهای شهرداری تهران نظر نداده‌ام.”
او اضافه می‌کند: “بله بنده با آقای قالیباف رفیق هستم و این رفاقت به زمان جنگ باز می‌گردد. آن قالیبافی که با سر و روی خاکی در خط مقدم جبهه حضور داشت. اما با من با محسن هاشمی هم دوست و رفیق هستم. وقتی من وزیر دفاع بودم ایشان رئیس سازمان دفاع بودهاند و ایشان طراح یک کارخانه سوخت موشکی در آن زمان بودند و ما با هم همکار بودیم. بنده برای هر دوی این بزرگواران احترام قائل هستم، اما اینکه شهردار تهران چه کسی بشود، در دستور کار ما نبوده است. ما اصلا برای کار دیگری به شورای شهر رفته بودیم.”
اما خبرهای دیگری از این دست هم منتشر شده که تاکنون نسبت به جهت‌دار بودن آنها و یا این که حاوی پیام حمایت دولت از قالیباف بودنشان، تاییدیه و یا تکذیبیه‌ای در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است. از جمله این که عنوان شده حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی “از همت و تلاش دکتر قالیباف و همکارانش در جهت توسعه جامع شهر و اهتمام ویژه به سلامت شهر و شهروندان تقدیر و اظهار امیدواری کرد که با حضور دکتر قالیباف طی چهار سال اینده در مسند شهردار تهران فعالیت های سلامت محور شهرداری نیز ادامه یابد.”
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در مراسم افتتاح استودیو موزه موسیقی ایران ابراز امیدواری کرد که “تهرانی‌ها در دوره جدید همچنان از خدمات دکتر قالیباف به عنوان شهردار بهره‌مند باشند.”
تکاپوی اصولگرایان و روزهای حساس در پیش رو
احمد مسجدجامعی، سر لیست اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر که بخت بالایی هم برای ریاست شورا دارد، در گفت‌وگویی با روزنامه شرق، نگاه محسن هاشمی به مدیریت شهری را کاملا کارشناسانه و غیرسیاسی دانسته است: “محسن هاشمی انصافا جامع‌ترین برنامه را داشت و روی برنامه‌اش خیلی کار شده بود. مطالعات عمیقی پشت برنامه‌اش بود و گزارش‌هایش همراه با اسناد بود و برنامه تطبیقی تهران را با برخی پایتخت‌های دیگر ارایه کرده بود. علاوه بر برنامه جامع، محسن هاشمی توان و تجربه خود را در مدیریت شهری نشان داده است و کسی در توانایی‌اش تردیدی ندارد. او تجربه صنعتی هم در دفاع مقدس دارد و انصافا اهل همکاری با همه گروه‌ها و جناح‌هاست.”
اما برخی اصولگرایان با او موافق نیستند. مهدی کوچک‌زاده، نماینده مجلس در تحلیل مدنظر بودن محسن هاشمی از سوی اصلاح‌طلبان شورا می‌گوید: “با این کار پیغام درگیری و دعوا می‌دهند و نمی‌شود کسی را پیشنهاد داد برای شهرداری که همین مجلس صلاحیت او را به عنوان شورای شهر رد کرده است. که این موضوع حاکی از بی‌قیدی و عدم پایبندی به منافع مردم است.”
او اضافه می‌کند: “دوستان ما در شورای شهر این تصور باطل را از ذهن خود بیرون کند که اگر شورای شهر و شهرداری را بگیرند و پس از آن اکثریت مجلس را فتح کند می‌توانند ریاست‌جمهوری را برای خود حفظ کنند.”
حسین نجابت، دیگر نماینده اصولگرای تهران هم با اشاره به هم‌نظری مجمع نمایندگان تهران و اصولگرایان شورا، قالیباف را “شایسته‌ترین فرد برای مدیریت شهری” می‌داند.
فاطمه رهبر از جمع نمایندگان موضعگیری صریح‌تری دارد: “کارآمدی برنامه ریزی و تجربه و همینطور سابقه کاری و سیاسی فرد مورد نظر در انتخاب شهردار موثر است. چه بسا سابقه سیاسی در اولویت است. به طوری که معتقدیم اگر فردی سابقه سیاسی خوبی نداشته باشد و در جریانات فتنه نقشی داشته باشد باید از او پرهیز شود.”
حمید رسایی هم به اصلاح‌طلبان پیام می‌دهد که “کسی که توسط مجلس شورای اسلامی در انتخابات شوراها رد صلاحیت شود گزینه خوبی برای شهرداری تهران نیست و اعضای شورای شهر باید به این موضوع توجهی ویژه‌ای داشته باشد.”
روزهای آینده چهره‌های دیگری نیز به میدان خواهند آمد تا رقابت انتخاب شهردار پایتخت داغ و داغ‌تر شود. بعید نیست که مخالفت‌ها و حمایت‌هایی دور از انتظار هم در راه باشد، مانند سید مصطفی میرسلیم از چهره‌های پرسابقه حزب موتلفه که با انتشار مقاله‌ای در روزنامه اطلاعات، قالیباف را به باد انتقاد گرفت. پارلمان شهری در آغاز چهارمین دوره‌اش، آبستن اتفاقات بسیاری است.
