آرش سمیعی
چند ساعت پس از آنکه دانش‌جعفری وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد برای آخرین بار خبر تغییر شیبانی را “یک شایعه کهنه” خواند، الهام سخنگوی دولت بالاخره اعتراف کرد که به‌رغم همه تکذیب‌های چند هفته گذشته رئیس بانک مرکزی تغییر خواهد کرد. در هفته‌های اخیر معاونان احمدی نژاد و دیگر مسئولان بارها این تغییر را تکذیب کرده بودند و حتی هفته گذشته سعیدلو معاون اجرایی احمدی نژاد تغییرات در دولت را پایان یافته دانسته بود. گفتنی است روزنامه اینترنتی روز یک ماه قبل، از تغییر شیبانی و جانشینی مظاهری به جای وی خبر داده بود.
ابراهیم شیبانی هفتمین عضو کابینه احمدی نژاد است که صندلی خود را به دیگری می‌دهد. او سومین عضو دولت است که قربانی دور جدید تغییرات در دولت نهم شده است و اکنون در پایان دومین سال فعالیت خود باید از این کابینه خداحافظی کند. در این دو سال فعالیت دولت اصولگرا بارها اخباری در خصوص اختلاف نظر وی با احمدی نژاد، به ویژه در زمینه برداشت‌های بی‌رویه از حساب ذخیره ارزی و افزایش نقدینگی در جامعه مطرح شده بود و حتی گاهی رسانه‌ها احتمال کناره‌گیری وی از سمت خود را مطرح کرده بودند. اما این‌بار گویا رفتن شیبانی کاملا جدی است و حتی محافظه‌کاری وی در انتقاد از روش‌های ضد اقتصادی احمدی نژاد نیز دیگر به داد او نخواهد رسید.
چهار هفته تایید و تکذیب
اخبار مربوط به تغییر رئیس بانک مرکزی دولت نهم در هفته‌های اخیر آنقدر ضد و نقیض بود که حتی پس از بیان صریح این تغییر از زبان سخنگوی دولت نیز رسانه‌ها در اعلام صریح تغییر رئیس بانک مرکزی تردید داشتند. چرا که شب گذشته دانش جعفری وزیر اقتصاد این خبر را شایعه خوانده بود و صبح فردا سعیدلو معاون اجرایی احمدی نژاد آن را تکذیب کرده بود. حتی چند ساعت پیش از آنکه الهام خبر تغییر شیبانی و جانشینی مظاهری را اعلام کند، خبرنگاران وقتی از مظاهری در خصوص احتمال انتصاب او به عنوان رئیس بانک مرکزی پرسیدند، اینگونه جواب شنیدند: “این مسئله شایعه است.”
علی سعیدلو، معاون اجرایی احمدی نژاد هم در پاسخ به این سوال که آیا مظاهری با حکم رئیس‌جمهور، رئیس کل بانک مرکزی شده است یا خیر، گفته بود که “چنین چیزی صحت ندارد” داود دانش‌جعفری، وزیر امور اقتصاد و دارایی نیز در این مورد گفته بود: “استعفای رئیس کل بانک مرکزی و جایگزینی فرد دیگری به جای وی شایعه است و من هم آن را شنیده‌ام؛ این شایعه از حدود دو سال پیش تاکنون مطرح است.”
این سردرگمی در رسانه‌ها به یک “ناهماهنگی آشکار در بدنه دولت” تحلیل شد و صاحبنظران این وضعیت را نشانه آشکاری از تصمیم‌های خلق‌الساعه احمدی نژاد دانستند؛ تصمیماتی که حتی اعضای کابینه هم از قبل از اعلام عمومی از آنها خبر ندارند.
اما در نهایت روز گذشته با وجود آنکه مطبوعات از بی‌خبری شیبانی درباره رفتن از بانک مرکزی خبر داده بودند، غلامحسین الهام، سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران اعلام کرد: “شیبانی استعفا داده و رئیس‌جمهوری هم پذیرفته است.”
الهام در حالی از کلمه استعفا استفاده کرد که پیش از این هم درباره وزیر نفت آن را به کار برده بود، اما این موضوع به سرعت از سوی وزیری هامانه تکذیب شد. وزیر سابق نفت تصریح کرد که استعفا نداده و احمدی نژاد او را برکنار کرده است. مطبوعات ایران حتی در خصوص طهماسبی وزیر صنایع نیز از اصطلاح “استعفای دستوری” استفاده کردند، به خصوص وقتی که متن استعفانامه وی که در واقع نوعی انتقاد آشکار از احمدی نژاد و دولت بود، انتشار یافت.
حال به نظر می‌رسد رفتن شیبانی از بانک مرکزی هم به خاطر استعفای خودخواسته وی نیست، بلکه در قالب برکناری یا استعفای دستوری صورت گرفته است.
در همین حال، خبرها از انتصاب طهماسب مظاهری، مدیرعامل بانک توسعه صادرات و وزیر سابق اقتصاد و دارایی به سمت رئیس کلی بانک مرکزی حکایت دارد. الهام نیز با تایید این خبر گفته است: “تعیین مظاهری به‌عنوان رئیس کل جدید بانک مرکزی در مرحله نهایی است و رئیس جمهور پس از تشکیل مجمع عمومی بانک مرکزی در روز سه‌شنبه حکم او را صادر خواهد کرد. بدیهی است تا زمان صدور حکم رئیس‌کل جدید بانک مرکزی از سوی رئیس جمهور، شیبانی همچنان به کار خود در این سمت ادامه خواهد داد. “
از طرفی ابراهیم شیبانی نیز در واکنش به اخبار مربوط به احتمال انتصاب وی به‌عنوان نماینده ایران در بانک جهانی، گفت: “بنده هیچ علاقه ای برای رفتن به بانک جهانی ندارم. من در گذشته در بانک جهانی فعالیت داشته‌ام ولی در حال حاضر هیچ تمایلی برای رفتن به آنجا‌ندارم و این موضوع را به رئیس جمهوری نیز اعلام کرده‌ام.”
شیبانی همچنین در پاسخ به این سوال که اگر رئیس جمهور دستور دهند شما قبول خواهید کرد یا خیر؟ گفت: بنده گفتم علاقه ای به رفتن ندارم. براساس اخبار منتشر شده در سایت‌ها، احمدی نژاد قصد داشت پس از تعیین جانشین شیبانی در بانک مرکزی وی را به سمت نمایندگی ایران در بانک جهانی و یا مسوول شورای عالی مدیریت و برنامه‌ریزی اقتصاد منصوب کند.
اکنون با توجه به ادعای الهام در خصوص استعفای شیبانی، باید منتظر انتشار متن استعفای وی بود. رئیس پیشین بانک مرکزی ساعتی پیش از اعلام پذیرش استعفای وی از سوی الهام در مصاحبه با فارس با بیان اینکه “سخنگوی دولت درباره استعفای من اظهار نظر کند”، افزوده بود: “بانک مرکزی در دوران تصدی من در این سمت عملکرد بسیار خوبی داشته و من به زودی عملکرد بانک مرکزی را به مردم گزارش خواهم کرد.”
می‌توان از حالا حدس زد که متن استعفای شیبانی نیز، همانند متن استعفای طهماسبی وزیر پیشین صنایع و معادن، گوشه‌ای دیگر از اوضاع نابسامان امور اجرایی و اقتصادی در دولت نهم را فاش کند.