زبیگنیو برژینسکی
سیاست فعلی ایالات متحده نسبت به سرکوب حکومت ایران به هیچ وجه دارای رویکرد واقع گرایانه نیست و می تواند در خاورمیانه ایجاد درگیری کند.
این سیاست بی شک راه تهران برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را هموار خواهد کرد. امروز تنها نتیجه ای که از سیاست ترکیبی “چماق و هویج” [به عنوان گزینه ای درعین حال دیپلماتیک و نظامی که هم زمان روی میز مذاکره قرار دارد] حاصل می شود این است که تمایل ایران به دستیابی به زرادخانه اتمی را صدچندان می کند.
این یک مشکل بزرگ است. سیاست چماق و هویج بیشتر برای چهارپایان جوابگوست، نه برای کشورهایی که مواضع جدی دارند. اگر کاخ سفید سیاست تهدیدآمیز خود مبنی بر مداخله نظامی علیه ایران را فراموش کند و در پی تغییر حکومت تهران نیز نباشد، بی شک احتمال موفقیت ایالات متحده در این زمینه بیشتر خواهد بود.
کشورهای بسیاری هستند که می توانند خیلی سریع به یک کشور اتمی تبدیل شوند. برزیل، آرژانتین و آفریقای جنوبی نیز برنامه های تسلیحات هسته ای داشتند، ولی هر یک به دلایل مختلف از برنامه های خود صرف نظر کردند. اگر ایالات متحده این کشورها را نیز به مانند ایران تهدید به تغییر حکومت یا مداخله نظامی کرده بود، بی شک هیچ یک از آنها از برنامه اتمی اش چشم پوشی نمی کرد. با این حال، زمانی که سیاست چماق و هویج نمی تواند کشورهایی مانند هند و پاکستان را به تعلیق برنامه های تسلیحاتی شان مجاب کنند، می بینیم که ایالات متحده موضعی متفاوت اتخاذ می نماید و تصمیم می گیرد روابط خود را با دو کشور بهتر کند تا اینکه به اتخاذ رویکردهای خصمانه و جنگ طلبانه روی آورد. این رفتار چه تأثیراتی بر رفتار دولتمردان ایرانی خواهد گذاشت؟
رفتار نتیجه بخش و پرفایده ای که در قبال ایران می توان اتخاذ نمود این است که منافع و امنیت آن را درست به مانند منافع و امنیت خود به رسمیت بشناسیم. یک حمله هوایی توسط امریکا یا اسراییل علیه تأسیسات اتمی ایران تنها به تأخیر این برنامه، نه نابودی کامل آن، خواهد انجامید. در هر دو حالت، این ایالات متحده است که مسؤول اقدامات تلافی جویانه احتمالی ایران خواهد بود. مطمئناً چنین اقداماتی از سوی ایران به شدت در خاورمیانه و همچنین در افغانستان ایجاد بی ثباتی خواهد کرد، جریان نفت قطع خواهد شد و قیمت آن به شکلی سرسام آور افزایش خواهد یافت.
با توجه به اهداف مشخص ایران [دستیابی به فن آوری صلح آمیز هسته ای و تجزیه و تحلیل موضوعات گسترده درخصوص روابط ایران و امریکا]، می توان با اتخاذ یک سیاست واقع گرایانه از این شیوه بهره برد و معلوم کرد که چه نتایجی را می توان به دست آورد و راه های به دست آوردن آن کدام اند. ایالات متحده باید نشان دهد که توان و ظرفیت گفتمان را دارد و البته بدون وضع هیچگونه پیش شرطی از جانب دو طرف؛ ولی می تواند این گزینه را نیز برای خود حفظ کند که در صورتی که ایران سازش ناپذیر ظاهر شود، مذاکرات متوقف خواهند شد. همچنین می توان درخصوص این مهم که در صورت تعلیق غنی سازی از سوی ایران، کلیه تحریم های اقتصادی و مجازات های مالی نیز پایان خواهند یافت به مذاکره نشست و بر تحقق آن تأکید کرد.
اتخاذ یک رفتار انعطاف پذیر و قابل توجه می تواند دورنماهای یک توافق بین المللی درخصوص برنامه اتمی مستقل ایران را پررنگ تر کند و احتمال انحراف ناگهانی این برنامه هسته ای به سمت اهداف تسلیحاتی را تقریباً به صفر برساند. گستراندن و اصرار ورزیدن بر این ایده که ایران دیوانه وار به دنبال شلیک اولین بمب اتمی خود به سوی اسراییل است تنها نتیجه ای که دربر خواهد داشت، ایجاد پارانویا، بدبینی و عوام فریبی خواهد بود تا انجام یک محاسبه مهم استراتژیک. این موضوعات نباید در مرکز سیاست گذاری های امریکا و اسراییل قرار گیرند.
دیگر مزیت مهم این است که اتخاذ یک رفتار مسالمت آمیز می تواند ایران را به عملکرد سنتی خود، یعنی همکاری استراتژیکی با ایالات متحده و ایجاد ثبات در منطقه خلیج فارس بازگرداند.
منبع: کلارین، 14 ژوئیه
مترجم: علی جواهری