مازیار رادمنش
احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس گفت: « اعتنا به ساز و کارهای کارشناسی در دولت نهم به اندازه کافی صورت نمی گیرد و من به کارآیی پایین این دولت هشدار می دهم.» احمد توکلی که در طول عمر دولت نهم یکی از حامیانش بشمار می آمد، در پاسخ به سئوال دیگری پیرامون عملکرد دولت نهم از رشد 5⁄4 درصدی صنعت در سال 85 به شدت انتقاد کرد و کاهش شدید نرخ رشد این بخش در سال 85، نسبت به سال 84 را نشانه ای برای کارآیی پایین اقتصادی خواند. به دنبال انتقادات جدی اقلیت مجلس و کسانی مانند باهنر در میان اکثریت مجلس، شاید توکلی جزو اولین اقتصاددانان اصولگراست که با چنین جدیتی در مورد پائین بودن کارآیی دولت احمدی نژاد هشدار می دهد.
احمد توکلی کیست؟
احمد توکلی متولد 1330 در شهرستان بهشهر مازندران است. از دوره دبیرستان وارد مبارزه سیاسی مذهبی شد. در سن هجده سالگی، 1348، وارد رشته برق و الکترونیک دانشگاه شیراز شد و در جریانهای دانشجویی سیاسی فعالیت خود را آغاز کرد. او همراه دانشجویان دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز همواره به فعالیت هایی چون اعتصاب در دانشگاه، برهم زدن سخنرانی مسوولان دانشگاه، پخش اعلامیه علیه جشن های 2500 ساله که همزمان با تحصیل وی در شیراز صورت می گرفت پرداخت. به همین دلیل بارها توسط ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) بازداشت شد.
فعالیت در سازمان مجاهدین خلق
او نیز مانند بسیاری از هم نسل های خود در آغاز دهه پنجاه با هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران همکاری می کرد. احمد توکلی در مجموع چهار بار توسط ساواک بازداشت شد، بازداشت اول و دوم او مانند بسیاری بازداشت های دانشجویی کوتاه بود، اما بازداشت سوم وی هشت ماه طول کشید. در همین دوران در دانشگاه شیراز افرادی مانند احمد جلالی، ساسان صمیمی (یکی از کشتگان مجاهدین در دانشگاه شیراز) و منتظر قائم نیز با مجاهدین همکاری می کردند. در خرداد 1351 پس از آزادی از زندان، به پادگان سربازی اعزام شد. اما در آنجا نیز فعالیت سیاسی خود را ادامه داد تا اینکه در حین سربازی در سال 1352 دستگیر و پس از سه سال در اسفند 1355 از زندان ساواک آزاد شد. سال 1355 دقیقا اوج بحران ایدئولوژیک در سازمان مجاهدین بود و از شانس خوش توکلی وی با کسانی هم بند شد که جزو بخش مسلمان مجاهدین بوده و تغییر ایدئولوژی نداده بودند. در نتیجه در مجادلات ایدئولوژیک بخش مارکسیستی مجاهدین با بخش مسلمان مانده آن حضور داشت. و بتدریج در همان زندان از سازمان جدا شد. پس از آزادی از زندان، ساواک از ادامه تحصیل او جلوگیری کرد. او نیز متاثر از فضای ضدچپ و ضد مجاهدین در زندان به قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. و تا پیروزی انقلاب 22 بهمن همانجا بود.
بازگشت به بهشهر و فعالیت در سالهای اول انقلاب
احمدی توکلی پس از بازگشت به بهشهر، مسوول کمیته انقلاب و دادیار دادستان انقلاب آنجا شد. و در سال 1359 به عنوان اولین نماینده این شهر وارد مجلس شورای اسلامی شد. در مجلس نیز یکی از فعالترین نمایندگان دوره اول بود، به عضویت هیات رئیسه درآمد و از سوی مجلس برای عضویت در شورای سرپرستی صدا و سیما که زیر نظر سه قوه فعالیت می کرد، انتخاب شد. در مجلس، احمد توکلی جزو آن گروه نمایندگانی بود که شدیدا علیه بنی صدر( رئیس جمهور وقت) موضع گرفتند؛ کسانی مانند عبدالحمید دیالمه، عطاء الله مهاجرانی، حسن آیت، و نتیجه همین شد که وقتی محمدعلی رجایی (نخست وزیر مورد توافق مجلس و بنی صدر) که اگرچه نخست وزیر بنی صدر بود، اما خودش را پیرو آیت الله خمینی می دانست، توکلی را به عنوان وزیرکار و امور اجتماعی پیشنهاد کرد، بنی صدر از پذیرش این پیشنهاد سرباز زد.
وزارت در کابینه میرحسین موسوی
با رفتن بنی صدر، ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای و نخست وزیری میرحسین موسوی چپ، احمد توکلی به عنوان وزیرکار از مجلس رای اعتماد گرفت. در حالی که هنوز نه مدرک تحصیلی خود را گرفته بود و نه سی سالش تمام شده بود. در دولت نیز مدتی به عنوان سخنگوی دولت به جای بهزاد نبوی برگزیده شد، اما سرانجام در سال 1362 در اعتراض به مشی میرحسین موسوی در دولتی کردن اقتصاد از کابینه بیرون آمد.
تئوری رونق اقتصادی و تئوری سانترالیزم اقتصادی
از سال 1361 تا 1364 درگیری در میان دو گروه نیروهای دولت در باب اقتصاد ریشه داشت، یک گروه به سرکردگی بهزاد نبوی معتقد به اقتصادی شبه سوسیالیستی بودند و گروهی دیگر به سرکردگی جمعیت موتلفه، از جمله عسگراولادی و بادامچیان و امانی و دیگران معتقد به ایجاد رونق اقتصادی و باز کردن بازار آزاد بودند. درگیری این دو گروه تا به آنجا پیش رفت که شخص آیت الله خمینی بارها مستقیما در دفاع از میرحسین موسوی وارد این مجادله شد. آیت الله خمینی در واکنش به مقابله جناح راست با سیاست های دولت میرحسین موسوی، تاکید کرد که آنها (راست گرایان) “عرضه اداره یک نانوایی را هم ندارند”. در واکنشی دیگر، در پی مخالفت رهبر انقلاب با نظر 99 نماینده جناح راست که مخالف میرحسین موسوی بودند، یکی از نمایندگان راست گرا (سیدرضا زواره ای) برای آیت الله خمینی پیام فرستاد که اگر قرار است نمایندگان جناح راست حرف نزنند برای آنان 99 پوزبند بفرستند. به دنبال همین مواضع بود که طرفداران رونق اقتصادی از جمله احمد توکلی ارگان خودشان را به نام روزنامه “ رسالت” بنیاد نهادند و پرچمدار مخالفت با اقتصاد دولتی شدند. احمد توکلی پس از چهار سال کار در رسالت، از سال 1368، پس از درگذشت آیت الله خمینی، پایان جنگ و گسترش موج انزوای نیروهای انقلابی، برای ادامه تحصیل به دانشگاه شهید بهشتی رفت. این بار وی رشته اقتصاد را انتخاب کرد. احمد توکلی موضوع اقتصاد را جدی گرفت. درس اش که در دانشگاه شهید بهشتی تمام شد، برای دوره دکتری به انگلستان رفت و سرانجام در سال 1375 موفق به دریافت درجه دکترای اقتصاد از دانشگاه ناتینگهام انگلستان شد.
کاندیداتوری برای ریاست جمهوری
احمد توکلی در انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری در سال 1372 رودرروی آیت الله هاشمی رفسنجانی ایستاد، کسی که تصمیم داشت اقتصاد ایران را از چنبره دولتی شدن دربیاورد و سیاستی را با عنوان سازندگی در پیش گرفته بود. احمدی توکلی در نطق های انتخاباتی اش با بی عدالتی اقتصادی و اجتماعی، ناکارآمدی سیاست ها و مدیریت ها، امتیازطلبی و تجمل گرایی کارگزاران، و کم اعتنایی آنان به مشارکت سیاسی مردم، مواضع خود را به عنوان یک نیروی محافظه کار و منتقد سیاست های ایدئولوژی زدائی و رفاه طلبی هاشمی آشکار کرد و موفق شد رای 4 میلیون نفر را جلب کند. این موضوع بی سابقه ای در سیاست ایران بود که همیشه جز کسی که باید انتخاب می شد، دیگران هرگز رای قابل توجهی نمی آوردند.
روزنامه فردا موفق به ماندگاری نمی شود
بازگشت احمد توکلی از انگلستان در سال 1375 مواجه بود با روزهای روی کار آمدن خاتمی و آخرین روزهای هاشمی. تقریبا تمام آنان که در طول دوران سازندگی، بخصوص از چپ های طرفدار دکتر سروش تا محافظه کاران مخالف هاشمی، همه برای تحصیل و یا بازسازی خودشان به دانشگاههای فرنگ یا حوزه علمیه رفته بودند، بسیاری از حجت الاسلام ها آیت الله العظمی شدند و بسیاری از برادران دکتر شدند. احمد توکلی وقتی از انگلستان برگشت روزنامه ای به نام “فردا” را با فکر و منشی روشنفکرانه و با استفاده از برخی حرفه ای های مطبوعات مانند یونس شکرخواه آغاز کرد. فردا، به گفته خود در نظر داشت لوموند ایران باشد؛ روزنامه ای بی طرف در انعکاس اخبار و تلاش کننده برای ارائه تحلیل های نو. کار روزنامه “فردا” بخوبی آغاز شد، اما در لابلای طوفان مطبوعات دوم خردادی که تمام دکه های روزنامه ها را به اشغال خود درآورده بودند، گم شد. سرانجام روزنامه به دلیل عدم توانایی مالی و استقلال سیاسی از بدنه غالب جناح راست، در سال 1377 تعطیل شد.
دولت پاک برای ملت پاک
شاید استقلال جزو عواقب زندگی سه ساله انگلیسی توکلی بود که تا “فردا” ادامه داشت، اما پس از دولت خاتمی، او نیز بتدریج به جبهه محافظه کاران و مخالفان اصلاحات پیوست. او به ارائه نظریه ای با عنوان “جمهوری دوم” و با شعار “دولت پاک برای ملت پاک” وارد رقابت انتخاباتی با سید محمد خاتمی در سال 1380 شد، خاتمی که در هنگام ثبت نام اشک ریخته بود، این بار هم با رای 24 میلیون نفری انتخاب شد و احمد توکلی باز هم مثل هشت سال قبل 4 میلیون نفر رای آورد، با این تفاوت که تعداد شرکت کنندگان در انتخابات بیش از 1.5 برابر شده بود.
عضویت در مجلس هفتم
احمد توکلی در جریان عدم تائید صلاحیت گسترده اصلاح طلبان از یک سو و تحریم انتخابات مجلس هفتم از سوی دیگر، همراه با فهرست اصولگرایان وارد مجلس هفتم شد. در مجلس هفتم نیز تلاش کرد تا حد امکان استقلال خودش را حفظ کند. وی در حال حاضر مدیر مرکز پژوهشهای مجلس هفتم است. توکلی منتقد جدی اقتصاد سرمایه داری است و جزو طرفداران کنترل دولت بر اقتصاد و مبارزه با فساد اقتصادی است. احمد توکلی از خویشاوندان لاریجانی هاست. در دوران انتخابات ریاست جمهوری وی منتقد جدی اصلاح طلبان و هاشمی بود، نخست جانبدار قالیباف بود و آنگاه به سوی احمدی نژاد رفت، اما در حال حاضر از کسانی است که مثل تمام این بیست سال معتقد است سیاست های اقتصادی حاکم نادرست است و ما را به نتیجه مطلوبی نمی رساند.
موقعیت علمی و تحقیقی
وی علاوه بر نگارش دهها مقاله در نشریات و بولتن های علمی، کتاب هایی را تالیف کرده است:
1) مساله تورم، راه حل های فوری و هماهنگ مقابله( 1371)
2) تحلیل سری های زمانی( 1376)
3) بازار، دولت، کامیابی ها و ناکامی ها( 1380)
4) مالیه بخش عمومی( 1382)
احمد توکلی عضو هیات علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی است و به تدریس و تحقیق در مورد اقتصاد ایران مشغول است.