گفت وگو با آرش سبحانی
پیتزای قورمه سبزی، سیاست و هنر….
آلبوم جدید گروه کیوسک به نام تشکیلات موازی در آستانه انتشار است. به این بهانه پای حرف های آرش سبحانی نشسته ایم.
از معماری تا موزیک زیرزمینی، اخیرا مقالات با مضامین اجتماعی و سیاسی، با یک پیتزای قورمه سبزی ربرو هستیم؟
دارید شوخی می‌کنید البته، ولی در هر شوخی یک نکته جدی هم نهفته است، چیزی به نام «دانشگاه موسیقی زیرزمینی» نداریم که چون من فارغ تحصیل آن نیستم مجوز کار در این رشته نداشته باشم، از پینک فلوید تا کوئین و بقیه گروه‌های راک و موسیقی فارغ التحصیلان معماری، هنر، فیلم، تاریخ، اختر شناسی و… زیادند، اما مفهوم پیتزا قورمه سبزی اشاره به یک تضاد دارد که دموکراسی مثلا نمی‌تواند پسوند یا پیشوندی داشته باشد. مثلادموکراسی دینی مثل پیتزا قورمه سبزی پر از تناقض است (که آنرا هم تازگی‌ها درست می‌کنند) ولی معماری که گیتار بزند و گاهی هم بنویسد اصلا چیز جدیدی نیست. شما الان یه جنبش سبز دارید که به نوعی دنبال رو یک معمار است که نقاشی می‌کند و هشت سال نخست وزیر این مملکت بوده است.
جایی خواندم که گفته بودی به سلیقه بازار توجهی نداری و می‌خواهد طوری کار کند که خودت راضی باشی.
ج. فکر می‌کنم عصاره هنر، صداقت است.من اینجا دارم از مفهوم خیلی عام کلمه هنر استفاده می‌کنم. اگر اثری، صداقت داشته باشه همه چیز دارد. فکر می‌کنم این از خود آدم شروع می‌شود، یعنی باید خودت بدانی که سر خودت کلاه نمی گذاری و خیالت از کار خودت راحت باشد. اگر خودت با کار خودت حال می‌کنی، بقیه هم این حس رو می‌فهمند، و با کارت ارتباط برقرار می‌کنند، اگر هم نکردند تو خیالت راحت است که حدا اقل یک نفر از کار راضی بوده و آن مهم‌ترین شخص، یعنی خودتوست..
مضمون ترانه‌های کیوسک موضوعات ملموس اجتماعی ست که به زبان ساده بیان می‌شود. رسالت کیوسک همین است؟
این زبان این موسیقی است، این نوع موسیقی، موسیقی متکلف نیست، یعنی موقعی که در دهه ۶۰ میلادی در اروپا و غرب فراگیر شد اصرارش در استفاده از زبان ساده بود.در واقع انقلاب موسیقی راک در بخش کلام یا ترانه همین سادگی و دوری از تکلفش است، که اجازه می‌دهد مثلا ۴ تا جوان زیر بیست سال از لیورپول دنیا رو تسخیر کنند. مضمون موضوعات هم بر می‌گردد به دلمشغولی‌های مختلف ترانه سرا‌ها. در اکثر زبان‌ها برای بیان مسایل اجتماعی در موسیقی روش‌هایی از قبل بوده و موسیقی راک این امکان را به طرز انفجاری افزایش داد و البته در ایران به خاطر مسایل ممیزی از این امکان خیلی کمتر استفاده شد، اونهم خیلی سمبلیک. برای ما ولی این جنبه موسیقی راک خیلی جذابیت داشت و بیشتر روی آن تمرکز کردیم و هنوز داریم یاد می‌گیریم
کیوسک بعد و قبل از خروج چقدر متفاوت شده است؟
تجربه اجرا‌های زنده، دسترسی به موزیسین‌ها و امکانات نشر آزادانه و از همه مهم‌تر رهایی از هیولای ارشاد و مجوز باعث رشد کیوسک شده است. اما این حس که ما از ایران دوریم و مخاطبین ما اکثراً در کشوری زندگی می‌کنند که ما امکان اجرا درآن نداریم و کارهایمان رانمی‌تونیم در مغازه هایش بفروشیم خیلی عجیب است ؛انگار بیرون یک زندان زندانی شده باشی. ولی مهم‌ترین تاثیر شاید در کلام باشد که چون حالا ما بیرون از ایران هستیم، ملاحظه و خود سانسوری و ترس از حکومت روی شکل گیری کارهامون تاثیری ندارد، و البته این نکته ظریفی است که مدام باید مراقب باشیم که ترانه‌ها تبدیل به اعلامیه یا خطابه سیاسی نشوند و بعضی وقت‌ها هم به هر حال لغزش‌هایی اتفاق می‌افتد، البته من الان خیلی حساس ترم به این موضوع.
چرا اسم آلبوم جدید «تشکیلات موازی» شد؟
احساس می‌کنم این اجبار به زندگی در چند جهان مختلف که همه ما ایرانی‌ها درگیرش هستیم آمیخته به تناقضاتی است که خودبخود یک طنز تلخی را تولید می‌کند. تجربه زندگی‌های زیر زمینی، روابط مخفی، مهاجرت و… در زندگی روزمره به صورت پدیده‌های تلخ ولی کمیکی بازتاب داده می‌شود. خود ترکیب «تشکیلات موازی» برای نمونه فارغ از معنی یک نمونه از همین حسّ عجیب است که گفتم. و خوب معنیش هم بی‌ارتباط نیست، ضمن اینکه نام یکی از آهنگ‌های آلبوم هم هست.
«تشکیلات موازی»، مانند کارهای گذشته شما مضامین اجتماعی داردو به مسائل روزمی پردازد؟
کارهای ما همیشه در مورد زندگی روزمره بوده است، این تجربه شامل مسایل شخصی مثل خوشحالی از یک رابطه یا غم از دست دادن چیزی هم می‌شود. ولی واقعیت زندگی یک ایرانی این است که اتفاقات سیاسی و اجتماعی بر روی همه این اتفاقات شخصی سایه سنگینی می‌اندازد که نمی‌توان به انها اشاره نکرد، ولی شاید در مجموع این آلبوم نسبت به آلبوم قبلی لحنی غیر مستقیم‌تر داشته باشه در مورد مسایل روز.
این چند قطعه‌ای که در البوم‌های مختلف به زبانی غیر از فارسی داشتید مخاطبانی از زبان‌های دیگر جذب کرده برای گروه؟
بله.به کمک دنیای دیجیتال فاصله بین فرهنگ‌ها و مخاطبین به سرعت در حال کم شدن است. مثلا اجرای مورد علاقه‌ام از یکی از معروف‌ترین کارهای جرج هریسون مال یک نوازنده برزیلی است.اجرای ترانه‌ها به زبان‌های دیگر هم خیلی برای ما آموزنده بوده و هم توانسته است پلی برقرار کند بین گروه و کسانی از کشور‌های مختلف که در مورد کارهای ما کنجکاو بودند.
از تاریخ انتشار کی است واینکه ایا فکری به حال مخاطبان داخل ایران هم کرده اید؟
الان آلبوم در حال چاپ است و امیدواریم هفته اول بهمن ماه (فوریه) در فروشگاههای اینترنتی در دسترس باشد. برای مخاطبین داخل ایران هم در حال بررسی بهترین راه‌هایی هستیم که هم دوستداران کارهای کیوسک رو راضی کنیم و هم احترام به ارزش کاری که موزیسین‌ها انجام می‌دهند رو نگه داریم.
باانتشار این البوم قرار است کنسرت هم برگزار می شود ؟
ما ماه مارس از اروپا و مشخصا از استکهلم شروع می‌شود و بعد در آمریکای شمالی اجرا‌ها را ادامه می‌دهیم، مثل سال قبل. البته امسال به شهر‌های بیشتری سر می‌رویم و امیدواریم تابستان هم بتوانیم باز در اروپا و کشور‌های نزدیک به ایران برنامه داشته باشیم.