در حالی که موضوع تایید یا رد صلاحیت کاندیداهای انتخابات آینده در حال تبدیل به یکی از مسائل اساسی در ایران است، احمد توکلی از نمایندگان راستگرای مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که رئیس جمهوری اسلامی می‌تواند در این مساله وارد عمل شود.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، احمد توکلی در مورد اظهارات اخیر روحانی در مورد حدود وظایف شورای نگهبان و دولت در انتخابات گفت: “به نظر من رئیس‌جمهور می‌تواند بعد از رد صلاحیت افراد به این مسئله ورود کند و با توجه به اینکه رئیس‌جمهور جایگاه بالایی در قانون اساسی دارد، می‌تواند مسئله را بررسی کند.” او اضافه کرد: “رئیس‌جمهور می‌تواند ۴ حقوقدان منصف را برای بررسی مواردی که احساس می‌کند در آن به نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی یا خود مجلس ظلم شده است، انتخاب کند و موضوع را از این طریق پیگیری کند و نظرات خود را به شورای نگهبان ارائه دهد.”
سخنان غیرمنتظره احمد توکلی در حالی بیان می‌شود که بعد از اظهارات چندی پیش حسن روحانی مبنی بر اینکه شورای نگهبان نباید در کار اجرا دخالت کند، انتقادات و حملات شدیدی علیه او صورت گرفته است.
از مدتها پیش و همزمان با نزدیک شدن انتخابات مجلس شورا و مجلس خبرگان در اسفند ماه آینده، مساله صلاحیت نامزدهای انتخابات و احتمال ردصلاحیت گسترده هواداران دولت و اصلاح‌طلبان توسط شورای نگهبان به مساله مورد توجه محافل سیاسی در ایران تبدیل شده است. در حالی که راستگرایان تاکید دارند که شورای نگهبان نیروهای نزدیک به فتنه را رد صلاحیت خواهد کرد، هواداران دولت این زمزمهها را زمینه و بهانهای برای حذف رقیبان سیاسی جریان راست در ایران می‌دانند.
اعضای شورای نگهبان از ماهها پیش وعده رد صلاحیت منتقدان و رقیبان سیاسی خود را دادهاند. برای نمونه آیتالله جنتی در بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد: “بررسی صلاحیت نامزدها یکی از وظایف مهم شورای نگهبان است و این شورا تلاش می کند تا افراد صالح مسئولیت های کلیدی نظام را برعهده بگیرند. عده‌ای از هم‌اکنون می‌دانند که صلاحیتشان در شورای نگهبان تأئید نمی‌شود و لذا شورای نگهبان را زیر سوال می‌برند.”
بعدها نجات‌الله ابراهیمیان، عضو حقوقدان شورای نگهبان و سخنگوی این شورا درباره نحوه بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات گفت: “در مورد نسبت کاندیداها با مسأله فتنه ۸۸ باید به سخنان مقام معظم رهبری اشاره کنم که فرمودند این فتنه خط قرمز ما است. کسانی که امنیت ما را به خطر انداختند با بی‌تدبیری و یا اشخاصی که حساب شده کشور را به مخاطره انداختند و دشمنان ما را امیدوار کردند چنانچه نقش فعالشان و این اقدامشان ثابت شود؛ مانع تلقی خواهد شد.“او تاکید داشت: “آنچه مسلم است هیچکدام از ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که اشخاصی که شعار «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی» را در مقابل «جمهوری اسلامی» بر زبان رانده‌اند و به آن دامن زده‌اند، وارد سیستمی شوند که جمهوریت و اسلامیت از ارکان آن است.”
این سخنان بارها تکرار و بالاخره موجب واکنش جریان نزدیک به دولت شد. چنانچه استاندار تهران روز ۲۲ فروردین گذشته در گفتگو با روزنامه آرمان و در پاسخ به این پرسش که “آیا دولت در رد صلاحیت‌های احتمالی اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس دخالت می‌کند؟” خبر داد: “بنده به عنوان یک کارشناس تنها می‌توانم پیش‌بینی کنم که احتمال توجه آقای رییس جمهور در این زمینه وجود خواهد داشت. ایشان حتما در این زمینه با رهبر معظم انقلاب و اعضای محترم شورای نگهبان مشورت خواهد کرد. احتمالا ملاک شورای محترم نگهبان سخنرانی مقام معظم رهبری در ۲۹ خرداد سال ۱۳۸۸است. یعنی هرکس که بعد از سخنرانی و فصل الخطاب مقام معظم رهبری فعالیت غیرقانونی انجام داده است ممکن است تائید صلاحیت نشود اما کسانی که تا قبل از این سخنرانی در چارچوب قانون اساسی فعالیت می‌کرده‌اند و پس از سخنرانی رهبرمعظم انقلاب فعالیت‌های خود را متوقف کرده اند، نباید رد صلاحیت شوند و بلکه باید فرصت خدمت به مردم به آنها داده شود.”
چندی بعد اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی گفت: “مخالفان دولت به صورت جدی به دنبال ایجاد نگرانی در بین نیروهای معتدل هستند. تهدیدات مختلفی صورت می گیرد. تلاش می شود نیروهای مردمی و معتدل شهرستان ها از کاندیداتوری روی گردان شوند. به آنها القا می شود که اگر در انتخابات کاندیدا شوند یا فعالیت های خود را آغاز کنند با آنها برخورد می شود. اصلاح طلبان و نیروهای معتدل و حامیان دولت توجه داشته باشند که نباید فریب این جوسازی ها را بخورند. باید مقاومت کرد.”
او همچنین تاکید داشت: “در آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته اصلاح طلبان وضعیت خوبی داشتند. البته برخی نیز به مدیریت انتخابات هم اشاره می‌کنند و نگران رد صلاحیت‌ها و مدیریت انتخابات هستند. امیدوارم این مسایل با مذاکرات حل شود. باید دغدغه‌ها را به حداقل برسانیم.”
در خرداد ماه گذشته نیز حسن روحانی برای اولین بار در همایش استانداران و فرمانداران سراسر کشور از انتخابات سخن گفت و تاکید کرد: “مبادا در هیچ‌کجا به سمع و گوش کسی این حرف بخورد که دولت، سپاه، ارتش، صدا و سیما، استاندار و فرماندار و یا دفتر امام جمعه، طرفدار نامزد خاصی است زیرا این حرف برای انتخابات سم است. همه مقامات و صاحبان قدرت و مدیران رده بالای کشور که مسئولیتشان فراتر از احزاب و جناح‌ها است باید به شیوه ای عمل کنند که این تهمت به آنها زده نشود.” او افزود: “باید گذاشت انتخابات شفاف و رقابتی برگزار شود و مردم مطمئن باشند که رأی آنها به عنوان حق‌الناس بر کرسی خواهد نشست.”
این سخنان بلافاصله پاسخ احمد جنتی را به دنبال داشت مبنی بر اینکه: “احراز هویت شرط است؛ در انتخابات مدرک تحصیلی یکی از شروط است و این شرط علمی باید احراز شود. التزام عملی به اسلام و ولایت فقیه از شروع اصلی است نمی‌توانیم بگوییم که انشاء الله این شروط در مورد فردی صدق می‌کند لذا افرادی که تأیید نمی‌شوند به خاطر این است که شرایط لازم نسبت به آنها احراز نمی‌شود. سوابق نامزد باید مشخص باشد و شورای نگهبان بدون احراز شرایط حق تأیید افراد را ندارد.” جنتی همچنین تاکید داشت: “برخی نسبت به حرف‌های رهبری به نفع خود توجه می‌کنند مثلاً اینکه رأی مردم حق الناس است، اما باید توجه شود که هم رد به نا حق و هم تأیید به نا حق حق الناس است.”
البته نگرانی از نحوه بررسی صلاحیت نامزدها تنها به محدود دولت و نیروهای نزدیک به آن نیست. حتی علی لاریجانی، رئیس کنونی مجلس که در ماههای اخیر در حال نزدیک شدن به حسن روحانی بود دراینباره ابراز نگرانی کرد. او نیز در خرداد ماه گذشته گفته بود: “مردم نباید احساس کنند دستگاهی به صورت سازمان‌یافته در انتخابات دخالت می‌کند. کاندیداها نباید به وسیله دستگاه‌های مختلف تهدید شوند که مثلا اگر چنین حرفی بزنید ردصلاحیت می‌شوید، این افراد کاندیداهای مجلس هستند و باید از حقوق ملت دفاع کنند، اگر تا این حد تهدید شوند آن قدر شخصیت‌شان له می‌شود که دیگر نمی‌توانند از حقوق ملت دفاع کنند.” او حتی همچون حسن روحانی، خواستار شفاف‌تر شدن صندوق‌های رای هم شده بود.
