آرمین عارفی
پس از اعلام محکومیت جعفر پناهی، فیلمساز ایرانی، به شش سال زندان و ۲۰ سال محرومیت از فیلمسازی، موج بزرگی از خشم و انزجار در سراسر جهان به وجود آمد. ولی دلیل محکومیت این فیلمساز ایرانی چیست؟ واکنش او نسبت به این حکم بی سابقه چه بوده؟ جنبش بین المللی در دفاع از او در چه مرحله ای است؟ در ممنوعیت سخن گفتن جعفر پناهی که با رسانه های خارجی و داخلی نیز نمی تواند مصاحبه کند، نظر عباس بختیاری، یکی از نزدیکان جعفر پناهی و رییس مرکز فرهنگی پویا در پاریس را جویا شده ایم.
آقای بختیاری، آخرین خبری که از جعفر پناهی دارید چیست؟
جعفر پناهی درحال حاضر آزاد است و پس از محاکمه غیرعلنی اش در روز شنبه، نزد همسر و فرزندانش بسر می برد. پس از ۱۵ روز، حکم او را اجرا خواهند کرد و او باید به زندان بازگردد. پناهی و وکیلش اکنون درحال تنظیم نامه رسیدگی مجدد هستند و باید آن را به قاضی پیرعباسی در دادگاه انقلاب ارسال کنند. متأسفانه بیشتر از این نمی توانم برای شما توضیح دهم، چون ممکن است قبل از رسیدگی مجدد، بر روند دادرسی اثر بگذارد. می دانید که او غیر از شش سال زندان و ۲۰ سال ممنوعیت در ساخت فیلم، به مدت ۲۰ سال نیز نمی تواند با رسانه های ایرانی و خارجی ارتباط برقرار کند. تنها چیزی که می توانم به شما بگویم این است که او ازطریق فیس بوکش با دوستان نزدیک خود در سراسر دنیا در ارتباط است. به خوبی می توان دریافت که اتهامات علیه او کاملاً بی اساس است.
آخرین اخباری که در مورد جنبش بین المللی در دفاع از پناهی دارید چیست؟
روز دوشنبه پس از حکم دادگاه او، فراخوانی در حمایت از جعفر پناهی و محمد رسول اف داده شد. امضاء کنندگان اصلی این فراخوان عبارتند از: سینماتک فرانسه، جشنواره سینمایی کن، موسترای ونیز، جشنواره بین المللی فیلم لوکارنو، فرانس کولتور،… در کمتر از ۴۸ ساعت در حدود ۴۵۰۰ امضاء از سوی شخصیت های مختلف که نگرانی خود را ابراز کرده بودند جمع آوری شد. آنان خواستار این شده بودند که پناهی و رسول اف به زندان بازنگردند. جشنواره فیلم برلین نیز به نوبه خود ابراز نگرانی کرد. برلیناله که در جشنواره آتی خود [۱۰ تا ۱۶ فوریه] پناهی را به عنوان یکی از اعضای هیأت داوران برگزیده، اعلام کرده که صندلی این کارگردان ایرانی محفوظ خواهند ماند. دیتر کوسلیک، رییس این جشنواره، امروز نگرانی، انزجار و خشم خود را از این محکومیت ابراز داشت. فراموش نکنیم که وزیر امور خارجه آلمان نیز محکومیت جعفر پناهی را “ننگ آور” خواند. من معتقدم که تمامی این حمایت ها و همچنین حمایت هنرمندان ایرانی اثر خود را در آینده خواهند گذاشت. اگر این جنبش همچنان متحد بماند، من مطمئنم که حکم او تغییر خواهد کرد. حتماً تجربه ما را در ماه می در کن بخاطر دارید. در آنجا ما توانستیم آزادی پناهی را به دست آوریم.
درباره این محکومیت که در نوع خود علیه یک هنرمند ایرانی بی سابقه است بگویید…
ابتدا باید بگویم که روی این حکم هنوز تصمیم گیری نشده. جواد شمقدری، معاون وزارت فرهنگ در سینما، در مصاحبه ای اظهار داشت که محکومیت جعفر پناهی به شش سال زندان، چندین ماه پیش حتی قبل از جشنواره کن مطرح بود. با این حال، در آن زمان جمهوری اسلامی با توجه به گستردگی واکنش های بین المللی در مورد زندانی شدن او، ترجیح داد که این حکم را به ممنوع الخروجی تخفیف دهد. به همین دلیل است که ما امروز می گوییم قاضی پیرعباسی [در دادگاه انقلاب] هیچ نقشی در محکومیت او نداشته. این حکم از مقامات بالا آمده، یعنی از دفتر بیت رهبری. آنها مدام پرونده هایی مثل سکینه، شهلا جاهد، و اکنون جعفر پناهی را پیش رو می آورند تا افکار عمومی بین المللی را منحرف کنند و بدین ترتیب بتوانند راحت تر به جاه طلبی های اتمی خود بپردازند. حکم پناهی یک فاجعه نه تنها برای سینمای ایران، بلکه برای سینمای جهان است. این دولت هیچ اعتقادی به دموکراسی ندارد، بلکه تمام فکر و ذکرش نابود کردن کلیه ارزش های انسانی است.
ولی با این حال جعفر پناهی به ساخت یک فیلم تبلیغاتی علیه حکومت محکوم شده…
این اتهام کاملاً بی اساس است. جعفر پناهی تنها یک سوم یک سکانس را در منزل خود آغاز کرده بود. چگونه توانستند نتیجه گیری کنند که این فیلم علیه حکومت است؟ آنها فقط دنبال بهانه هستند. نه جعفر پناهی، نه محمد رسول اف هیچ خطایی مرتکب نشده اند. تنها خطای آنان ایستادگی و تسلیم نشدن در برابر حکومتی است که امروز آنان را محکوم می کند. یکی از اهداف حکومت جمهوری اسلامی این است که کارگردانان خود را مجبور به جلای وطن می کند. این درحالی است که این دو کارگردان تنها می خواستند کارشان یعنی سینما را ادامه دهند و از مهره های حکومت نباشند. این محکومیت بی اساس صرفاً به هدف دلسرد کردن دیگر هنرمندان کشور صادر شده. سینمای ایران را فقط مختص نوکران دست به سینه حکومت می دانند؛ کسانی که از حقوق بشر هیچ نمی گویند.
آثار آقای پناهی چگونه است؟
پناهی به هیچ وجه سیاسی نیست، بلکه یک شخصیت اجتماعی است. کارهای او همواره به سوی عشق و انسانیت معطوف بوده. او دوست دارد در کنار هموطنانش باشد و نگران آنان است. او هرگز کوچک ترین پیامی برای سرنگونی حکومت نداده است. او فقط می خواست مسایل اجتماعی کشورش را بهتر کند. در مورد محمد رسول اف جالب است بگویم زمانی حکم شش سال زندان را به او اعلام کردند که به تازگی از وزارت فرهنگ مجوز ساخت فیلم بعدی اش را دریافت کرده بود.
منبع: رگل دو ژو، ۲۷ دسامبر
