در ژنو ایران و قدرت های بزرگ جهان نتوانستند به توافقی برای محدود ساختن برنامه هسته ای ایران دست یابند؛ این امر راه را برای لابی مخالفان ایران شامل اسرائیل و عربستان سعودی باز کرد تا با کنگره آمریکا مسیر رسیدن به توافق در 10 روز آینده، که مذاکرات ادامه می یابد، مسدود کنند.
دیپلمات های بلند پایه از هفت کشور پس از چهار روز مذاکره در ژنو نتوانستند به توافقی برسند. دور بعدی مذاکرات به تاریخ 20 نوامبر موکول شده است.
لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، که روز شنبه ابراز نگرانی کرده بود که در مذاکرات، محدودیت کافی در مورد راکتور آب سنگین اراک ایران یا ذخیره اورانیوم غنی شده این کشور اعمال نشده است، به خبرنگاران گفت که هنوز کار بیشتری در مورد توافق لازم است.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا، از سوی دیگر گفت: “من مطمئن هستم که این کار قابل انجام است. من نمی گویم این کار انجام می شود ولی می توانم بگویم که این کار در صورت تلاش بیشتر ظرف چند روز آینده می تواند انجام شود.”
وی گفت: “همانگونه که می دانید یکی از اعضا در یک مورد مساله داشت.”
این وقفه به مخالفان ایران در اسرائیل، عربستان سعودی و واشنگتن فرصت می دهد تا با شرکت در لابی مخالفان با هرگونه توافقی بر سر برنامه هسته ای ایران مخالفت کنند و خواستار تحریم های جدید علیه این کشور شوند. جان کری، پس از توقف کوتاهی در ابوظبی گفت که به واشنگتن باز می گردد تا قانونگذاران را در جریان مذاکرات انجام شده قرار دهد و آنان را از تصویب تحریم های بیشتر علیه ایران بر حذر دارد.
به گفته برخی دیپلمات ها که خواستند نامشان فاش نشود، در توافق مطرح شده در ژنو لغو موقت تحریم هایی در زمینه محصولات پتروشیمی، طلا و تجارت خودرو و دارایی های مسدود شده پیش بینی شده بود.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات آمریکا در واشنگتن گفت: “اعضای کنگره که واقعا در پی محدود کردن محسوس برنامه هسته ای ایران هستند نباید دست قدرت های بزرگ را در مذاکرات ببندند.”
وی گفت: “هیچ یک از طرفین تمام چیزهایی را می خواهند به دست نخواهند آورد و در نبود راه حلی دیپلماتیک، توانایی ایران برای تولید مواد ضروری برای بمب هسته ای رشد خواهد کرد.”
عدم حصول توافق از سوی دیگر به تندروهای ایران نیز فرصت می دهد تا از علی خامنه ای رهبر جمهموری اسلامی بخواهند جلوی گروه مذاکره کننده را از دادن امتیازهای زیاد بگیرد. خامنه ای در دومین شب مذاکرات در پیامی در توئیتر خود از وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف، حمایت کرد و او را “از فرزندان انقلاب” خواند.
در اظهار نظرهایی که در پی پیام خامنه ای در اینترنت منتشر شد گفته شده که فرانسه در سال های اخیر “آشکارا موضع خصمانه ای” علیه ایران داشته است.
ظریف به خبرنگاران گفت که اختلاف میان طرفین مذاکره قابل پیش بینی بوده است و گفت که خوشحال است که همه “روی یک موج” هستند.
در مصاحبه دیگری، وی از محکوم کردن اظهار نظر وزیر خارجه فرانسه مبنی بر اشاره به موضوع راکتور پلوتونیوم و یا مسدود کردن مذاکره خودداری کرد.
وی گفت: “ما در حال بحث در باره مساله هسته ای هستیم و اینکه یکی از کشورها مساله آب سنگین را مطرح کند، موضوع عجیبی نیست. ما نمی خواهیم هیچ کس تصور کند ما به دنبال سلاح هسته ای هستیم.”
ظریف پیش از حرکت از ژنو در صفحه فیس بوک خود نوشت رسیدن به توافق نزدیک است.
فابیوس روز گذشته در رادیو فرانسه گفت: “ما خواهان یک توافق هستیم، نه یک معامله احمقانه.”
بمب و سلاح هسته ای می تواند با اورانیوم غنی شده، که ایران هم اکنون در اختیار دارد، تولید شود و همچنین می تواند از پلوتونیوم حاصل از سوخت راکتور آب سنگین، مانند راکتور اراک، نیز تهیه شود.
مقامات ایرانی به ناظران سازمان ملل گفته اند که ساخت راکتور اراک را به تعویق خواهند انداخت ولی در بحث های فنی در وین توافق نکردند که آن را به کلی تعطیل کنند یا به راکتور آب سبک تبدیل کنند. این موضوع نگرانی شش کشور مذاکره کننده با ایران را دامن زده است.
منبع: بلومبرگ - 10 نوامبر 2013
