نگرانی از دیدار روحانی با اوباما

نویسنده
مریم کاشانی

» کشمکش ها و شایعات در آستانه سفر نیویورک

حسن روحانی تا چند روز آینده عازم آمریکا است تا در اجلاس عمومی سازمان ملل شرکت کند. این سومین سفر روحانی به امریکا خواهد بود و قرار است که پنج روز و تا هفتم مهر ماه بطول انجامد.

پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری اسلامی ضمن اعلام این خبر گفت: “حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی در این سفر علاوه بر سخنرانی در اولین روز حضور سران در مجمع عمومی سازمان ملل، سخنرانی دیگری نیز در نشست سران توسعه پایدار ملل متحد خواهد داشت.” او همچنین با اشاره دیگر برنامه‌های روحانی از جمله دیدارش با دبیرکل سازمان ملل و سران برخی کشورها و همچنین برنامه ملاقات با ایرانیان، اعلام کرد که قرار است در جریان این سفر یک کنفرانس خبری هم برگزار شود.

پیش از این غلامعلی خوشرو، سفیر و نماینده دائم ایران در مقر سازمان ملل ضمن اشاره به سفر روحانی به نیویورک، اعلام کرده بود که ایران از “سند دستور کار توسعه پس از ۲۰۱۵” که قرار است در سازمان ملل تصویب شود، حمایت خواهد کرد. او تاکید داشت: “جمهوری اسلامی ایران سند دستور کار توسعه پس از ۲۰۱۵ را مبنای خوبی برای گسترش همکاری‌ های بین‌المللی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی (ارکان سه‌گانه توسعه پایدار) می‌داند و در چارچوب مصالح ملی و قوانین داخلی خود و همچنین موازین بین‌المللی به تحقق اهداف آن کمک خواهد کرد.” بر اساس گزارش رسانه های داخلی ایران، آخرین اجلاس توسعه‌ای سازمان ملل در سال ۲۰۰۰ با عنوان “اهداف توسعه هزاره” برگزار شد که سیدمحمد خاتمی رییس جمهور وقت ایران نیز در آن شرکت داشت.

بجز دستور کار سفر حسن روحانی، شایعاتی درباره دیدار احتمالی اوباما و روحانی هم منتشر شده است. البته این شایعات در همه سفرهای پیشین روحانی هم وجود داشت، اما گفته می‌شود که با توجه به امضای توافقنامه هسته‌ای، احتمال این ملاقات بیشتر شده است.

اوایل هفته روزنامه آرمان در گزارشی با عنوان “دیپلماسی اتفاقی در مجمع عمومی” با اشاره به این شایعات نوشته بود: “اخیرا موضوعی به صورت غیررسمی مطرح شد و‌ آن هم دیدار اوباما و روحانی به شکل غیررسمی در نیویورک است. اکنون که اوباما توانسته بزرگترین میراث دوران ریاست‌جمهوری خود در عرصه سیاست خارجی یعنی توافق هسته‌ای با ایران را به سلامت از چالش با اعضای کنگره و تندروهای جمهوریخواه گذر دهد بی‌گمان تمایل دارد در ادامه این روند به مثابه آنچه در ماجرای کوبا گذشت، یک دستاورد نمادین دیگر از تغییر در سیاست خارجی را در قالب دیدار با رئیس جمهوری ایران در کارنامه خود ثبت کند.” نویسنده این روزنامه تاکید داشت: “اما روحانی بی‌شک نه نیاز و نه تمایلی دارد که در برهه فعلی به سمت و سوی چنین نکته چالش برانگیزی سوق یابد و برای وی عبور منطقی توافق هسته‌ای از چالش‌های پیش رو و اجرایی شدن مطلوب آن اولویت اصلی است و طرف ایرانی منتظر اثبات حسن نیت در خصوص اجرایی شدن توافق و خدشه بر دیوار بلند بی‌اعتمادی با اقدامات عملی طرف مقابل است تا آن گاه هر زمان که لازم بود به بسط و تعمیق مراودات نظری بیندازد. با این وصف دیدار رسمی میان دو رئیس‌جمهوری نه مطلوب و نه مقبول و لازم است البته همزمانی سخنرانی دو رئیس جمهوری در روز ابتدایی می‌تواند زمینه یک رویارویی غیر رسمی و خوش و بشی سرپایی باشد، نشانه‌ای بر اینکه عرصه و زمینه‌ای برای همکاری مشترک در خصوص موضوع هسته‌ای گشوده شده که دو طرف می‌توانند آن را با حسن‌نیت نقطه عزیمت و گام ابتدایی ببینند.”

پیش از آن هم روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد، گفتگویی با حمیدرضا آصفی، سخنگوی سابق وزارت خارجه، ضمن بررسی احتمال دیدار اوباما و روحانی از قول او نوشته بود: “آمریکایی‌ها تمایل زیادی دارند که با ایرانی‌ها مذاکره کنند و این چیز جدیدی نیست.”

البته حسن روحانی فعلا احتمال چنین دیداری را رد کرده و به شبکه تلوزیونی CBS امریکا گفته است: “ما برنامه‌ای برای این کار نداریم. فکر می‌کنم خیلی قدم‌های دیگری باید برداشته شود تا به این مرحله برسیم.” او درباره احتمال برقراری دوباره تماس تلفنی هم تاکید داشت: “نیازی نبوده که تلفنی با یکدیگر صحبت کنیم. یکبار نیاز بود که آقای اوباما تماس گرفتند و تلفنی با هم صحبت کردیم.”

با اینهمه گمانه‌زنی رسانه‌ها درباره احتمال دیدار اتفاقی رئیس‌جمهوری اسلامی و رئیس‌جمهوری امریکا ادامه دارد. سایت راست‌گرای پارس در گزارشی از قول روزنامه کویتی الرای نوشت: “محافل آگاه در پایتخت آمریکا خبری را زمزمه می‌کنند که مضمون آن این است که دولت رئیس جمهور باراک اوباما و تیم همتای ایرانی وی حسن روحانی برای ساماندهی دیداری میان دو رئیس جمهور در حاشیه حضور روحانی در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ بیست و پنج سپتامبر تماس هایی برقرار کرده اند.” سایت پارس در گزارش خود اضافه کرده بود: “آگاهان می گویند آنچه اکنون بر روی آن کار می شود سازماندهی تماس میان رئیس جمهور دو کشور است که از زمان انقلاب در ایران در سال ۱۹۷۹، اگر رخ دهد، در نوع خود نخستین دیدار خواهد بود. آن ها می افزایند مسئولان دو طرف تاکنون شکل تماس را مشخص نکرده اند: “در بهترین حالت به احتمال برگزار کنندگان می توانند نشست کوتاهی بین سران دو کشور برگزار کنند که پس از آن دو طرف اظهاراتی را بیان می کنند. آنان در ادامه می گویند: اما در بدترین حالت می توان دست دادنی گذرا را سازماندهی کرد.”

البته حتی انتشار خبر احتمال دیدار روحانی و اوباما هم موجب نگرانی راستگرایان افراطی شده است. از جمله روزنامه کیهان در گزارشی با عنوان “رابطه با شیطان بزرگ خواب تکراری مدعیان اصلاحات” نوشته است: “با نزدیک شدن به سفر رئیس‌جمهور و هیئت همراه به نیویورک زنجیره‌ای‌ها به صف شده‌اند، آنان هر سال در این روزها به صف می‌شوند تا دلال یک رابطه تصادفی شوند و از این سخن نمی‌گویند که چگونه در سفری که همه برنامه‌هایش از پیش تعیین می‌شود سخن از اتفاق می‌توان گفت؟! این رسانه‌ها به درستی می‌دانند که دیداری میان روسای جمهور ایران و آمریکا روی نخواهد داد ولی به دنبال آن هستند که به قول مشهور اگر آبی از این چاه بیرون نمی‌آید نانی برای آنان به دست آید!” نویسنده کیهان اضافه کرده بود: “زنجیره‌ای‌ها همواره به شکسته شدن تابوها فکر می‌کنند، آنان به دنبال روزنه‌ای برای نفوذ آمریکا هستند چه با گفت‌و‌گوی تلفنی یا دیدار رسمی و اگر نشد دیدار سرپایی و غیررسمی!”