رضا معینی، مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران بدون مرز در پاریس می گوید که این سازمان سلسله اقداماتی حقوقی و قضایی علیه دولت جمهوری اسلامی را در سطح جهانی به جریان خواهد انداخت. سازمان گزارشگران بدون مرز یک سازمان غیر دولتی بین المللی مدافع آزادی رسانه ها، روزنامه نگاران و حقوق بشر است.
این سازمان، در سومین اطلاعیه صادر شده توسط وزارت اطلاعات درباره بازداشت های اخیر روزنامه نگاران و در کنار تعدادی دیگر از نهادهای غیر دولتی و رسانه های فارسی زبان، متهم شده که توسط “هسته مرکزی مستقر در ارگان عملیات روانی سازمان جاسوسی دولت انگلیس موسوم به BBC” اداره می شود.
مأموران امنیتی جمهوری اسلامی در هفته های گذشته با مراجعه به دفتر تعدادی از خبرگزاری ها و روزنامه های اصلاح طلب، شماری از روزنامه نگاران شاغل در آنها را بازداشت کردند. تعدادی دیگر از روزنامه نگاران نیز در منازل خود بازداشت شدند.
در این مدت مسئولان امنیتی و دیگر مقامات حمهوری اسلامی، اتهامات زیادی را علیه این روزنامه نگاران بیان کردند اما اکثر آنها پس از مدتی به تدریج و البته با قرار وثیقه آزاد شدند.
مسئول میز ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران بدون مرز در گفت و گو با “روز” می گوید که اطلاعیه رسمی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی به معنی آن است که دولت ایران مسئولیت حقوقی محتوای آن را بر عهده دارد و باید به طور قانونی در قبال اتهامات پرشماری که به رسانه های فارسی زبان و نهادهای غیر دولتی وارد کرده، پاسخگو باشد.
آقای معینی؛ سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرده که قصد دارد در هر نقطه جهان که دفتر دارد، از نمایندگان رسمی دولت ایران شکایت کند. می توانید کمی بیشتر درباره این شکایت توضیح دهید؟
از آنجایی که وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در یک اطلاعیه رسمی، نه تنها سازمان گزارشگران بدون مرز بلکه بسیاری از نهادها و رسانه های بین المللی را مورد توهین و اتهام قرار داده، همه این مجموعه از جمله ما می توانیم از تمام حقوق قانونی خود از جمله شکایت علیه دولت جمهوری اسلامی استفاده کنیم. البته شکایت تنها یکی از این حقوق قانونی است. شکایت علیه یک دولت در کشوری دیگر به طور مشخص از طریق نمایندگی ها صورت می گیرد. تمام رسانه ها و نهادهای متهم شده توسط وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی می توانند و به اعتقاد ما باید از حقوق قضایی خود در این باره استفاده کنند.
با توجه به مصونیت قضایی و دیپلماتیک دولت ها، آیا امکان حقوقی چنین شکایتی وجود دارد؟ مثلا در کشور فرانسه گزارشگران بدون مرز می تواند به طور رسمی از دولت ایران یا وزارت اطلاعات به نهادی قانونی شکایت کند؟
بدون شک امکان شکایت نه تنها برای گزارشگران بدون مرز بلکه برای همه متهم شدگان وجود دارد. اتهامات رسمی که از سوی یک دولت طرح می شود، می تواند در چارچوب قضایی مورد پیگرد قرار بگیرد. زمانی که مجموعه ای متهم به جاسوسی، همکاری با سرویس های امنیتی یا داشتن روابط با برخی گروه ها و سازمان ها می شود، برای رفع اتهام می تواند در دادگاه اقامه دعوی کند. وارد کردن اتهام، توهین و افترا در قانون جرم محسوب می شود و اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند از حق خود برای رفع اتهام استفاده کنند.
با توجه به این توضیحات، آیا سازمان گزارشگران بدون مرز قصد دارد از حق خود برای شکایت علیه دولت ایران استفاده کند؟
همکار من خانم لوسی موریون در مصاحبه مطبوعاتی که هفته گذشته در پاریس برگزار شده بود، تأکید کردند توهین و افترایی که جمهوری اسلامی به رسانه های بین المللی، سازمان گزارشگران بدون مرز و گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره حقوق بشر در ایران وارد کرده، توهین به جامعه جهانی است. در این رابطه باید اقدامات رسمی، قضایی و عملی انجام شود. این اقدامات می تواند شامل شکایت قضایی باشد و از آنجا که سازمان گزارشگران بدون مرز یک سازمان بین المللی است در تمام کشورهایی که در آنجا نمایندگی دارد، می تواند این شکایت را انجام دهد. رسانه های متهم شده هم در همان کشوری که قرار دارند، می توانند از این حق شکایت بهره مند شوند. ما هم بدون شک از این حق قانونی خود استفاده خواهیم کرد.
شکایت گزارشگران بدون مرز علیه دولت جمهوری اسلامی به چه شکل خواهد بود؟
از آنجا که قوانین فرانسه و قوانین بین الملل مشخص و معین هستند، شکل این شکایت در روند قضایی مشخص خواهد شد، اما در هر صورت ما اقدام لازم را انجام می دهیم. این اقدام می تواند قضایی یا سیاسی باشد. امکانات حقوقی دیگری هم در اختیار ما است که از آنها هم در صورت لزوم استفاده می کنیم.
این شکایت علیه سفارت جمهوری اسلامی خواهد بود؟
بدون شک، نمایندگی های جمهوری اسلامی در خارج از ایران، دولت جمهوری اسلامی را نمایندگی می کنند. بنابراین نخست این قانون است که مشخص می کند امکان چنین شکایتی در عمل وجود دارد و سپس الزامات جمهوری اسلامی در نظام بین الملل است. وقتی دولت ایران، منشور سازمان ملل، اعلامیه جهانی حقوق بشر و قطعنامه سازمان ملل متحد برای تأسیس شورای حقوق بشر را پذیرفته و در آن شرکت می کند، این مصادیق و نتایج آن برای جمهوری اسلامی الزام آور است.
وارد کردن اتهاماتی مانند جاسوسی یا وابستگی به دولت های خارجی توسط مقام های جمهوری اسلامی به روزنامه نگاران، رسانه ها و مدافعان حقوق بشر، یک رویه همیشگی بوده. این بار چه تفاوتی داشته که گزارشگران بدون مرز بر لزوم شکایت علیه این اتهام پرانی ها تأکید می کند؟
در دفعات پیش هم ما همواره بر این باور بودیم که باید اقدام قضایی کرد. به نظر من رسانه هایی که تاکنون هدف اتهام و توهین قرار گرفته اند، در این باره متاسفانه کوتاهی کرده اند. از همان روز اول می بایست در این خصوص اقدام می شد. هر کسی حق دارد که از حقوق خودش بهره مند گردد و در مقابل توهین و افترا از خود دفاع کند. تفاوت مشخص این بار این است که اطلاعیه اخیر وزارت اطلاعات، به منزله اطلاعیه رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران به شمار می آید و دیگر صحبت یک محفل یا رسانه غیر رسمی نیست.
