استفن اف هایس
مت آپوزو و آدام گلدمن در یک گزارش خواندنی برای آسوشیتدپرس نوشته اند ایران به رهبران ارشد القاعده اجازه داده از کشور خارج شوند. آنطور که مقامات فعلی و سابق اطلاعاتی ایالات متحده می گویند، “این حرکت ناشی از سست شدن ارتباط ایران با گروه تروریستی یاد شده، و برای بهتر کردن جایگاه آن کشور، در اذهان جهانی صورت می گیرد.”
البته از دید اغلب افراد، از جمله روزنامه نگاران در واشنگتن، خبر اصلی این بود که رهبران ارشد القاعده در ایران زندگی می کردند. باید گفت این یک خبر نیست بلکه یک واقعیت است. ایران مدت کوتاهی پس از وقوع حادثه 11 سپتامبر، به ستیزه جویان القاعده اجازه داد از افغانستان فرار کرده و در ایران پناه بگیرند.
گزارش آسوشیتدپرس خاطر نشان می کند ستیزه جویان القاعده که از افغانستان فرار کرده بودند، در ایران “بازداشت” شدند. اما مشخص نیست آیا بازداشت آنها به همان معنای معمول جهانی بوده است یا خیر. برخی از جنگجویان القاعده ای اجازه یافته بودند از داخل ایران به طراحی و یا هماهنگی انجام حملات تروریستی دست بزنند.
بر اساس این گزارش مقامات اطلاعاتی ایالات متحده از تصاویر ماهواره ای و شنود تلفنی برای نظارت بر این افراد استفاده کردند. حتی سازمان سیا یک برنامه فوق العاده سری با اسم رمز ریگور (RIGOR) را برای امکان ردیابی و نابودی تروریست هایی نظیر اعضای القاعده در داخل ایران در دست بررسی داشته است. نتایج این برنامه، ضد و نقیض بوده است.
نظارت و شناسایی القاعده در ایران همچنان یکی از دشوارترین امور نزد دستگاه اطلاعاتی ایالات متحده محسوب می شود.
بروس رایدل مقام سابق سازمان سیا می گوید: “آنجا یک منطقه سیاه و ناشناخته برای ما بوده است. اینکه فعالیت القاعده در ایران در چه سطحی صورت می گیرد، همواره اسرار آمیز بوده است.”
به گفته مقامات، فعالیت های القاعده از فراز و نشیب هایی برخوردار بوده است. گاهی اوقات این افراد می توانستند دست به مسافرت و برقراری ارتباط با سایر ستیزه جویان بزنند. گاهی نیز تحت شدیددترین محدودیت ها بوده اند و ایالات متحده آنها را غیرفعال درنظر گرفته است. هیچ الگوی مشخصی برای این فعالیت ها وجود نداشته است.
خروج اعضا از اواخر سال 2008 و همزمان با تشدید تلاش های بین المللی تحت فشار ایالات متحده برای تحریم ایران بر سر برنامه هسته ای آن کشور آغاز شده است. سعد بن لادن یکی از فرزندان بن لادن، در چنین زمانی توانست به همراه چهار عضو دیگر القاعده از ایران خارج شود.
آیا برای رهبران شناخته شده ترین گروه تروریستی دنیا امکان دارد به راحتی به مسافرت بروند و با سایر ستیزه جویان ارتباط برقرار کنند، و در عین حال تحت بازداشت باشند؟ البته آنها همیشه نمی توانستند آزادانه فعالیت کنند. بنابراین واضح است رژیم ایران گاه و بیگاه در حال کنترل فعالیت های آنها بوده است.
چهره های ارشد القاعده در ایران بر اساس کارآیی شان در این گروه تروریستی، در فهرست قرار داده می شوند. ابو حفس موریتانیان یکی از این چهره ها است که مشاور بن لادن است و به او کمک کرد تا با الحاق جهاد اسلامی ایمن الظواهری و جنبش بن لادن، القاعده مدرن را تشکیل بدهد. مدیر ارشد و کهنه کار مالی القاعده، ابو سعید تا مصری نیز در ایران بوده است. سلیمان ابوغیب سخنگوی بن لادن و مصطفی حمید یکی از مربیان تروریستی القاعده نیز در آنجا به سر می بردند.
علاوه بر اینها، تنی چند از اعضای خانواده بن لادن نیز در ایران تحت بازداشت خانگی بوده اند.
تمامی این افراد پس از متلاشی شدن هسته مرکزی القاعده در شرایط پس از حملات 11 سپتامبر، به ایران گریختند. بن لادن شماری از افراد خود را به سوی کوه های هم مرز با افغانستان برد. از سوی دیگر، العادل نیز سایر افراد را به سوی ایران راهنمایی کرد، کشوری که از دیرباز اجازه عبور اعضای القاعده را به خاک خود می داد.
چهره های جنبش القاعده مدتی است که موجبات نگرانی مقامات نظامی و امنیتی را فراهم آورده اند. مسؤولان ارشد نظامی و امنیتی ظرف ماه های اخیر نسبت به حمایت های فزاینده ایران از گروه های تروریستی، از جمله ستیزه جویان مستقر در افغانستان و پاکستان، ابراز نگرانی کرده اند. در جریان حضور دیوید پترایوس فرمانده ستاد مشترک آمریکا در مرکز وودرو ویلسون، از وی درباره موضوعات نگرانی در حوزه مسؤولیت او سؤال شد. وی پاسخ داد نگرانی زیادی وجود دارد اما آنچه خواب شب را از او می گیرد، “ایران” است.
منبع: ویکلی استاندارد- 13 مه
