لیلا حاتمی در کنار هشت ستاره دیگر جهان سینما در فهرست هیئت داوران شصت و هفتمین جشنواره فیلم کن قرار گرفت. این خبر ساده، او را تبدیل به ستاره‌ای در دنیای خبرهای سینمایی کرد و هم‌زمان رسانه‌های ایران را هم مشتاق خبرهای مرتبط به حضور او در کن ساخت.
انتخاب او، همان‌طور که در وبسایت رسمی جشنواره کن آمده است، تلاش برای حضور تیمی جهانی برای داوری فیلم‌های بخش اصلی کن امسال است.
در بیانیه جشنواره کن که در وبسایت رسمی این جشنواره منتشر شده آمده “کن همواره سعی داشته است که یک جهت‌گیری بین‌المللی و جهانی داشته باشد و بر اساس این سنت، خانم کمیپیون در کنار هشت ستاره جهان سینما از کشورهای چین، کره جنوبی، دانمارک، ایران، آمریکا، فرانسه و مکزیک قرار گرفته است”.
خبرگزاری ایسنا، به پیشواز این خبر رفته است، “حضور در میان هیات داوران بخش اصلی یک رویداد معتبر سینمایی همچون جشنواره کن نقطه درخشانی در کارنامه سینمایی یک بازیگر یا کارگردان است که امسال سینمای ایران علی‌رغم اینکه هیچ فیلمی در بخش‌های گوناگون کن ندارد، اما در میان هیئت انتخاب برندگان نخل طلا یک چهره آشنا دارد.”
از همان ابتدای امر هم حضور او در کن، توسط دوربین‌ها دنبال شد و از زمان خارج شدن از ماشین تشریفات جشنواره و ورود به هتل تا زمان حاضر شدن در فرش قرمز جشنواره، او چهره‌ای محوری در جشنواره امسال، در میان اعضای هیئت داوری محسوب می‌شود. یکی از اولین مسائلی هم که جشنواره‌های سینمایی را جذاب می‌کند، موضوع لباس است. پیش از این، لباس لیلا حاتمی در دوره 65 جشنواره کن، جزو ده لباس برتر انتخاب شده بود و امسال هم سایت‌های مربوط به مُد، از همان ابتدا شروع به سنجش ظاهر و پوشش او کردند.
گفتنی است که لیلا سابقه چندین دوره، داوری در جشنواره‌های جهانی را نیز دارد.
هیاهوی عکس‌ها
لیلا حاتمی در کنار سوفیا کاپولا/ کن ۲۰۱۴
هنوز مدت زمان زیادی از روزی که معاون اجتماعی ناجا، سردار منتظرالمهدی گفت که “پیگیر بدحجابی بازیگران در خارج کشور از طریق اینترپل هستیم”، نگذشته است که لیلا حاتمی دست‌یامه خبرگزاری‌ها می‌شود به‌خاطر حضورش در جشنواره فیلم کن.
در حال حاضر وضعیت مشابهی هم درباره جشنواره فیلم کن وجود دارد. از ایران، هیچ فیلمی در این جشنواره حاضر نیست، یعنی به ایران نمره قبولی نداده‌ا‌ند برای حضور در سالن‌های سینمای شهر کن. هرچند افتخاری نصیب سینمای کشور شده است: لیلا حاتمی یکی از داورهای بخش اصلی جشنواره است و را‌ی‌های او، موثر در یکی از مطرح‌ترین جوایز سینمایی جهان.
اول از همه، حسین نو‌ش‌آبادی، معاون پارلمانی وزارت ارشاد، دست بر ظاهر و لباس لیلا حاتمی در روز افتتاحیه کن گذاشت و حضور نامناسب او را “بی‌توجهی به ارزشهای جامعه و معیارهای اخلاقی” دانسته بود. او گفت: “از هنرمندان انتظار می‌رود در جشنواره‌های بین‌المللی، حافظ ارزشهای ایرانی - اسلامی باشند”.
لیلا و روبوسی با ژیل ژاکوب
ژیل ژاکوب، پیرِ سینمای فرانسه است. دهه‌ها چهره‌ای مطرح در این سینما بوده است و سال‌ها، ریاست جشنواره فیلم کن را برعهده داشته است. او در بازدید رسمی خود از جشنواره امسال کن، با لیلا حاتمی روبوسی کرد. خودش می‌گوید: “این من بودم که با خانم حاتمی روبوسی کردم. در آن لحظه، او در نظر من مظهر تمامی سینمای ایران بود”. ژاکوب اضافه کرده بود: “این بحث و جنجالی که به دلیل یک رسم عادی و متداول دنیای غرب درگرفته، دلیلی برای بودن ندارد”.
هرچند همه نظر او را ندارند. لاله افتخاری، نماینده تهران و عضو هیات رییسه کمیسیون فرهنگی مجلس، در واکنش به این موضوع گفت: “نباید بازیگران و هنرمندانی که بخواهند از خطوط قرمز عبور کنند، جایگاهی در سینمای ما داشته باشند. ما انتظار داریم وزارت ارشاد با جدیت با این مساله و با کسانی که به این نحو رفتار می‌کنند، برخورد کند”.
هرچند این اولین مرتبه نیست به لیلا حاتمی و ظاهر او در کن، یورش می‌آورند. دوره شصت و پنجم جشنواره کن هم معاون فرمانده نیروی انتظامی در مورد نحوه پوشش لیلا حاتمی گفته بود: “ما به وضع فعلی سینما معترض هستیم و این قابل تحمل نیست”.
در همان زمان نماینده وقت مجلس، عشرت شایق گفته بود: “وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به فیلم‌هایی مجوز داده که در نتیجه آن یک بازیگر مشهور شده و به جشنواره‌های خارجی فرستاده می‌شود، اما همان بازیگر با پوشش نامناسب ظاهر شده و پس از بازگشت به کشور به جای خشم و قهر نسبت به وی، دوباره به او میدان می‌دهند.”
این حاشیه، توانست بر حضور لیلا حاتمی در کن غلبه کند و تبدیل به یک خبر بین‌المللی بشود و رسانه‌های گوناگون به بحث آن بنشینند.
در دفاع از لیلا حاتمی
در مقابل تمامی این انتقادها، معدود چهره‌هایی هم به دفاع از لیلا حاتمی دست زده‌اند. عادل بزدوده، طراح صحنه و لباس تاتر گفته است: “این باعث افتخار است که بانویی مانند لیلا حاتمی در بالاترین مقام داوری قرار داد و همچنان پیشینه ایرانی و وجاهت خود را حفظ کرده است”.
ماجرای حواشی سلام و ظاهر و روبوسی لیلا حاتمی در جشنواره کن آن‌چنان بالا گرفته است که نوبت شمای بی‌بی‌سی فارسی هم یک قسمت را به آن اختصاص داده است. در این صفحه می‌توان نظرات بخش‌های گوناگون جامعه را دید که در کامنت‌های‌شان، این حواشی را به بحث نشسته‌اند.
برای مثال کاربری به نام آناهیتا در این صفحه نوشت: “چرا جماعت وقتی احمدی‌نژاد مادر چاوز رو در آغوش گرفت دلواپس نشدند؟ یا وقتی معلم کلاس اولش رو بوسید. روبوسی در کن اتفاق جدیدی نیست. سال‌ها پیش عباس کیارستمی وقتِ دریافتِ نخل طلا کاترین دونور رو بوسید. حجم دل‌واپسی قابل مقایسه نبود٬ چرا؟ چون ایشون خانوم نیستند و جماعت نگرانِ ناموس مملکت نبودن. نظر من اینه که روبوسی خانوم حاتمی با هرکسی به خودشون مربوطه”.
در نگاهِ دیگران
لیلا حاتمی در جلسه کنفرانس خبری افتتاح جشنواره کن در پاسخ به این سوال که بزرگ‌ترین چالش برای او در کن چیست، گفت: “انتخاب بهترین فیلم کار ساد‌ه‌ای نیست و مطمئنا فیلم‌های خوب زیادی خواهیم دید”.
در همین جلسه، خبرنگار تلویزیون آلمان از لیلا حاتمی پرسید: “در غرب نگاهی سیاسی به سینمای ایران وجود دارد و گاهی به سیاسی بودن فیلم بیشتر از هر جنبه‌ی دیگر آن توجه می‌شود. به عنوان یک سینماگر ایرانی، سینمای ایران را چگونه می‌بینید؟”
لیلا حاتمی در پاسخ گفت: “به نظر من هنر امری مستقل است. کار آن تحلیل مشکلات مختلف است. این امر که فیلم‌های ایرانی بیشتر به موضوعات اجتماعی توجه دارند٬ درست است و اینکه گاهی فیلم‌ها روی مسایل سیاسی تمرکز می‌کنند. اما به نظر من بعضی از این نوع فیلم‌ها تاریخ مصرف دارند و نمی‌توان برای آن‌ها عمر زیادی در نظر گرفت. در جواب سوال شما باید بگویم که به فیلمی علاقه دارم که به انسان خارج از زمان و مکان نگاه کند”.
بازتاب هیاهو
روبوسی لیلا حاتمی با ژیل ژاکوب/ کن ۲۰۱۴
رسانه‌های غربی هم خبر هیاهوهای بسیار بر سر یک بوسه را منتشر کرده‌اند. بی‌بی‌سی جهانی تاکید خود را بر معصومیت لیلا گذاشته است و حرفهای ژاکوب در این مورد. این شبکه هم مانند دیگر رسانه‌های جهان از قول ژاکوب می‌نویسد: “من بودم بر گونه لیلا حاتمی بوسه زدم.” بوسه‌ای که تیتر شده است و دردسری است برای حاتمی در این روزها. سباستین آشر، دبیر بخش اخبار خاورمیانه بی‌بی‌سی جهانی در ادامه این خر می‌گوید که هم این بوسه مشکلی است از نظر جمهوری اسلامی ایران و هم اینکه گردن لیلا حاتمی در تصویرها نمایان است و پوشیده به روسری نیست.
هالیوود ریپورترز هم به اشاره‌ای کوتاه در خبری مستقل در این موضوع، از ماجرا گذشته است. در تصویرهای روزنامه گاردین از روز افتتاح کن هم تصویر محجبه او، عکس دوم است. این مجله مشهور هالیوود، اشاره دارد به نقش‌آفرینی لیلا حاتمی در فیلم “جدایی نادر از سیمین”، فیلمی که نه فقط لیلا حاتمی بلکه سینمای ایران به جایگاه والایی بالا کشید و توانست جوایز متعدد، از جمله اولین اسکار سینمای ایران را به ارمغان بیاورد. شبکه تلویزیونی ای‌بی‌سی در خبری مشابه، اشاره به این فیلم، به جایگاه خانوادگی لیلا حاتمی در سینما و تلویزیون ایران اشاره دارد.
روزنامه تلگراف اشاره به قوانین اسلامی در ایران می‌کند و اینکه در این قوانین، تماس فیزیکی بین زن و مرد خارج از محدوده ازدواج، ممنوع اعلام شده است و مجازات‌هایی برای آن مشخص شده است. روزنامه گاردین هم پیش از شروع هیاهوهای بسیار بر سر یک بوسه، در گزارش تصویری خود از شروع جشنواره کن، تصویری از لیلا حاتمی را به‌عنوان دومین تصویر خبری خود انتخاب کرده بود.
هرچند هیاهو هرچه باشد، تاثیر خود را حداقل بر لیلا حاتمی گذاشته است که در جلسه‌های تماشای فیلم، حالا با مانتو و روسری ظاهر می‌شود. مانند عکس‌هایی که وبسایت خبری امارات 247 منتشر شده است و در آن تصویرهای مختلفی از لیلا حاتمی را می‌توان در جشنواره فیلم کن امسال دید.
حرف آخر را هم حرفه‌ای‌های سینمای ایران می‌زنند. ایسنا پیام تبریک انجمن بازیگران به لیلا حاتمی را منتشر کرده است. امین تار‌خ، این پیام را امضا کرده است و پیام خطاب به لیلا حاتمی می‌گوید: “شورای مرکزی انجمن بازیگران سینمای ایران انتخاب شما را به عنوان یکی از داوران بخش رقابتی جشنوارۀ بین‌المللی فیلم کن تبریک عرض می‌نماید. بی‌تردید این دعوت نشان از هنر والای شما و توا‌ن‌مندی انکارناپذیر نقش‌آفرینان کشورمان در عرصه‌های جهانی داشته و افتخاری دیگر برای سینمای پراقتدار و سربلند ایران بزرگ است. موفقیت روزافزون شما و سرافرازی فرهنگ، هنر و سینمای کشورمان را آرزومندیم”.
