در چند روز گذشته فیلمی چند دقیقه‌ای از اظهارات یک فرد معمم(روحانی) در اینترنت حسابی پرطرفدار شده است. او در این فیلم که بریده‌ای از یک برنامه تلویزیونی است دعوت به فرزندآوری میکند و می‌گوید که از همین امشب با گفتن یاعلی و یازهرا، عملیات ۵، ۸، ۱۲ و یا ۱۴ فرزندی را کلید بزنید.
گوینده این سخنان، آیت‌الله سیدمحمد حسینی قزوینی، مدیر “شبکه جهانی ولایت” است. یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای که در آمریکا و قم دفتر دارد و مجادلات تند این شبکه با وهابیون آن را جنجالی کرده است. همکاران و طرفداران سیدمحمد حسینی قزوینی او را “استاد” می‌نامند و معمولا عکس‌هایی از او در حال استفاده از کامپیوتر و اینترنت منتشر می‌شود تا چهره‌ای روزآمد به نظر برسد.
“استاد قزوینی” در یکی از برنامه‌های زنده شبکه تحت مدیریتش این بار به بحث فرزندآوری ورود کرده و سخنانی گفته که حتی مجری معمم برنامه هم به سختی خنده خود را پنهان کرده است. او گفته است: “من می‌خواهم یک تقاضایی از بینندگان عزیزمان در داخل و خارج داشته باشم. در زمان شاه یک تبلیغاتی را انجام دادند، بعد از پیروزی انقلاب هم مدتی این تبلیغ کثیف و ننگ «اولاد کمتر، زندگی بهتر» ادامه داشت. دیدید که مراجع ما و رهبری در مقابل این موضع گرفتند. از همین امشب تصمیم بگیرید از این فرهنگ شوم تک فرزندی و دو فرزندی خود را برهانید.”
آیت‌الله قزوینی اضافه کرده است: “به عشق حضرت زهرا، به عشق امیرالمومنین بیایید حداقل پنج فرزند به نام خمسه طیبه، یا هشت فرزند به نام نامی حضرت رضا سلام‌الله علیه، یا دوازده فرزند به نام دوازده امام یا چهارده فرزند به نام چهارده معصوم به دنیا بیاورید. به حول و قوه الهی از همین امشب دست به کار شوید، یک «یا علی» و یک «یا زهرا» بگویید و عملیات پنج فرزندی، هشت فرزندی، دوازده یا چهارده فرزندی را انشاءالله کلید بزنید.”
این بحث ها پس از آن بالا گرفته که آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به مناسبت روز زن در “برابری جنسی زن و مرد” را “کاملا غلط” خوانده و گفته بود که اشتغال از مسائل اصلی مربوط به زنان نیست و مسئله خانواده در اولویت قرار دارد. البته این نخستین بار نبود که رهبر جمهوری اسلامی صراحتا “برابری جنسیتی” را بی‌اساس می‌خواند و حضور زن را تنها در خانواده معنا می‌کرد. او پیش‌تر هم در خصوص مساله اشتغال زنان، دو شرط اساسی مطرح کرده بود: “نخست اینکه اشتغال، کار اساسی زن در خانه و خانواده و مسئولیت مهم همسری و مادری را تحت‌الشعاع قرار ندهد و دوم آنکه مسأله محرم و نامحرم به خوبی رعایت شود.” اما با موضعگیری‌های صریح اخیر او، راه برای سایر مقامات مذهبی باز شده تا در فرصت‌های مختلف، فرزندآوری بیشتر را تبلیغ و ترویج کنند.
آیت‌الله حیدری، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان هم در اسفند ماه گذشته عنوان کرده بود: “در بحث کنترل جمعیت در کشور دچار افراط و تفریط شده‌ایم که حد اعتدال آن داشتن ۶ بچه است.”
او همچنین سیاست‌های کنترل جمعیت را غلط خوانده و گفته بود در اجرای سیاست کنترل جمعیت در کشور، خانواده‌ها به آوردن یک یا دو بچه تشویق می‌شدند که نباید این طور باشد.
پاکوتاه‌ها مانع فرزندآوری؟!
روز یکشنبه، خبرگزاری فارس، منسوب به سپاه پاسداران هم گزارشی با عنوان “جای دندان پاکوتاه‌ها بر روی فرهنگ فرزندآوری” منتشر کرد. به نوشته این خبرگزاری این روز ها که بحران جمعیتی کشور به عنوان هشداری از سوی مسئولان مطرح می‌شود، “پاکوتاه”ها با ورود به خانواده‌های ایرانی خود را جایگزین فرزندانی کرده‌اند که می‌توانند منشأ خیر و برکت خانواده‌ها باشند.
منظور فارس از پاکوتاه، سگ‌های خانگی است و در آن رواج نگهداری از سگ و عدم تمایل به فرزندآوری، به عنوان یکی از نقشه‌های غرب معرفی شده است: “در این سال‌ها که کشورهای غربی تهاجمات فرهنگی خود را بر روی سبک زندگی و فرهنگ ایرانی اسلامی معطوف کرده اند به راحتی می‌توان نمونه‌های گرایش جوانان را به فرهنگ غرب در کشور دید، تمایلاتی که شاید در کوتاه مدت تنها چهره غیر فرهنگی و غیر بومی را نشان می‌دهد اما در دراز مدت تبعات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.”
فارس این پرسش را مطرح کرده که “به راستی مردم ما به کجا چنین شتابان در حرکت هستند و سبک زندگی ایرانی و اسلامی ما چگونه با حضور پا کوتاه‌ها، ساشاها و پاپی‌ها تحت تأثیر قرار گرفته است.”
همزمان در یزد هم جلسه‌ای برای آرایشگران زنانه برگزار شده و محمدکاظم مدرسی٬ استاد حوزه علمیه یزد برایشان سخنرانی کرده است. او عنوان کرده که “گاهی در بعد فرهنگی تأثیر روابط یک آرایشگر نسبت به دیگر اقشار جامعه به مراتب بالا‌تر و بیشتر است.”
این استاد حوزه علمیه همچنین خطاب به آرایشگران گفته است: “حرف شما بسیار تأثیر گذار است و شما می‌توانید جلوی آسیب‌هایی همچون مدگرایی، تجمل گرایی و آسیب‌های اجتماعی دیگر را بگیرید.”
به گفته او ارایشگران در تنظیم روابط زن و شوهر، روابط خانوادگی و ازدواج نقش مهمی دارند و می‌توانند در جلوگیری از مدگرایی، تجمل گرایی و آسیب‌های اجتماعی نقش داشته باشند.
ایران ۱۵۰ میلیونی و کنترل جنسیتی
اگر چه محمود احمدی‌نژاد پس از روی کار آمدن، بارها از تمایل برای افزایش جمعیت سخن گفت، اما با سد منتقدانی رو به رو شد که شرایط کشور را برای اعمال سیاست‌های افزایش جمعیت مناسب نمی‌دیدند. سرانجام اما رهبر جمهوری اسلامی مهر تایید به مواضع رییس دولت زد و در مردادماه سال ۹۰ گفت: “ایران ظرفیت داشتن جمعیت ۱۵۰ میلیونی را دارد. من معتقد به کثرت جمعیتم. هر اقدام و تدبیری که می‌خواهد برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعد از صد و پنجاه میلیون انجام بگیرد.”
احمدی‌نژاد هم در دی‌ماه همان سال لایحه اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده را به رییس مجلس تحویل داد. تصویب لایحه لغو سیاست‌های تنظیم خانواده در حالی از سوی مجلس صورت گرفت که تیر ماه سال ۱۳۹۱ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره این لایحه نوشت: “اگر با نظر دولت قانون کنترل جمعیت اصلاح شود به دلیل حذف برنامه بهداشت باروری و ارائه خدمات رایگان پیشگیری از بارداری، میزان بارداری‌های ناخواسته و به دنبال آن تعداد سقط جنین‌های غیرقانونی و پیامدهای آن افزایش می‌یابد. همچنین دستاوردهای مهمی که طی سالهای تلاش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای بهبود شاخص های سلامت مادران و کودکان به دست آمده است، مسلما تهدید خواهد شد.”
اما بسیاری از کارشناسان معتقدند سیاست‌های افزایش جمعیت فراتر از تصمیماتی است که دولت توان دخل و تصرف در آن را داشته باشد، چنانکه پس از روی کار آمدن حسن روحانی، وزارت بهداشت دولت یازدهم نیز به صورت رسمی اعلام کرد در مورد افزایش جمعیت، تابع دستورات رهبر خواهد بود و کلیه خدمات پیشگیری از بارداری را ـ جز در مورد افراد خاص در شرایط خاص-ـ حذف خواهد کرد.
نیکزاد زنگنه فعال حقوق زنان پیش‌تر به “روز” گفته بود: “وظایف وزارت بهداشت مشخص است اما سیاست‌گذاری‌هایی از این دست، کلان‌تر از آن هستند که توسط یک وزارت‌خانه به چالش کشیده شود. چنین سیاست گذاری هایی در خدمت تامین سلامت جسم و روان جامعه نیستند بلکه همسو با اعمال سیاست «کنترل جنسیتی» هستند و به جای بار علمی، کاملا بار ایدئولوژیک دارند. باید توجه داشت که این طرح در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است. این نکته بیانگر آن است که وجوه ایدئولوژیک طرح به وجوه جمعیت شناختی و بهداشتی آن کاملا غالب است.”
