پس از آنکه یک مرجع تقلید از اصرار برای رفع فیلتر فیسبوک ابراز نگرانی کرد، حالا فرمانده پلیس هم منتقد حضور مسئولان دولتی در فیسبوک شده و آن را عبور آرام آرام از خط قرمز توصیف کرده است. همزمان سخنگوی قوه‌قضاییه هم اعلام کرده که فیلتر فیسبوک تا زمان وجود مصادیق مجرمانه ادامه خواهد داشت.
سردار اسماعیل احمدی‌مقدم در چند ماه گذشته بیش از هر زمان دیگری درباره فیسبوک اظهارنظر کرده است. او این بار گفته است: “این روش که برخی مسئولان آرام آرام شروع به عبور از خط قرمز کرده و وارد فضاهایی می‌شوند که استفاده از آن برای شهروندان ممنوع است، چیز خوبی نیست و همه باید در این زمینه رعایت کنند.”
به گفته عالی‌ترین مقام انتظامی کشور، “اینکه دسترسی شهروندان را به برخی شبکه‌ها فیلتر کنیم اما مسئولان به آنها دسترسی داشته باشند، درست نیست و همه باید از قانون تبعیت کنند”.
احمدی‌مقدم به بحث فیلترشکن‌ها هم ورود کرده و گفته: “بحث استفاده از فیلترشکن ها در قانون معین شده است؛ اما برخی اوقات مشاهده شده برخی از سایت ها فیلتر می شوند بدون آنکه تعطیل شود در واقع به افرادی اجازه داده می‌شود که شبکه‌های آنان فعال بوده و در بیرون از کشور قابل دسترسی باشند.”
فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی پیش از این، در مهر ماه امسال گفته بود که منع کلی فیسبوک، “نه ضروری است و نه شدنی”. او همچنین عنوان کرده بود که “ما با عنوان نیروی انتظامی نگاه سیاه و سفید به ماجرا نداریم و نه کاملاً موافق هستیم و نه کاملا مخالف.”
غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضاییه هم با تاکید بر اینکه “اختلافی بین نیروی انتظامی و دستگاه قضائی در این باره وجود ندارد”، فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده را حاوی “موارد مجرمانه” دانسته است: “ در فضای فیسبوک اقدامات ضدامنیتی، خلاف عفت و فحشاء و آموزش‌های ناصحیح داده می‌شود که تا این اقدامات غیرقانونی در آن وجود داشته باشد این روند ادامه خواهد داشت اما اگر مسئولان این شبکه‌ها مسایل مجرمانه را حذف کنند تصمیم دیگری گرفته خواهد شد.”
اما استفاده مسئولان و مقامات از فیسبوک، مورد اشاره عضو شورای عالی فضای مجازی هم قرار گرفته است: “حضور چند مقام مسئول در شبکه‌های اجتماعی خارجی، نمی‌تواند مجوز استفاده همگان تلقی شود و چنین توجیهی عالمانه محسوب نمی‌شود.”
این عضو حقیقی شورایی که مسئول اجرای فرامین علی خامنه ای در حوزه اینترنت است، افزوده: “ در حال حاضر با توجه به حکم قضایی صادره از سوی کمیته تعیین مصادیق مجرمانه، شبکه فیس بوک از مصادیق مجرمانه در فضای سایبر برشمرده شده و علت آن توزیع فساد و فحشاء و نیز ماهیت این شبکه در قالب در اختیار گذاشتن اطلاعات به شبکه‌های جاسوسی نظام سلطه است.”
او که معاون رئیس قوه قضاییه و رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات این قوه است، یک روز پیش از این اظهارات گفته بود که عضویت در فیسبوک جرم نیست، بلکه کاری که فیسبوک می‌کند جرم است: “ما با شبکه فیسبوک مخالف نیستیم، بلکه با ساماندهی اطلاعاتی که علیه کشور انجام می‌گیرد، مخالفیم.”
فیسبوک و مصادیق مجرمانه
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صراحتا گفته عضو فیسبوک است و این شبکه اجتماعی را “جزو مصادیق مجرمانه” نمی‌داند. این همان سخنانی بود که اعتراض آیت‌الله مکارم شیرازی، یکی از مراجع تقلید را در دیدار با اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به دنبال داشت.
جلسه محمدرضا صادق، مشاور رئیس‌جمهور با نمایندگان ۶ وزیر عضو شورای عالی فضای مجازی (وزرای علوم، تحقیقات و فناوری؛ فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ اطلاعات؛ دادگستری؛ ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ آموزش و پرورش) برای رفع فیلتر فیسبوک هم مورد اعتراض قرار گرفته است. فاطمه رهبر، عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از نخستین معترضان به این جلسه بود که پرسید: “آیا اصلاً مشکل اساسی فضای مجازی و فرهنگی کشور، رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و توئیتر و از این قبیل سایت‌هاست؟”
او همچنین به سخنی از رهبر جمهوری اسلامی استناد کرد که گفته “آنها (دشمنان) در این خیال خام و احمقانه بودند که شبکه‌های اجتماعی توئیتر و فیسبوک می‌تواند نظام اسلامی را براندازد، به همین علت تمام امکانات خود را به خط کردند” و در نتیجه پیشنهاد کرده: “به جای آنکه نسخه‌های غربی و شبکه‌های این‌چنینی را ترویج کنیم، فضای مجازی داخلی را برای خودمان باز کنیم که جایگزین این دست شبکه‌های اجتماعی شوند.”
وعده‌های روحانی برای رفع فیلترینگ
روز اول اکتبر(۹ مهر) امسال، جک دورسی، رییس و یکی از بنیانگذاران توییتر، حساب کاربری منتسب به حسن روحانی را خطاب قرار داد و نوشت: “عصر به خیر رئیس جمهور، آیا شهروندان ایران می‌توانند توییت‌های شما را بخوانند؟” اشاره او به فیلتر بودن توییتر در ایران بود. پاسخ رییس‌جمهور امیدوارکننده بود: “عصر به خیر جک، همان طور که به کریستین امانپور هم گفتم تلاش می‌کنم تا مردم کشورم بتوانند به راحتی به تمام اطلاعات جهانی دسترسی داشته باشند، چون این حق آنهاست.”
او به امانپور، خبرنگار سی‌ان‌ان هم توضیح داد که تلاش‌هایی برای راحتی دستیابی کاربران ایرانی به اطلاعات جهانی در دستور کار دارد.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم یکی از پرطرفدارترین صفحات فارسی زبان را در فیسبوک دارد و ارتباط گسترده ای با کاربران این شبکه اجتماعی برقرار کرده است. بیژن زنگنه، اسحاق جهانگیری، معصومه ابتکار و شهیندخت مولاوردی دیگر اعضای کابینه هم در فیسبوک فعال هستند. ضمن اینکه یک حساب کاربری به نام علی خامنه‌ای نیز مشغول به کار است و وبسایت رسمی رهبر جمهوری اسلامی در توییتر، فعالیت دارد.
با این حال به نظر می‌رسد که تصمیم نهایی در مورد ادامه و یا رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در اختیار شورای عالی فضای مجازی باشد. این شورا، نهادی است که به دستور رهبر جمهوری اسلامی در اسفند ۱۳۹۰ تشکیل شد و وظیفه ایجاد مرکز ملّی فضای مجازی کشور را به عهده دارد. در حکم آیت‌الله خامنه‌ای، آثار چشمگیر شبکه جهانی اینترنت در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، لزوم برنامه ریزی و هماهنگی به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن، و بهره گیری حداکثری از فرصت‌ها در جهت ارائه خدمات گسترده و مفید به مردم، از دلایل اصلی ضرورت تشکیل این شورا عنوان شده بود. از ۱۳ عضو این نهاد، ۶ عضو سهم دولت است و دو نماینده مجلس شورای اسلامی به همراه دادستان کل کشور (رئیس کارگروه)، فرمانده نیروی انتظامی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، رییس سازمان صدا و سیما، و نماینده دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی سایر اعضای این کارگروه هستند.
