بابک زنجانی وارد سومین هفته از دوران بازداشت خود شده و هنوز هیچ جزییاتی از پرونده او و یا ادعاها و اعترافات احتمالی‌اش در دست نیست. میلیاردر جوان البته با زندان بیگانه نیست، او سال‌ها قبل و در سن ۲۲ سالگی برای ۳۱۲ میلیون تومان چک برگشتی، نزدیک به دو سال را در زندان قصر گذرانده است؛ اما این بار علی‌الحساب یک بدهی دومیلیارد وهفتصد میلیون دلاری به وزارت نفت دارد و اتهاماتی در زمینه تخلفات اقتصادی.
آن گونه که مسئول رسیدگی به پرونده بابک زنجانی در وزارت نفت گفته، میلیاردر نفتی به دلیل شکایت این وزارتخانه دستگیر شده است چرا که پیگیری سه ماهه آنها برای وصول مطالبات به جایی نرسیده بود.
زنجانی و سرنوشت مبهم دارایی‌های گسترده
همزمان با تلاش طیف‌های مختلف سیاسی برای رد انتساب زنجانی به خود، حضور این میلیاردر در زندان، برای تعداد زیادی از شرکت‌ها و افراد وابسته و مرتبط ایجاد مشکل کرده است. از جمله مهم‌ترین آنها باشگاه پرطرفدار و محبوب پرسپولیس است که مدیرعامل و سرمربی آن روابط بسیار دوستانه‌ای با زنجانی داشتند.(عکس: 1، 2، 3، 4 )
بازیکنان این تیم، روزچهارشنبه و در آستانه بازی مهم با استقلال، اعتصاب و از تمرین امتناع کردند. اخبار تایید نشده حاکی از آن است که مشکلات مالی باشگاه قرمزپوش پایتخت با حضور میلیاردر طرفدارشان در زندان، بی‌ارتباط نیست.
بابک زنجانی، مالک باشگاه سورینت (راه آهن) تهران هم هست و این تیم در آستانه سقوط به دسته پایین‌تر قرار دارد. بازیکنان این تیم با اشاره به نبود مالک باشگاه، از شرایط بحرانی مالی خبر داده‌اند.
شرکت هواپیمایی قشم، از زیرمجموعه‌های شرکت هولدینگ توسعه سورینت قشم هم متعلق به بابک زنجانی است. مدیرعامل این شرکت نیز از بروز مشکلاتی در زمینه واردات قطعه و انتقال پول خبر داده و گفته است: “به دلیل نفوذ و ارتباطات بابک زنجانی بسیاری از مسایل قشم‌ایر سهل‌الوصول‌تر از دیگر ایرلاین‌ها قابل حل بود اما در حال حاضر عدم حمایت زنجانی شرکت را با مشکلاتی مواجه کرده است.”
زنجانی به تازگی سرمایه‌گذاری در حوزه فیلم را هم شروع کرده و پیشنهاد داده بود تا اسپانسر جشنواره فیلم فجر شود. او شرکت فیلمسازی خود را نیز راه‌اندازی کرده و مدعی شده بود که “ما دوربین هایی را که به دلیل تحریم نمی توانستند وارد ایران شوند خریداری کردیم، در بخش صدابرداری و تدوین هم سیستم های جدیدی وارد کردیم.”
او تامین هزینه چند فیلم را برعهده گرفته و گفته می‌شد که به دنبال راه‌اندازی یک استودیوی بزرگ و مجهز فیلمسازی است. “نقش نگار” به کارگردانی علی عطشانی و با حضور ناصر ملک مطیعی، بازیگر قدیمی و ممنوع‌الفعالیت سینما، آخرین پروژه سینمایی زنجانی بود.(عکس: 1، 2، 3 )
از رانندگی میلیاردر شد یا از رانت مشایی؟
زمستان سال گذشته، وقتی محمود احمدی‌نژاد فیلمی از گفت‌وگوی سعید مرتضوی با فاضل لاریجانی در مجلس پخش کرد، نام بابک زنجانی بر سر زبان‌ها افتاد. همان زمان بحث احتمال بازداشت او از سوی سخنگوی قوه‌قضاییه مطرح شد اما زنجانی که در تاجیکستان حضور داشت، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی فارسی عنوان کرد: “اگر قوه قضاییه احضارم کند، می‌روم؛ خلافی انجام نداده‌ام که ترس داشته باشم.” او همچنین تاکید کرد از اینکه “به عنوان بازرگان برای جمهوری اسلامی کار می‌کند” مفتخر است.
سه فصل گذشت و دولت هم عوض شد اما خبری از بازداشت مردی که گفته می‌شود متهم به تخلفات مالی است، خبری نبود. زنجانی در شهریور ماه مصاحبه مفصلی با هفته‌نامه آسمان انجام داد و به جزییات بسیاری از زندگی خود اشاره کرد. اما حالا با بازداشت او، برخی رسانه‌ها ادعاهای او را زیر سئوال برده‌اند. زنجانی در آن مصاحبه مدعی شده بود که سنگ بنای ثروتمند شدن او از زمان رانندگی برای محسن نوربخش، مدیر وقت بانک مرکزی گذاشته شد که به دستور او در بازار ارز توزیع و کمیسیون دریافت می‌کرد. اکنون اصولگرایان با استناد به همین ادعا، زنجانی را منتسب به اصلاح‌طلبان و نتیجه دولت هاشمی رفسنجانی می‌دانند.
اما وبسایت “تدبیر” مصاحبه‌هایی با یکی از نزدیکان زنجانی را منتشر کرده و مدعی شده که او مدت‌ها از دستیاران نزدیکش بوده است. این فرد که نامش “از ترس نان یا از ترس جان” فاش نشده، روایتی متفاوت از روایت شخصی زنجانی در مورد کسب ثروت میلیاردی ارائه کرده است: “یک سری مطالب در روزنامه‌ها و سایت‌ها عنوان شده که ایشان در هفت، هشت سال اخیر به این ثروت زیاد رسیده است ولی در اصل اتفاقاتی که در سال های ۹۰ و ۹۱ برای ایشان افتاد، سرآغاز این ثروت شد. همین دوره اوج حرکت‌های ایشان بود که باعث اختلال‌های مالی شدید در وزارت نفت شده است. ببینید کل ماجرای دو هزار میلیارد بدهی معروف بابک زنجانی به وزارت نفت بابت پول فروش نفت از بهمن ۹۰ است که تا شهریور ۹۱ این ماجرا به اوج خودش می‌رسد.”
همچنین این وبسایت در سلسله گزارش‌هایی، شروع پدیده زنجانی را از کیش و قشم دانسته است؛ مناطق آزاد اقتصادی که تحت مدیریت نزدیکان محمود احمدی‌نژاد قرار داشت. او از سال ۸۳ شرکت‌های متعددی را در جزیره کیش ثبت و همکاری‌اش با قرارگاه خاتم سپاه پاسداران را آغاز می‌کند.
زنجانی از سال ۸۵ به قشم ورود می‌کند که مدیران این منطقه آزاد اقتصادی همگی از نزدیکان اسفندیار رحیم مشایی و حمید بقایی، دبیرِ وقت مناطق آزاد بودند. با مجموعه‌ای از رانت‌ها و تعاملات اقتصادی غیرمجاز، قشم به زنجانی “هدیه” داده می‌شود.
اما به تازگی، دفتر رحیم مشایی با صدور اطلاعیه‌ای، ارتباط با بابک زنجانی را تکذیب کرده و نوشته است: “تاکید می‌گردد جناب آقای مهندس مشایی تاکنون هیچگونه دیدار یا ملاقاتی با فرد مورد نظر نداشته است و هیچ ارتباطی بین آنها وجود نداشته است.”
عبدالرضا داوری، یکی از نزدیکان احمدی‌نژاد هم به روزنامه قانون توضیح داده است که “اصلا مشایی‌شناختی از زنجانی نداشته است… بابک زنجانی ارادی کار می‌کرد. ولی احساس می‌کنم برخورد با بابک زنجانی فرا‌تر از این حرف‌ها باشد و مصلحت انتشار نداشته باشد. یکی از کار‌شناسان گفت بعد از بابک زنجانی هیچ گروهی سعی نمی‌کند تحریم‌ها را دوربزند و برخی از دور نخوردن تحریم‌ها سود می‌برند و می‌خواهند به جمهوری اسلامی فشار بیاورند که هرطوری شده مذاکرات را به نتیجه برسانند.”
