پرونده ی این هفته به شرح و تفسیر سریال فاصله ها می پردازد، نخست شرحی بر اتفاقات و حواشی پخش سریال و دیگر دو نگاه متفاوت از مناظر اجتماعی و فمینیستی و سرآخر گفت و گویی با…
شتاب برای میل به آرامشی ساختگی…
“فاصله ها”سریالی به کارگردانی حسین سهیلی زاده است که با آغاز ماه رمضان پخش آن به پایان رسید.مجموعه ای که حاشیه های آن بازتاب های فراوانی در میان ایرانیان به همراه داشت.
خلاصه داستان:
قصه فاصله ها در خانواده دو برادر و یک خواهر اتفاق می افتد که در این میان خانواده برادرها در تضاد کامل با یکدیگر روزگار می گذرانند، یکی خانواده ای کاملا از هم گسسته و دیگری خانواده ای به هم پیوسته و استوار، آنهم بر مبانی دینی.
بازیگران:
دانیال حکیمی، شاهرخ استخری، مریم کاویانی، روشنک گرامی، رضا توکلی، حمید شریف‌زاده، احمد قاسمی، نوید قنبریان، مینو شیخان، محمدرضا قیاس آبادی و…
هجوم شبکه های ماهواره ای همچون فارسی 1 وجذب نود درصدی مخاطبان تلویزیون ایران به خود در سال های اخیر، مدیران رسانه ملی را به تکاپوی عجیبی درجهت ساخت مجموعه های سرگرمی متنوع برای مردم ایران انداخته که تا به امروز وبراساس آمار، این سیاست ها موفق به آشتی دادن خانواده ها با برنامه های تلویزیون نشده است. درمیان همه سریال های خانوادگی تلویزیون مجموعه “فاصله ها”به تازگی به پخش خود خاتمه داده وجای خود را به سریال های مناسبتی ماه رمضان داده است.
کارگردانی این سریال بر عهده حسین سهیلی زاده بود.حسین سهیلی زاده بعد از سریا ل های “ترانه مادری” و “دلنوازان” که اتفاقا هر دو جزو سریال های پر مخاطب تلویزیون بودند، تابستان امسال سریال “ فاصله ها” را با ترکیبی از بازیگران دو سریال قبلی اش روانه آنتن کرد. سریالی که در قیاس با دو دواثر قبلی یک ویژگی بارز داشت، او این بار تم جوانانه کارهای قبلی اش را با مفاهیم دینی و مذهبی در آمیخته، اما ماحصل کار او اثری شعاری و پر از پند و اندرز از آب در آمده…
سهیلی زاده که ازافراد مورد تایید رسانه ملی است و درچند سال اخیر در مقام کارگردان چندین پروژه تلویزیونی بوده است، این بار نیز با پرداختن به موضوعی اجتماعی سعی می کند تا دست بر نقاط کلیدی جامعه گذاشته و مخاطبان را با خود همراه کند.
او در این آخرین فعالیت خود تمام مواد خام لازم برای ساخت یک سریال پربیننده را در اختیار داشت، از بازیگران جوان و پرانرژی گرفته تا قصه وداستان. اما شاید یکی ازپشتوانه های اصلی “فاصله ها”علاوه بر بازیگران چهره و جوان آن شیوه پردازش موضوعی است که درمرحله نگارش دچار شتابزدگی وتصنع دردیالوگ پردازی شده است.
سهیلی زاده با دست گذاشتن بر موضوع روابط پدر و فرزندی وتلفیق آن با موضوعات حساسی چون ارتباطات اجتماعی دختران وپسران در سریال، تلاش می کند این بار محوریت اثر خود را به سویی بکشاند که کمترین شکل آن درتلویزیون ایران تولید و پخش شده است.
داستان با محوریت چند شخصیت جوان شکل می‌گیرد و رفته‌رفته سرنوشت این شخصیت‌ها با هم توازی پیدا می‌کند، به طوری که بافتی درهم‌پیچیده از وقایع و ماجراهای مختلف آنان را به هم پیوند می‌دهد. شخصیت‌های اصلی “فاصله ها” به شیوه‌ای نسبتا درست طراحی شده‌اند و داستان زندگی این آدم‌ها برای بیننده، درگیرکننده و جالب است. اما دراین بین تک‌بعدی و مطلق بودن بسیاری از شخصیت‌ها نقص بزرگ فیلمنامه است که دراغلب اوقات پخش تا حد تصنع کشیده می شود.
سریال از نقطه ای شروع می شود که سعید وپدرش بدون ذکر دلیل، دائم درحال محکوم کردن یکدیگر هستند. رویدادی که علت اصلی آن درپس حدس وانگاره های مخاطب قرار می گیرد ونه تنها از درگیری های همیشگی آن ها نمی کاهد بلکه تا پایان مجموعه این کشمکش ها ادامه پیدا می کند.
عمو و مرضیه در”فاصله ها” درقالب افرادی هستند که دائما روش نصیحت و پند واندرز را با خود به یدک می کشند و جز آن هیچ کمکی به پیشرفت دراماتیک اثر نمی کنند. مرضیه نیز در ساده ترین روش شخصیت پردازی ایرانی مرتب درگوشه ای از منزل محسن سکنی گزیده و بدون دلیل قانع کننده ای مراقب رفتارهای اوست!
درمجموع وبا نگاهی کلی به مقوله شخصیت پردازی هر یک از آدم های این سریال متوجه می شویم که درمیان آن ها “قهرمان نیک” یافت نمی شود و همه آن کسانی که مشاهده می شوند در خود وروحیات درونی اشان دچار بیماری های اجتماعی و رفتاری هستند.
سهیلی زاده، درمورد کارگردانی اثر نیز با آثار قبلی خود فاصله دارد.دکوپاژهای این مجموعه شاید به دلیل معمول بودن پخش آن ساده و دربرخی از سکانس ها کاملا شتابزده ومبتدی طراحی شده است. به طورمثال سکانسی را که سعید و پدرش درباره کت و شلوار دامادی بحث می کنند را به یاد بیاورید. این صحنه که در قسمت دوازدهم سریال گنجانده شده بود و قابلیت تبدیل به سکانسی زیبا را درخود داشت به دلیل سرعت دربخش تولید وتنها با نمایی لانگ شات فیلمبرداری وپخش شد.
با دقت بر چگونگی حرکات دوربین در قسمت های متعدد این گونه مجموعه ها پی به عدم دکوپاژ درست و پی رنگ فیلمنامه‌ای کمرنگ خواهید برد و تاثیر بی‌چون و چرای این کمبودها را در بازیگران نیز خواهید دید. به واقع تلاشی که ستاره های چنین سریال هایی برای نجات وپوشانیدن نقاط ضعف آن می کنند درنوع خود قابل تحسین است اما بازیگرانی همچون “دانیال حکیمی”و”حسن جوهرچی” تا چه حدی توان آن دارند که بتوانند مثل همیشه با بازی درونی و همینطور صدای موزون مخاطب را درگیر کنند و باعث نجات سریال شوند که متاسفانه بازی نسبتا مناسب این دو هم با همه تلاش‌هایشان در این کارپاسخ نداده است.
حواشی پخش فاصله ها:
سرقت فیلم نامه:
اما پخش این سریال با تمام کاستی ها و قوت ها با حواشی متعددی نیزهمراه بود.ادعای سرقت فیلمنامه این سریال از نویسنده ای با نام آرزو مهبودی مصاحبه های تندی را میان سهیلی زاده و مهبودی به مطبوعات کشاند. مهبودی که اهل شهرستان شیرازاست درمصاحبه های خود می گوید:این فیلمنامه را سال 1388 دربانک فیلم نامه تهران ثبت وفیلمنامه آن را نیز به بنیاد شهید تهران برای جشنواره فیلمنامه ایثار ارسال کردم که درآن جا به نام من ثبت شده وکد ثبتی آن موجود است. پس از پخش قسمت اول این سریال از طریق دوستانم متوجه شدم فیلمنامه توسط فرد دیگری ارائه شده ودراین فیلمنامه حتی اسمی نیز تغییر نکرده است.من تا به آخر شکایتم را پیگیری خواهم کرد و اجازه نمی دهم زحمات کسی به نام شخص دیگری تمام شود.
اما حسین سهیلی زاده درپاسخ به این ادعا در مصاحبه ای با خبرگزاری دولتی ایران می گوید:
” دلیلی ندارد من از نوشته های یک شهرستانی کپی و یا سرقت کنم.پیشنهاد می کنم به جای این افکار و مصاحبه های بی دلیل به فکر اثبات ادعاهایمان باشیم.”
توهین به لهجه ها، اعتراض بسیجی ها:
بسیج دانشجویی دانشگاه های استان لرستان ضمن محکومیت تحقیر قوم لر در سریال “فاصله ها” از رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه خواسته است که بدون فوت وقت به پخش توهین آمیز این سریال خاتمه دهند. بسیجیان این شهردرنامه خود خطاب به احمدی نژاد می گویند:این اولین باری نیست که نقش های سبک و تحقیر کننده در رسانه ملی به لرها داده می شود، ولی این بار در حد بالاتری کارگردان نفوذی این سریال به تحریک احساسات این قوم شرافتمند پرداخته است.
در این بیانیه خطاب به مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران آمده است: از مسئولان می پرسیم که گناه قوم لر چیست که باید این چنین مضحکه سریال ها و فیلم های ایرانی قرار گیرند، قومی که تا به حال کوچک ترین هزینه ای برای نظام نداشته است. نقش یاور در سریال”فاصله ها” که نشان دهنده فردی لر زبان است در بخش های مختلف سریال با تمسخر لهجه لری و ترانه های زیبا و کهن این سرزمین موجب جریحه دار شدن احساسات مردم لرستان شده است.
